’t Was weer eens al Molenbeek dat slecht was in Vlaanderen. Deze zondag morgen ben ik eens naar de plaats van verderf gaan kijken, niet Molenbeek, want dat ken ik van iedere dag, maar die fameuze locatie van Mortierbrigade zaliger en BBDO.
Wel, beste lezer: doe het eens over. Je zal er een uitstekende inleiding meemaken in de praktijk van hoe je best “gentrificatie” niet implementeert. Concreet: komende van Molenbeek via de Jubileumlaan richting Bockstaelplein te Laken (1020 Brussel), sla je de Scheldestraat links in. Ik beloof het u: je riskeert je leven niet, anders bel je me op. Het is een kort stukje straat tussen de Jubileumlaan en de Debrucqstraat. Eigenlijk moet je Brussel-19 al vrij goed kennen om te weten dat dit nog Molenbeek is. Ik ben vrij zeker dat de meeste mensen denken dat dit reeds Laken (1020 Brussel) is. Nog even doorstappen en je bent inderdaad op het Bockstaelplein.
Het gebouw waarin BBDO (Scheldestraat nr 122) gevestigd is, is werkelijk heel mooi. Ik meen dat, hoor. Prachtig. Ik vermoed, gelet op de ligging, dat ze het zich vrij goedkoop hebben kunnen aanschaffen, alle verhoudingen in acht genomen, maar het is werkelijk heel mooi. En ik gun het hen. Schitterende voorgevel, binnenin kon ik het niet zien. ’t Was zondag. Het lag er verlaten bij, op de parkeerplaats ernaast stond één auto. Inderdaad, juist ernaast ligt een open parking en aan de overkant ook. Wat bedoel ik? Parkingruimtes waar je door de draad dwars doorheen kan kijken… en bovenop: prikkeldraad rondgedraaid (aan de overkant toch), zoals bij militaire domeinen. Kijk, sorry, dat is nu al een psychologische kemel van formaat… zulke (open) parking in Molenbeek, met doorzichtige draad en bovenaan een draad als op een militair domein. Maar goed, we kijken verder… Op de hoek van de straat: een klein terreintje (kleiner dan de parking) als speelruimte voor kleine kinderen (niet voor jongeren) en wat zitbanken voor de moeders.
Dan sla je de Debrucqstraat in naar links. Links en rechts van de straat heb je dan vrij snel twee grote blokken met sociale woningen: minstens 200 families. Daarnaast, iets meer naar Laken op is er nog een klein parkje voor kleine kinderen. Die sociale blokken zijn echt van vrij goede kwaliteit als constructie, maar natuurlijk, in Molenbeek betekent dit dat er vermoedelijk minstens 300 jongeren wonen, van wie toch als snel een 150 tussen 14 en 20 jaar voor wie er blijkbaar niet veel voorzien is. In Molenbeek betekent dit: meer dan 100 families rond of beneden de armoedegrens, vermoedelijk met een hoog percentage van jonge werklozen en adolescenten in één-oudergezinnen (met enkel een moeder). Zijn inburgeringscursussen hier de aangewezen weg? Bah neen, ze zijn vermoedelijk vaak al derde generatie, meer dan “ingeburgerd” dus.
Ik vermoed dat die jongeren daar “les flamands” zien toekomen, wat staat voor welstand, en mensen die zich heel goed afschermen tegen de buitenwereld. Maar… men kan wel hun wagens zien staan (want ze staan niet achter een muur, maar zijn beschermd via een draad met prikkeldraad bovenop). Zichtbaarder kan het niet. “We kunnen toch niet voortdurende buurtfeestjes voor die jongeren organiseren?” denkt men wellicht op BBDO. Naar mijn bescheiden aanvoelen, vragen die jongeren echt geen buurtfeestjes en is er weinig kans dat je ze er zal zien als je ze al zou inrichten.
Hier sta ik dus, op een zondag morgen, in een verlaten straat. Gelukkig komt er nog een Marokkaanse ket langs aan de overkant, om eens vriendelijk te glimlachen. “Haha, die komt zeker ook eens naar ons kijken?” zie je hem denken. Eerste vragen die bij me opkomen: heeft BBDO ooit overwogen om een conciërge aan te nemen uit de buurt? Ooit gedacht om iemand uit de buurt voor een onthaalfunctie aan te werven? Of voor het onderhoud? Of om te kuisen? Zijn er gesprekken geweest met ouders en jongeren uit de buurt? (Geen buurtfeestjes, a.u.b., dat doe je pas als je mekaar echt goed kent)
Staan we hier met een probleem dat moet gecommunautariseerd worden? Ik herinner me dat ik jaren geleden in mijn vorige job naar Houthalen trok voor bepaalde, soortgelijke problemen rond Meulenberg… Als je ’t mijn vraagt: zelfs geen echt Molenbeeks probleem… alhoewel, ik geef toe, je kan je moeilijk niet ergens een probleem, maar ook evenmin iets moois voorstellen, dat je ook niet in Molenbeek aantreft… Maar eerlijk gezegd;: ik denk dat het een probleem is van een slecht begeleid gentrificatie project.
Hoe pak je het aan om een schitterende nieuwbouw en import van mensen van buitenuit te organiseren in de onmiddellijke omgeving van grote armoede en overbevolking, zonder dat daar enige minimale tewerkstelling uit die gemeenschap tegenover staat? En de Vlaamse gemeenschap bij dit alles? Die zou bv met de burgemeester van Molenbeek een gesprek kunnen aangaan over een gezamenlijk begeleidingsproject voor deze jongeren… in plaats van altijd als kolonisator van boven en buiten af naar zulke uitdagingen te kijken. Of denkt men daar echt dat “politie-blauw” en nog eens “politie-blauw” de goedkoopste en meest efficiënte oplossing is? Voor wie dat denkt, zal het een peperdure rekening worden, vrees ik, met veel uren totaal onnuttig met de vingers zitten draaien.
