Nieuws, Cultuur -

Batman haat de 99 procent

De nieuwe Batmanfilm 'The Dark Knight Rises' en het nieuwe 'Call of Duty' videogame demoniseren allebei de Occupy-beweging. Heeft de popcultuur zich nu gericht op het populisme?

maandag 23 juli 2012 21:27
Spread the love

Een groot deel van mijn recente boek ‘Back to Our Future’ gaat dieper in op hoe de populaire cultuur van de jaren ’80 ??veel van de perverse verhalen heeft doen ontstaan die we onszelf vandaag nog steeds vertellen. Door middel van films, video games, speelgoed en tv-programma’s van dat decennium, werden de jongeren op een bijzondere manier aangeleerd van wie ze mochten houden en wie ze moesten haten.

Zo moest je angst hebben voor de overheidswetenschappers (in de film ‘ET’), voor de ambtenaren van het Agentschap voor Milieubescherming (in de film ‘Ghostbusters’) en ook voor gemeentelijke overheden (de verschillende politie-ambtenaren waartegen een superheld moest ten strijde trekken). En er werd ons aangeleerd om van militairen te houden (‘Top Gun’) van superrijken (films als ‘Silver Spoons’, ‘The Toy’, ‘The Secret to My Success’).

Dat decennium heeft natuurlijk het moderne tijdperk ingeluid dat vanaf dan de producten van de multimedia-popcultuur beschouwt als een volwaardig onderdeel van het onderwijs- en opvoedingsysteem: één die nog steeds beweert de jongeren te kunnen vertellen hoe ze de wereld kunnen opdelen in goed en kwaad.

Het is net daarom dat de twee popcultuur-producten waar dit jaar het meest naar werd uitgekeken, zo belangrijk zijn. Ze kunnen duiden op een grotere inspanning om veel verder te gaan dan zelfs het meest gedurfde anti-populisme van de jaren ’80 en op één of andere manier de grote massa zichzelf te laten stigmatiseren als ‘Publieke Vijand nr. 1’.

Over de opkomende nieuwe versie van de videogame ‘Call of Duty’ en de op handen zijnde release van de film ‘The Dark Knight Rises’ zegt Gameranx.com het volgende:
“De belangrijkste schurk in de videogame is Raul Menendez. Hij ziet er uit als een ‘verafgode Messias van de 99 procent’ – een Julian Assange-achtig figuur die oud en ervaren is, en die heel vastberaden een wereldwijde opstand tegen de status quo wil starten …” Dit personage, net als bij de rest van het verhaal, is de creatie van David S. Goyer. Goyer is ook co-auteur van ‘The Dark Knight Rises’, die ook een vergelijkbaar verhaal brengt waarin een zekere Bane optreedt als de belangrijkste tegenspeler van Batman. Bane begint namelijk een klassenstrijd tegen de rijke elite van Gotham City met de steun van de gewone man.

In 1988, zei een kaderlid van de Japanse computerspellenfabrikant Konami dat de business van de popcultuur erop gericht was om “allerhande soorten nieuwsfeiten uit de actualiteit op te pikken en er een spelletje van te maken.” Het is duidelijk dat de stap om het bekende ’99 procent’-concept in video games en films te laten zien, toont hoe deze strategie werkt in de praktijk – en het ziet er niet erg goed. Sterker nog, het lijkt op een uitvergroting van wat er in de jaren ’80 gebeurde.

Wanneer dat decennium het beeld bracht van een anti-volksbeweging die de kinderen vertelde dat weldoeners zoals overheidswetenschappers, milieudiensten en politiechefs de eigenlijke vijanden waren van de maatschappij, zien we nu een nog méér gedurfd stellingname tegen het gewone volk: één die de jongeren suggereert dat onze heldhaftige militaire en andere superhelden net dié volksleiders moeten bekampen om diezelfde gewone man te beschermen.

Dit is natuurlijk ook wel een terugkerend fenomeen. Net zoals vele producten uit de popcultuur van de jaren ’80 de geest van de neoconservatieve heropleving van de ‘Reagan-Revolutie’ weerspiegelden. Krijgen we nu twee blockbusters, een soort van genre producten die op een niet zo subtiele wijze vorm wil geven aan de rethoriek van de ultraconservatieve Tea Party beweging, die ingaan tegen de tijdsgeest van de krachtige Occupy Wall Street beweging.

Dit is exact dezelfde manier waarop de Republikeinse leiders een karikatuur hebben gemaakt van het hele idee van de 99 procent alsof het hier zou gaan om een bedreigende aanval tegen de vrijheid of een volksopstand. ‘Call of Duty’ is in wezen het gelijkstellen van de 99 procent met terrorisme, chaos en geweld.

Zo ook in ‘Dark Knight Rises’, hoewel er enige moeite is gedaan om de naam van de schurk te gebruiken om hem af te schilderen als een stand-in voor Mitt Romney, de Los Angeles Times is correct om te wijzen op de echte ‘Occupy Wall Street vibe’ van de slechteriken.

En hoewel het mogelijk is dat de film uiteindelijk zal zorgen voor een meer genuanceerd beeld van een dergelijke populistische verontwaardiging dan dat het spel ‘Call of Duty’ doet, het probleem blijft hetzelfde: als slinkse motieven en psychopathie op televisie toegeschreven worden aan de verontwaardiging van het volk tegen het economische establishment. Dan suggereert het aan het publiek dat alleen gekke mensen zouden sympathiseren met dergelijke verontwaardiging.

Wetende dat het jonge kijkerspubliek de mening vormt van de volgende generatie over goed en kwaad. Het kan niet anders dan dat de 1 procent van dit soort boodschap houdt.

David Sirota

(Vertaald uit het Engels door Tomas Dossche)

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!