Recent vrijgegeven onderzoek van het HIVA bewijst het nogmaals: de leefsituatie van rondtrekkende woonwagenbewoners is zeer precair en het leven lijkt meer op over-leven.
Woonwagenbewoners zijn verplicht rond te trekken omdat er in Vlaanderen en Brussel onvoldoende vaste standplaatsen zijn. Hierdoor verliezen deze families aansluiting met de samenleving: kinderen gaan minder naar school waardoor woonwagenbewoners nauwelijks een diploma behalen en de alfabetiseringsgraad hallucinant laag ligt, mensen vinden moeilijker werk en hebben daardoor minder of geen inkomen, zieken zijn onvoldoende of niet verzekerd en krijgen niet de nodige gezondheidszorg, sociale of juridische hulpverlening is onbereikbaar, … Kortom: deze mensen leven letterlijk aan de rand van de maatschappij, geïsoleerd van de vele kansen en mogelijkheden om hun leefsituatie te kunnen verbeteren.
De woonwagen is nochtans een officieel erkende woonvorm in Vlaanderen en Brussel. Hiermee zou de overheid het recht op een woonplaats moeten verzekeren. Maar de realiteit voor woonwagenbewoners is anders. Woonwagens worden alsmaar meer geweerd uit het straatbeeld. Lokale besturen weigeren plaatsen te voorzien om woonwagenbewoners op doorreis of als residentiële bewoners op te vangen. De Vlaamse en Brusselse regeringen zijn er tot nog toe niet in geslaagd om woonzekerheid te garanderen voor deze families. Door ze geen vaste plek te verschaffen, vallen bijna alle andere maatschappelijke kansen weg. De onderzoekers van het HIVA bevelen het beleid daarom aan om meer te gaan investeren in integratiekansen voor deze woonwagenbewoners.
De organisaties die al vele jaren met deze doelgroep werken zoals het Minderhedenforum, Foyer, RIMO-Limburg, … vragen ook al decennia van beleidsmakers om binnen verschillende beleidsdomeinen meer aandacht te schenken aan deze problematiek. ‘Onderwijs’ zou moeten trachten om deze kinderen terug of meer naar school te krijgen, ‘welzijn’ zou moeten zorgen dat hulpverleners tot bij de woonwagenbewoners geraken en andersom, ‘binnenlands bestuur’ kan lokale besturen stimuleren of verplichten om meer standplaatsen te creëren, … . Ook Unia dringt al jaren aan om meer woonwagenterreinen in Brussel en Vlaanderen te voorzien voor woonwagenbewoners.
Het middenveld vraagt dan ook één bevoegde minister die aangeduid wordt en die op zijn beurt al deze acties coördineert. Daarnaast zou er meer moeten geïnvesteerd worden in professionele ondersteuners, die als bemiddelaar of brugfiguur werken, zodat deze uiterst kwetsbare doelgroep beter aansluiting kan vinden bij reguliere diensten.
Nochtans besliste de Vlaamse regering om woonwagenbewoners niet meer te beschouwen als een aparte doelgroep van het integratiebeleid. Hierdoor kunnen woonwagenbewoners niet meer rekenen op extra ondersteuning. Het gevolg is dat de laatste jaren, op het Minderhedenforum, de Foyer en RIMO-Limburg na, er nauwelijks nog organisaties zijn die rond deze doelgroep een werking hebben.
De drie organisaties voelen zich nu ondersteund door de resultaten uit het pas verschenen HIVA-rapport en trekken aan de alarmbel om snel effectieve oplossingen te vinden voor de schrijnende leefsituaties van woonwagenbewoners.
