(Boeklancering 7 februari, zie onder deze tekst)

Met dit boek heeft Koen Bogaert een helder en overzichtelijk boek geschreven over één van de grote modewoorden van de laatste tien jaar in het Westen.

Dekolonisatie, geen metafoor

Er is geen woord in het antiracisme en het mensenrechtendebat dat zo onschadelijk werd gemaakt als het woord ‘dekolonisatie.’ Een reusachtige berg van een woord, herleid tot onschadelijk duintje waar kinderen ravottend vanaf rollen.

Bogaert maakt daar korte metten mee, hij herstelt het belang en zwaarwichtigheid van dit woord door naar de essentie van de betekenis van dit woord te gaan. Hij stelt dat dekolonisatie geen metafoor is, in navolging van wat ook Eve Tuck en Wayne Yang, twee Amerikaanse academici met native roots, in 2012 ook al zeiden in hun tekst Decolonisation is not a metaphor.

Bogaert begint bij het begin want wie dekolonisatie zegt, moet het ook over kolonisatie hebben en dat doet Bogaert ook uitgebreid door de geschiedenis voor ons te analyseren en door te putten uit het belangrijke werk van Frantz Fanon die kolonisatie omschreef als ‘naakt geweld’. Bijgevolg kan de tegenbeweging , namelijk dekolonisatie, ook niet anders dan gewelddadig zijn.

Als je het meent met dekolonisatie dan moet je aanvaarden dat de orde van de wereld radicaal zal veranderen want net zoals kolonisatie een programma van absolute ontregeling en onrechtvaardigheid is, is dekolonisatie een programma van volledige ontregeling om de rechtvaardigheid te herstellen.

Nog steeds het ‘naakte geweld’

Bogaert kadert deze stellingen en toont ook hoe dat naakte geweld van het kolonialisme eruitzag en hoe het er vandaag in onze door het neoliberalisme en kapitalisme gedomineerde wereld nog uitziet, want denken dat we in een gedekoloniseerde wereld leven is redelijk naïef.

Wat mij betreft dient dit boek op de leeslijsten van scholen te staan. Ook omwille de verschillende denkers van kleur die Bogaert citeert en aanhaalt om de theorieën en stellingen in zijn boek te onderbouwen.

Wat mij betreft dient dit boek op de leeslijsten van scholen te staan

Het is belangrijk dat onze jongeren eindelijk kennis maken met de ideeën van niet-witte wetenschappers en schrijvers. De drogreden dat ze niet bestaan kan nu wel opgeborgen worden. Namen noemen en blijven noemen, dat doet Bogaert.

Dekoloniseren is dus geen wandeling in het park, het is geen slogan waarmee steden, kunstinstellingen en universiteiten uitpakken om aan te tonen dat ze mee zijn met de veranderende tijden.

Stuur steden, universiteiten en kunstinstellingen een exemplaar

Dekolonisatie gaat over herstel van inheems leven, respect voor de aarde, het gaat over teruggave van land en gestolen goederen en van de vruchten van die goederen. Het gaat over herverdeling.

Dekolonisatie is dus geen metafoor voor cosmetische dingen die we willen doen om onze samenlevingen ‘aangenamer en vriendelijker te maken’. Wie het meent met dekolonisatie moet zonder filter durven kijken naar de gewelddadige en ontwrichtende kolonisatie en haar desastreuze gevolgen erkennen en centraal stellen.

Hôpital Frantz Fanon, in Béjaïa, Algerije. Foto: Reda Kerbouche/CC BY-SA 2:0

Pas dan kan je je een nieuwe wereld verbeelden. En om die nieuwe wereld te verbeelden, grijpt Bogaert terug naar de Haïtiaanse revolutie, een revolutie waarvan haar belang in onze geschiedschrijving miskend wordt.

Deze revolutie toonde aan hoe slachtoffers van het kolonialisme tegelijkertijd de ‘bewegers van de geschiedenis’ worden en een dekoloniaal verhaal schrijven waar alle mensen, ongeacht kleur of klasse beter van zullen worden.

Bedankt Koen voor dit belangrijke boek.

Koen Bogaert. In het spoor van Fanon. EPO, Antwerpen, 2023, 240 pp.     ISBN 978 9462 6739 39

Op dinsdag 7 februari om 20 uur modereert Neslihan Dogan een panelgesprek met Sibo Kanobana, Philsan Osman en auteur Koen Bogaert over zijn boek ‘In het spoor van Fanon’ in De Expeditie, Dok-Noord 4/F, 9000 Gent.