Wat hoe dan ook niet klopt in de voorstelling van zaken, is dat enkel naar de migranten gekeken wordt en niet naar de verantwoordelijkheid van de Belgische beleidsmakers én van de media zelf als het over een evaluatie van de mankementen gaat.

Waarover gaat het? Als zwakke plekken duidt De Standaard aan: de manier waarop in België de gezinshereniging nog steeds relatief ongecontroleerd kan verlopen, de valse arbeidsmigraties en de asielpoort.

Elk van die punten verdient een uitvoerige bespreking. Ik wil me hier echter beperken tot één ‘zwakke plek’ waarvan volgens mij het voorbeeld gegeven door De Standaard een illustratie is van wat ik hierboven schrijf.

‘Valse arbeidsmigratie’

Het artikel brengt nogal uitvoerig het verhaal van ‘valse arbeidsmigraties’ georganiseerd vanuit een Bulgaarse stad. Dit wordt anno 2010 als belangwekkend nieuws aan de lezers doorgegeven. Welnu, dit had De Standaard, was die krant eind jaren negentig bij de pinken geweest en had haar hoofdredactie toentertijd onafhankelijk genoeg gestaan tegenover het beleid, reeds meer dan 10 jaar geleden bij haar lezers kunnen toelichten.

Sommigen op de redactie kenden dit dossier perfect. Daar is toen niets mee gebeurd. Waarom niet? Onderschat? Of omdat een of andere minister hen gezegd had dat het puur op verzinsels gebaseerd was?

De feiten. Ik herinner me dat ik toen een dossier had aangelegd, eind jaren negentig, toen ik nog directeur was van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding, over precies diezelfde feiten. 

Ik was er toen mee naar de toenmalige minister van Justitie gestapt (Marc Verwilghen, Open VLD), die het doorgegeven had aan de minister van Buitenlandse Zaken (Louis Michel, MR) omdat Belgisch ambassadepersoneel in Sofia onder betaling goed betrokken was bij deze visazwendel met georganiseerde valse arbeidsmigratie als gevolg…

Ik kon aantonen dat het om meer dan 1.000 gevallen ging van visa, die onder betaling aan de zwarte kas van de Belgische ambassade, uitgereikt werden aan Bulgaren die naar België kwamen als ‘toeristen’ en hier dan achterbleven zonder dat er een duidelijke job voor hen voorhanden was.

De media wisten dit. Enkel het ondertussen ter ziele gegane Le Matin en de RTBF-televisie vonden de feiten de moeite van een onderzoek waard.

Wat kreeg ik toen te horen? Louis Michel en de bijna totale verzamelde pers (waaronder ook De Standaard) hebben dit toentertijd als een ‘verzinsel’ afgedaan, of toch als iets dat niet zoveel om het lijf had. Tien lijntjes was zowat het maximum.

Tegen beter weten in lieten de leden van de subcommissie Mensenhandel van de Senaat, waar ik daarover toelichting was gaan geven, zich door minister Michel afdreigen … Er mocht en zou niet over gesproken worden, want België (en zeker Louis Michel) wou van geen schandaal weten.

Zaak toegedekt

En om er zeker van te zijn dat de zaak toegedekt bleef, kreeg ik een trouwe medewerkster van hem als voorzitter van het Centrum naast mij neergepoot, die moest toezien “dat de zaak niet uit de hand liep”. Mijn opvolger op het Centrum is trouwens deskundig van dit dossier weggebleven …

Ook mensen als de toenmalige voorzitter van de VLD, huidig eurocommissaris Karel De Gucht, wilden absoluut niet dat de zaak doorgelicht werd.

10 jaar later dus, kan ik in De Standaard lezen dat dit iets is waar de volgende regering dringend iets zou moeten aan doen. Dit wordt dan zo beschreven dat de indruk gewekt wordt dat het hier puur om een gesjoemel gaat dat uitgaat van die Bulgaarse migranten …

Als je het mij vraagt, en zoals het zo vaak gaat in zulke zaken … het is intellectueel oneerlijk om zulke zaken enkel en alleen als een verhaal van migranten te brengen. Het gaat ten gronde meestal ook om slordig beheer en verkeerde inschattingen van overheidswege.

Zoals ook bij dat andere dossier over wat er mank loopt bij Fedasil … Ook hier is het zeer eenzijdig om asielzoekers aan te wijzen als de hoofdverantwoordelijken voor het mank lopen van het systeem.

Overheid gaat niet vrijuit

Ook hier gaat de overheid niet vrijuit … de overheid niet, en ook de media niet … die al te gemakkelijk de overheidsversie van de feiten in eerste instantie als de meest evidente overnemen om ze dan pas jaren later aan een kritisch onderzoek te onderwerpen en als een ‘nieuwe ontdekking’ voor te stellen..

Wat de valse arbeidsmigraties betreft, nou ja, mensen … waarschijnlijk werd dit al eind jaren negentig zowel door de overheid als door de media schromelijk onderschat en trek dat vandaag na 15 jaren gedoogde misbruiken maar opnieuw recht!

Johan Leman

Johan Leman is medewerker bij het integratiecentrum Foyer in Molenbeek.