Doden onder de kleuren van de Syrische vlag
Nieuws, Wereld, Vrede vzw, Afghanistan, NAVO, Libië, VN, VS, Irak, Iran, Syrië, Saoedi-arabie, Qatar -

Bedenkingen bij een eventuele militaire interventie in Syrië

Het geweldloze verzet van de Syrische burgers tegen het dictatoriale regime van Bashar al-Assad is getransformeerd in een brutaal militair conflict, een echte burgeroorlog. Die is bovendien volledig aan het escaleren. Er duiken voortdurend gruwelbeelden op, vaak gefilmd met gsm's, van oorlogsmisdaden gepleegd door zowel regeringstroepen als door gewapende rebellengroepen.

donderdag 2 augustus 2012 13:55
Spread the love

Een moreel dilemma?

Er zijn ook sterke aanwijzingen dat buitenlandse elementen en terroristische krachten aan het werk zijn in Syrië. Zoals eerder in Afghanistan en meer recent in Libië, zijn de progressieve en linkse krachten in Europa verdeeld over een mogelijke militaire ingreep in Syrië. Hoe kunnen we het als humanisten voor onszelf verantwoorden om passief toe te kijken terwijl onschuldige burgers vermoord worden?

Dit is inderdaad een moeilijke kwestie maar we moeten daarbij in overweging nemen of de acties die we zouden ondernemen de situatie en de Syrische burgers ook effectief vooruit zouden helpen. Wanneer we kijken naar de voorbeelden van de vorige militaire interventies in Afghanistan, Irak en Libië moeten we immers erkennen dat die niet geleid hebben tot stabiliteit, veiligheid en democratie.

Je bent met ons of tegen ons

De discussies over een eventueel internationaal ingrijpen worden doorgaans gereduceerd tot ‘voor of tegen een militaire interventie’, wat dan weer gelijk gesteld wordt met ‘iets doen, of niets doen’. Het hele arsenaal aan diplomatieke en humanitaire instrumenten tussen deze twee extremen in, wordt gemakshalve uit de discussies geweerd.

Onderhandelen over de mogelijkheid om medicijnen en andere humanitaire hulp een vrije doorgang te gunnen, onderhandelen over tijdelijke staakt-het-vurens, zodat burgers ontzet kunnen worden, het opzetten van vluchtelingenkampen enzovoort zijn allemaal zaken die gedaan kunnen worden en die de Syrische burgers concreet ten goede komen.

Dit is Libië niet

Zo lang één van de vechtende partijen niet de bovenhand heeft zal er immers voort gestreden worden. Uiteraard kunnen we dit proces bespoedigen, zoals een internationale militaire coalitie dat deed in Libië, door Syrië te bombarderen en de rebellen te bewapenen met de bedoeling Assad sneller te verdrijven (lees ‘liquideren’).

Deze methode zal de Syrische maatschappij alleen opsolferen met nog meer wapens in omloop, nog meer milities en heel veel collaterale schade, d.w.z. door Westerse bommen vernietigde huizen en mensenlevens, alsof dodelijke slachtoffers door een internationale coalitie minder erg zijn dan de doden die rechtstreeks ten gevolge van de burgeroorlog vallen.

Een sterk leger

Bovendien is het Syrische leger voorlopig nog altijd een van de sterkste in de Arabische wereld. Een militaire inmenging van de NAVO-landen zal dus zeker niet leiden tot een snelle en efficiënte afhandeling van de burgeroorlog. De kans op een langdurig militair scenario, zoals in Irak, lijkt realistischer, waarbij de gevolgen van een buitenlandse ingreep generaties lang zullen doorwegen.        

Een intern sectair verdeeld land

Ondertussen krijgt de strijd in Syrië ook een alsmaar grotere sektaire dimensie. Het land lijkt goed op weg het centrum te worden van een regionale machtsstrijd, waarbij de soennitische regimes van Saoedi-Arabië en Qatar verwikkeld zijn in een krachtmeting met de door sjiieten gedomineerde regimes van Syrië en Irak.

De oorlog in Syrië is met andere woorden helemaal niet zo eenvoudig als hier in de media wordt voorgesteld. Eenvoudige oplossingen zijn er bijgevolg ook niet. Het gaat hier niet simpelweg om een bloeddorstige dictator die al zijn ontrouwe onderdanen aan het afslachten is, vanuit de veronderstelling dat de eliminatie van president Assad tot een eenvoudige oplossing zou leiden.

Het is vermoeiend, onprettig en zeer moeilijk om te proberen alle ingewikkelde aspecten van een conflict te bevatten, maar deze inspanning helpt de burgers daar misschien veel meer vooruit dan er met de stormram van een interventie in te vliegen.

Het gaat feitelijk om Iran

Los van de oprechte en terechte humanitaire bekommernissen van velen, mag men nooit het bredere internationale politieke kader uit het oog verliezen. De belangrijkste reden waarom de Verenigde Staten momenteel met argusogen volgen wat er in Syrië gebeurd is buurland Iran. Syrië blijft namelijk een aantrekkelijk doelwit als substituut voor het reeds jaren met sancties geviseerde Iran.

Syrië onderhoudt nauwe economische, politieke en militaire banden met Teheran. Door het Syrische regime te viseren, wordt automatisch ook Iran voor een deel ondermijnd. Zowel de VS, de EU als de door de VS gesteunde Arabische monarchieën zouden liever een anti-Iraanse regering zien in Syrië, onder meer omdat het grenst aan landen die in de regio van cruciaal belang zijn voor de VS zoals Israël, Irak, Libanon en Turkije.

Het gaat evenmin om mensenrechten

Indien de VS en de NAVO zouden beslissen om militair in te grijpen in Syrië, zou dit dus niet omwille van een plotse bezorgdheid voor de Syrische burgers zijn. Het dictatoriale regime van Assad schendt al jaren de mensenrechten van zijn burgers. Dit vormde nooit een probleem voor de VS. Integendeel, verdachten, die de afgelopen jaren door de VS opgepakt werden in het kader van de Amerikaanse ‘globale oorlog tegen het terrorisme’, werden zonder problemen verscheept naar Damascus om daar gefolterd te worden gedurende ondervragingen.  

Niet de VS maar de VN moeten tussenkomen

Het beëindigen van de huidige escalatie van het geweld zou de eerste bekommernis moeten zijn van de internationale gemeenschap. Met dit doel voor ogen zou de observatiemissie van de Verenigde Naties uitgebreid moeten worden. Die zou ook een mandaat moeten krijgen om ter plaatse politiek te onderhandelen.

Verder is er op internationaal niveau maar één zeer moeizaam te bewandelen pad dat een einde kan brengen aan deze burgeroorlog: weloverwogen diplomatie. De andere optie is een militaire interventie waarbij meerdere betrokken partijen dood en vernieling zaaien in Syrië. Dit laatste is een optie die voor humanisten nooit juist kan aanvoelen. 

Soetkin Van Muylem is stafmedewerker bij Vrede vzw en redactielid van Vrede – Tijdschrift voor internationale politiek (meer info & abonnementen op www.vrede.be).

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!