De ondertitel van de door enkele gemeenten verspreide brochure luidt: Een handleiding voor beleid en praktijk.
Eerst kort iets over de inhoud: Van blz. 8 tot/met 14 kan u een klassieke wat academische toelichting vinden van het moslimradicalisme. (Sterk door onderzoek vanuit Nederland geïnspireerd, o.a. de research van de Amsterdamse hoogleraar Jean Tilly, die als een van de eersten in Nederland op radicalisme werkte. (Hij was zelf ooit een kraker.)
Van blz. 15 tot/met 31 komen aanbevelingen voor lokaal beleid en praktijk.
Vanaf blz. 32 tot/met 42 volgt dan een addendum, met o.a. toelichting van enkele begrippen en symbolen.
Voorafgaand aan de aanbevelingen wordt het lokaal beleid aangespoord om zoveel mogelijk lokale actoren bij het overleg te betrekken. Ik meen me te herinneren dat minister Turtelboom hier enkele jaren geleden al aan dacht en o.a. hiervoor contact had gezocht (of was het omgekeerd?) met de U Gent professor criminologie Ponsaers, die toen echter nog aan een overleg over radicalisering dacht in het algemeen, dus niet alleen toegespitst op de islam. (Dit was voor we het woord Syriëstrijder gecreëerd hadden.)
Onder de aanbevelingen voor lokaal beleid en praktijk volgt (blz. 21 tot/met 31) een indeling gespreid over lokaal interactiebeleid, geïndividualiseerde strategieën en hulpverlening. Bij de geïndividualiseerde strategieën kan men lezen dat toegang tot radicale internetsites, zelf-isolement, het gebruik van radicale terminologie, naamsverandering en uiterlijke veranderingen belangrijke herkenningstekens zijn. Persoonlijk had ik er uiterlijke veranderingen niet bij geplaatst, al weet ik dat dit het geval kan zijn… maar er zijn net iets te veel gevallen van uiterlijke veranderingen die daar niet aan beantwoorden en dat kan tot ongelukkige verdachtmakingen leiden. Daarenboven zit wellicht precies bij enkele mensen waar die uiterlijke veranderingen plaats vinden een factor waar men positief kan mee werken. Dus, maak hen liever tot bondgenoot dan tot vijand.
Wat bedoel ik? Onder addendum (blz 32 tot/met 42) is sprake, in het begrippenkader, over het salafisme. Daar wordt terecht een onderscheid gemaakt tussen apolitiek salafisme, politiek salafisme en jihadi salafisme. Nu is algemeen geweten dat men de Syrië strijders niet vindt onder de apolitieke noch onder de politieke salafisten, maar onder de jihadi salafisten. Op het uiterlijk zal men dit onderscheid echter niet merken.
Ze lopen er vestimentair en qua body language op dezelfde wijze bij. Mijn aanvoelen (en ervaring) is dat de politieke en in mindere mate de apolitieke salafisten de best geïnformeerden zijn over wat zich onder jihadi salafisten afspeelt, althans te Brussel. (Nota bene: Molenbeek bv heeft opvallend weinig Syriëstrijders, al heeft men het vanuit Antwerpen hier geprobeerd en is hier ooit cheickh Bassam Ayaachi actief geweest, maar die recruteerde vooral buiten Molenbeek, een verhaal apart) …. Echt een mooi onderzoekje waard!).
Die apolitieke en politieke salafisten zijn tegelijk ook mensen die heel erg tegen de Syriëstrijd gekant zijn en daar heel moraliserend tegen optreden, met religieuze argumenten gebaseerd op de Koran. Waarom dan het risico lopen dat deze mensen zich ook geviseerd voelen? Waarom hen niet bij het overleg betrekken?
Ik vrees dat bij de overlegtafels, zoals gepland in de brochure iets te veel mensen zullen zitten die eigenlijk geen contact noch info hebben die nuttig is noch voor het verhinderen noch voor het terug opvangen van terugkerende Syriëstrijders – toch niet in een eerste fase-, en dat enkele partijen niet voorzien worden die waarschijnlijk beter geïnformeerd en efficiënter zouden kunnen zijn. Maar goed, die zijn er waarschijnlijk ook niet op uit om aan zo’n overlegtafel te zetelen en kunnen wellicht beter op een andere wijze benaderd worden, bijvoorbeeld via een goed werkend integratiecentrum.
Een oordeel over de brochure? Academisch correct. Goed uitgebalanceerd. Qua handleiding in de praktijk…? Dat is een ander paar mouwen. Maar wellicht is dat laatste ook niet zo eenvoudig samen te stellen en nog minder in het publiek te verspreiden.
