De Vlaamse jeugdraad werkte samen met Unicef en de Franstalige jeugdraad aan een alternatief rapport dat in 2009 naar het VN-comité voor de Rechten van het Kind werd verzonden. Daarin vertellen de kinderen zelf hoe het staat met hun rechten. Onder meer op basis van dit rapport formuleert het comité nu stevige aanbevelingen aan België om meer en beter werk te maken van de kinderrechten.

Twee coalities van in totaal 39 ngo’s ter verdediging van de Rechten van het Kind, onafhankelijke kinderombudsdiensten en vertegenwoordigers van de kinderen reageren positief op de aanbevelingen aan de Belgische Staat. De kinderrechtenactoren vragen dat de nieuwe regering hier de nodige aandacht aan schenkt. Zij willen ook gehoord worden tijdens een interparlementaire ontmoeting.

Eén kind of vijf onder de armoederisicogrens

Niet minder dan zestien aanbevelingen van het Comité hebben betrekking op kinderarmoede. Het Comité is erg verontrust over het geringe budget dat in vergelijking met andere landen van de OESO wordt besteed aan sociale uitgaven en over de toenemende kinderarmoede in een rijk land als België.

Het Comité spoort België onder meer aan om:

 – dringend meer kinderopvangplaatsen te voorzien en te garanderen dat deze toegankelijk zijn voor alle kinderen;

– snel doelgerichte maatregelen te treffen om de gezondheidszorg toegankelijker en meer betaalbaar te maken voor alle kinderen;

– gelijke toegang tot onderwijs te garanderen, onafhankelijk van de socio-economische status van de ouders;

– de prestatiekloof in het onderwijs te dichten (België is hier de trieste recordhouder onder de rijke landen);

– dringend werk te maken van een globale benadering van armoedebestrijding, die rekening houdt met de meest kwetsbare groepen (alleenstaande moeders, kinderen van vreemde origine).

Recht op participatienog niet gegarandeerd

Heel wat aanbevelingen van het Comité betreffen de participatie van de kinderen. Het Comité vraagt met aandrang dat de Belgische Staat het spreekrecht van het kind in de praktijk brengt in alle administratieve en gerechtelijke procedures die het kind aanbelangen.

De meest kwetsbare kinderen – kinderen die in armoede leven, kinderen met een handicap, kinderen met psychiatrische problemen, kinderen op de vlucht of in conflict met justitie – dienen eveneens te worden ondersteund en gehoord, ongeacht waar zij verblijven.

Kinderen op de vlucht

: Het Comité voor de Rechten van het Kind meent dat het Belgische onthaalbeleid de mensenrechten niet eerbiedigt, vooral wanneer het gaat om niet-begeleide minderjarige vreemdelingen: geen toegang tot opvangcentra voor kinderen van 13 jaar die geen asiel aanvragen; plaatstekort in de opvangcentra; kinderen die samen met volwassenen worden geplaatst en gebrek aan voogdij voor niet-begeleide kinderen uit Europa. Ook het gebrek aan een wettelijk verbod op het opsluiten van gezinnen met kinderen – ondanks het invoeren van alternatieven voor de opsluiting – wordt benadrukt .

Kinderen in conflict met de wet: Het Comité maakt zich zorgen over de toepassing van het recht voor minderjarigen. Kinderen tussen de 16 en 18 jaar kunnen immers nog steeds als volwassenen worden berecht; het recht op een advocaat wordt niet altijd gerespecteerd; kinderen kunnen nog steeds geen rechtsprocedure inleiden; de toevlucht tot opsluiting is buitenmaats; kinderen in detentie hebben weinig contact met hun familie; isolement is een courante praktijk in de federale gesloten instellingen en de gemeentelijke administratieve sancties voor overlast zijn niet conform met het Verdrag.

Kinderen met een handicap: Het Comité dringt erop aan dat kinderen met een handicap opgenomen worden in het reguliere onderwijs.

Kinderen met psychiatrische problemen: Het Comité maakt zich ernstig zorgen over kinderen met psychiatrische problemen: lange wachtlijsten, gebrek aan informatie rond de behandeling, weinig kans om hun mening te geven of hun familie en vrienden te zien, kinderen worden te vaak in isolatie geplaatst; krijgen overmatig geneesmiddelen toegediend en recent is er een zeer snelle toename van het aantal geneesmiddelen dat wordt voorgeschreven aan kinderen met gedragsstoornissen, zonder dat er een ernstige diagnose aan te pas komt.

Kinderen die slachtoffer zijn van geweld: Het Comité vraagt aan België om dringend een verbod uit te vaardigen op lijfstraffen tegen kinderen. 

Kinderen in ontwikkelingslanden: Slotbeschouwing 30 spoort België aan om minstens 0,7 procent van het BNP te besteden aan ontwikkelingshulp en erop toe te zien dat kinderrechten een prioriteit worden in de samenwerkingsverdragen met de partnerlanden.

Een gebrek aan coördinatie en middelen

Eén van de problemen die het Comité verontrustend vindt, is de coördinatie van het beleid en het verschil in de manier waarop kinderen in ons land worden behandeld. Het Comité spoort België er dan ook toe aan, om de bestaande mechanismen op elkaar af te stemmen op alle bevoegdheidsniveaus.

België dient ook een systeem in te voeren voor permanente gegevensverzameling en meer middelen toe te kennen voor kinderen. Het Comité wenst ook te weten wat het precieze begrotingsaandeel is dat België wijdt aan de nodige acties ten voordele van de kinderen, om te kunnen oordelen of het land er in de loop der jaren in slaagt om via acties die evenredig zijn met het toegekende budget, de armoede te verminderen.

Ondanks al deze kritiek heeft het Comité voor de Rechten van het Kind er toch op gewezen, dat België een van de landen is die het verst gevorderd is op het vlak van mensenrechten, en vooral dan van kinderrechten. Op verschillende niveaus heeft ons land een aanzienlijke vooruitgang geboekt.

Context: België onder de loep genomen door de Verenigde Naties.

In regel met het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van het kind bezorgde België in 2009 een rapport aan het Comité voor de Rechten van het Kind van de Verenigde Naties over de manier waarop het land zijn verplichtingen vervult.

Diverse actoren, waaronder de Coordination des ONG pour les droits de l’enfant, de Kinderrechtencoalitie Vlaanderen, de Délégué général aux droits de l’enfant, het Kinderrechtencommissariaat en Unicef België (project «What Do You Think?» in samenwerking met de Vlaamse Jeugdraad en de Conseil de la Jeunesse) werden op 1 februari 2010 eveneens gehoord op basis van hun alternatief rapport.

Op 2 juni 2010 spraken de VN-experts de Belgische regering, waarna ze hun opmerkingen en aanbevelingen aan ons land bezorgden (op 11 juni 2010). Het Comité voor de Rechten van het Kind pleit er al jaren voor, dat die Slotbeschouwingen (Concluding Observations) zo veel mogelijk worden bekendgemaakt en dat de rechten van het kind gekend en begrepen zouden worden door elk van ons, volwassenen en kinderen.

Deze opinie wordt onderschreven door Kinderrechtencoalitie Vlaanderen en Coordination des ONG pour les droits de l’enfant, het Kinderrechtencommissariaat en de Délégué général aux droits de l’enfant, de Vlaamse Jeugdraad, le Conseil de la Jeunesse en Unicef België