In mijn vorige blog van 8 mei, merkte ik terloops op dat ik graag zou zien dat gewijde kerkmensen met meer energie en vitaliteit de leden van onze mensen gemeenschap in Vlaanderen konden bijstaan, aansporen, inspireren. Het lijkt erop dat God mijn roep heeft gehoord. De manier waarop de Antwerpse bisschop Johan Bonny, bevoegd voor de universiteiten, op Onze Heer Hemelvaart vorige donderdag de misdienst voorging in Leuven bij de U.P, en bijna een uur lang jongens en meisjes geflankeerd door hun ouders of grootouders heeft bejegend, ik kon er niets beters van wensen. Vol bezieling, warmte en humor. Humor die mij als eerste in de volle kerk liet lachen, en het zou nog vele keren gebeuren, en ruim navolging ontvangen. Toen ik die avond de dag voor de geest haalde, daagde het besef: “Deze man heeft beslist een vrouw”.

 (°) Bijgewerkt op 15 mei. °° 23 mei

Acht minuutjes leestijd. 

Vooraf wil ik even aangeven hoezeer ik mij terug vind in bepaalde uitspraken die enkele van onze grootste schrijvers in 2008 gedaan hebben tijdens interviews, een paar jaar voor hun  dood. Aster Berkhof (88 jaar): “Schrijven is ook een manier om de wereld te verduidelijken. Door denkpistes in woorden onder te brengen, maak je ze helder”. “Met die hardvochtige gang van zaken, waarbij de grote economie het leven en het voelen overheerst, kan ik geen vrede nemen”.

Jef Geeraerts (doorgebroken met zijn trilogie over zijn leven als bestuurder, rechter, jager en lieveling van lokale bruinhuidige schonen in Kongo): “Ik voel mij (…) een journalist. (De) enige plicht van de schrijver, en die kan tellen, is de mythologie en de leugen te ontmaskeren. Hij moet de wereld en de politici wantrouwen. Wantrouwen moet de drijfveer van een auteur zijn, en duidelijkheid scheppen zijn plicht.

Om aan monseigneur Bonny de vraag uit de titel te stellen, voel ik mij bijzonder goed geplaatst. Op 26 mei 2004 ben ik met een vrouw getrouwd die als levensproject al jaren koesterde priester te worden. In de christelijke kerk van Groot Brittannië kan dat. Zij was in die kerk opgevoed. Haar naam is  Chinenye Ngozi Njoku. Dat is Igbo en de dubbele voornaam betekent “De Schepper geeft je Zegening”. De familienaam verwijst  naar een voorouder die veel welstand had bereikt, en naar het Yam festival, een soort oogstfeest met religieuze en existentiële betekenis.

Een maand later, daags voor mijn verjaardag, trouwden wij in de decanale Sint-Pieterskerk van Leuven voor de Kerk. Er waren drie priesters die de dienst leidden, waaronder een vrouw uit Oostenrijk en een heer met wortels in Ghana, tevens bezitter van een universitair diploma.

Het hoofddoel dat ik beoogde met die relatie is intussen mooi gerealiseerd: Ngozi leidt na een stage nabij Oxford en Cambridge twee jaar, twee parochies op het Ierse eiland. Als Reverend, als volwaardige parochiepriester.

Een goed jaar geleden kreeg ik de kans dat verhaal in mijn geboortestad een eerste keer in het publiek te doen. Het was 8 maart, de Internationale dag van de Vrouw, en in de mooie met hout afgezette Raadzaal van het Provinciehuis waren een honderdtal mensen samen om te debatteren over de rol van de man, de vrouw in maatschappij en domeinen als gezondheid en geloof. In het panel op het verhoog zat onder anderen Rik Torfs. Die hoef ik u niet voor te stellen. Een dapper man, hoewel klein van stuk. Beslagen in katholieke kwesties, niet alleen als docent Kerkelijk Recht en advocaat bij kerkelijke rechtszaken. Jarenlang was Rik de enige man die een Stem kon zijn in dit landje, om te spreken voor de christelijke gemeenschap en haar diepe overtuigingen. In een medialandschap dat dit soort boodschap alleen nog wilde horen als ze zeer pertinent, met wijsheid en liefst een goede dosis  humor, werd gebracht. Hij deed dat. Ik heb hem dan ook sinds 2007 gretig gelezen elke week.  

Torfs stelde mij die dag wat teleur. Zijn standpunt over de vraag of het goed zou zijn dat de kerk (van Rome) vrouwen zou wijden, dat wij binnenkort in de mooie kapellen en kerken te lande priesteressen zouden mogen begroeten op zondagmorgenden, was mij veel te diplomatisch en te zwak. Bepaalde van de aanwezige vrouwen deden daarop wat meer duiten in het zakje voor die goede zaak. Toen het publiek mocht invallen, heb ik het bovenstaande verhaal van Stefaan en Ngozi gebracht. Ik onderstreepte dat ik dit project had gedaan uit diepe liefde, verstaan van en eerbied voor de vrouw, en omdat het onrecht dat de Kerk haar aandoet, mij onverdraaglijk werd. Dat viel in die kring in goede aarde. Dit getuigenis te brengen, het deed ons deugd, ook omdat het ons in de loop van die vier jaren toch wel veel last had meegebracht. In zijn eerstvolgende column zou Rik Torfs de zin schrijven “Recent was ik nog onder de indruk hoe verstandig sommige mensen in het leven staan”. Fijn om te lezen. Zijn woorden sloegen echter niet op mij en mijn voormalige echtgenote alleen!

Zoals dat gaat, stuurt iemand die een authentiek getuigenis geeft tijdens een vergadering, de kleur en de inhoud van de volgende vragen of bijdragen uit de zaal. 

Na mijn nam een vrouw het woord, lichtjes majesteitelijk om te zien.

Zij zat links van mij op een meter of tien in het halfrond. Haar leeftijd zal vooraan de zestig zijn geweest, of iets jonger. De dame sprak bedaard en waardig, met merkbare, nauw ingehouden trots en zelfbewustzijn, en vanuit grote vriendelijkheid. Zij had de uitstraling van iemand die ooit een warme moeder overste in een klooster met een school was geweest. Zij presenteerde zich als de Vriendin van een van onze Bisschoppen. De zaal luisterde stil en aandachtig. Ik vond dat zij wel bij Jozef paste, in wiens domein van jurisdictie wij ons bevonden, en die ik al jaren persoonlijk had leren kennen. Deze vrouw sprak met blijdschap en met grote, nieuw gevoede hoop, met lichte vertedering: “Dit samenzijn en praten hier vandaag is een interessant gebeuren! Uiterst belangrijk. Ik ga hem zeggen [mijn man, de [aarts]bisschop], dat hij de volgende keer mee moet komen!..”

Een heerlijk dag, een heerlijke groepsontmoeting was dat.

Een triomf voor de liefde en voor de eerbied voor de vrouw, in kerk én samenleving.

Door omstandigheden kon ik de Vrouwendag van maart 2018 niet bijwonen. Het zou mij verwonderen als de bisschop in kwestie op de uitnodiging van zijn vrouwelijke levenspartner zou zijn ingegaan. – Als historici weten wij een ding met grote helderheid: mentaliteiten veranderen, ook juist in de goede richting, maar zij veranderen traag. Vaak tergend traag. Het is niet anders. De geest van de mens heeft vele kleine updates nodig om te wijzigen in programmatuur. En soms is tijdens dat proces een stevige incentive absoluut vereist.

Persoonlijk heb ik een krachtig Godsaanvoelen. Hoe dat gaat, mijn directe lijn met de Schepper, dat heb ik uiteen gezet in een artikel in het monastieke blad De Kovel van november 2017. Als mysticus en diep-religieuze mens, is mijn liefde voor het leven zeer groot. Evenals mijn liefde voor de liefde. En over alles heen, mijn Liefde voor de hoge Heer/Dame die ons dit alles schonk en laat mee-maken. God. De God die mij in het leven riep, en die alle mensen en dieren toelaat er te zijn. Die de planeten laat wervelen, de tirannen pijnigt, de kwetsbaren bemoedigt en wie ziek is, genezing tracht aan te reiken, en die daarbij graag mag steunen op wat in de beste Franstalige Bijbels wordt genoemd, “des Inspires” en “des Justes”. Als diep religieuze mens… heb ik ook een groot zwak voor Waarheid. Voor oorspronkelijk mens zijn in woorden en daden. 

Voor mij is het christendom geen “geloof” in de strikte zin. Niet iets dat je omhelst omdat je het mooi en positief vindt, ook al ben je er niet zeker van, al heb je er geen duidelijke ervaringen van. Het is mijn religie. Mijn manier om verbonden te zijn met God, met mijn ouders, mijn broer, mijn medemensen, de medeschepselen, de zee, het land, de zonsopgang, de bloemetjes, de arenden, de kaktussen en met mijzelf En dit Hebreeuws-Christelijke geloof dat eigen is aan ons continent, vind ik superieur omdat het zo inzet op de liefde. Zowel de bijstand verlenende liefde, als de warme, enthousiaste liefde voor de vrienden en vriendinnen, voor de creaturen en voor God; zoals wij dat bij Sint Franciscus vinden, en bij Jezus zelf. De boodschap van het werken en spreken van de messias van toen is voor mij trouwens simpel samen te vatten, en ook redelijk eenvoudig na te gaan in haar werking: als je leeft zonder meestal in de eerste plaats aan jezelf te denken, dan ga je door vuur dat je sterker en zuiverder maakt. Dat wordt je rijker, dan kweek je geestkracht, ontwikkel je Wijsheid. Dan ontvang je de zegen van de Maker van het Universum. Dan mag je er tevens op vertrouwen, meer dan enig ander, geregeld de hoogste emotie mee te maken: de Vreugde.

Juist vanuit die aard, vind ik het niet langer aanvaardbaar dat bisschoppen (overal ter wereld, vermoed ik), de erotische liefde verraden door hun partners in het donker te houden. Het percentage priesters dat over een vaste seksuele levenspartner beschikt, in de Roomse Kerk, is intussen erg hoog. Volgens goede bronnen verneem ik, wat Vlaanderen betreft, meer dan vijftig op honderd. Iedereen  heeft op VRT televisie het verhaal van de priester Stephan Houtman kunnen leren kennen. Als kind werd hij zwaar seksueel misbruikt door een gewijd lid van de kerk, en toch is hij priester geworden. We mochten als kijkers van de beelden genieten waarbij zijn vrouwelijke levenspartner in de keuken met de houten lepel in de dagelijks pot met soep roert. Die uitzending was te zien in de jaren nadat het misbruik door Vangheluwe een crisissfeer meebracht, die zoals altijd veel mogelijk maakte in dit vlakke landje. Rik Torfs en Tertio hoofdredacteur Bert Claerhout deden grote uitspraken in die dagen, dagen die op mijn eeuwigdurende kalender vermeld staan. De hoop leefde op. Vrouwen zouden een goede plaats krijgen, zoals ze hen toekomt, eindelijk, eindelijk. Zowel als bestuurders en rituele voorgangers in de kerk, als naast de priesters van de mannelijke kunne.

Intussen is dat momentum weer wat wegge-ebt.

Als met Pasen verrezen mens, wil ik graag terug mee, als een pionieer vooraan, het nodige vuur in de motor, in het hart van deze vooruitgang brengen.

Stef Hublou Solfrian

13 mei 2018

Toemaatje

Ik waardeer Johan Bonny ten zeerste. Ik werd droef te moede, toen ik in het blad van het Interdiocesaan Pastoraal Beraad een paar jaar terug las “Wij weten als bisschoppen nog wel wat te zeggen, maar niet meer wat te doen!”. De man heeft zich in dit lastige klimaat al geregeld laten opvallen door diepe inzichten en relatieve dapperheid en vrijheid van geest. Zoals in bepaalde commentaren over kunstwerken die het diversiteitsthema weerspiegelen. Hij was ook een van de pakweg tweehonderd bestemmelingen die persoonlijk dankbaar en waarderend reageerden toen ik in 2009 voor kerstmis een naaktfoto van mijn Lief, een Afro-Amerikaanse, stuurde. De foto had ik in een vak Amerikaanse eiken bij mijn stad gemaakt, en zowel de bladeren stralen in de zon, als de vrouw in kwestie. In beeld van boven de heupen, met de beide armen achter het hoofd, in grote generositeit haar vrouwelijke kracht en schoonheid uitstralend, met een grote, intense glimlach in de ogen.

Dat bericht van de bisschop van Antwerpen heeft mij toen natuurlijk deugd gedaan. Het vergaat mij zoals Rik Torfs, die eind jaren tien al bekend stond als kerk criticus. Hij schreef: “Het is juist omdat je de bisschoppen en de Kerk waardeert en ernstig neemt, dat je kritiek formuleert, en niet met een schouderophalen verder je gangetje gaat wanneer bepaalde berichten die van hen uitgaan, je doen fronsen”.

Post Scriptum

Waarom leider figuren emoties moeten tonen

Nadat u bovenstaande suggestie hebt doorgenomen, kunt u idealiter, als u de tijd en zin hebt, de prachtige film “The Queen” van Stephen Frears bekijken. De hoofdrol is voor Helen Mirren, die dat geweldig doet. Het is het gedramatiseerde, in film gezette ware verhaal van hoe het Engelse Koningshuis naar aanleiding van de dood (in zotte omstandigheden, die simpele zielen aan een complot deed denken) van prinses Dianan, zich wist te moderniseren. Tot dan toe had koningin Elisabeth nooit veel emoties getoond; zij wist wat de Engelsen van haar verwachtten, en de wereld van de Engelsen en hun instituties: flinkheid. Doorduwen. Leiderschap… Zij startte als koningin toen ze nog een meisje was, is nu 94, maar heeft al tien prime ministers gekend, en kreeg al advies van Churchill… 

Het moderne publiek was verontwaardigt toen de vlag niet halfstok ging op Buckingham Palace, toen Diana omkwam. 

Er werden duizenden ruikers aan de poort gelegd. 

Men verweet de Queen mee de hand in de tragedie te hebben, door haar afwijzende, afstandelijke houding… 

Het publiek vroeg dat de Queen eindelijk – emotie zou tonen, “om ons het rouwen te vergemakkelijken”. 

Als bisschoppen met hun vrouw in beeld zullen komen, zal dat de mensen makkelijker maken goed in de erotische partnerrelatie samen te leven.