Twee uur politiek zondagochtend in De Zevende Dag. De campagne is begonnen bij de publieke omroep. Die opeenstapeling van nietszeggende riedels en nu al moe gehoorde slogans deed mij verlangen naar de culinaire rubriek van Alain Coninckx. Geen enkele aanwezige politicus, journalist of politicoloog slaagde erin een originele gedachte te formuleren. De trend is gezet.
Deze week sleurde we ons door een debat over het vermaledijde confederalisme. De knechten van Bart De Wever beweerden dat een confederaal model ons vijfhonderdduizend jobs zou opleveren tegen 2014. Binnen Vlaanderen of heel België (misschien in de Europese Unie) werd niet helemaal duidelijk, maar het kan in elk geval een interessant uitgangspunt worden voor De puinhopen van geel/zwart. Gelukkig had hun voorman wat zinvollers te vertellen. Toen Ivan De Vadder hem vroeg wat het confederalisme voor hem betekende – iedereen volgde bij de VRT dezelfde workshop Vragen stellen en interviewtechnieken -, antwoordde die dat je dat begrip makkelijk kan opzoeken. Nou ja, één originele gedachte dan.
Ik heb er toevallig net een lessenreeks van professor Grondwettelijk recht Johan Vande Lanotte opzitten. Mijn persoonlijke resultaat is allerminst vruchtbaar te noemen, maar dat begrippenboekje van hem kan aardig dienen als licht in de staatkundige duisternis. Zij die de autoriteit van Vande Lanotte betwisten, nemen contact op met de christendemocratische professor Grondwettelijk recht Hugo Vandenberghe. Alle anderen lezen volgende, verhelderende definitie.
Een confederale staat is een verbinding tussen staten die hun eigen soevereiniteit behouden, maar die bij verdrag overeen komen bepaalde aangelegenheden, in het bijzonder de buitenlandse belangen en veiligheid, gemeenschappelijk te regelen. Een confederatie verschilt in meerdere opzichten van een federatie. Aan de basis van een confederatie ligt een verdrag – gesloten tussen autonome staten – en niet een grondwet. De confederatie beschikt meestal over een beraadslagend orgaan, dat is samengesteld uit diplomatieke vertegenwoordigers, die de instructies uitvoeren van de soevereine staten. Confederaties worden veeleer beheerst door het internationale recht dan door het grondwettelijke recht.
Zo, we kunnen weer verder steggelen. Wie die definitie leest – de professor raadde ons steeds aan de teksten verschillende keren door te nemen -, begrijpt meteen waarom de separatistische N-VA momenteel genoegen neemt met deze hervorming. Als België een confederatie wordt, is Vlaanderen eigenlijk onafhankelijk. De Grondwet wordt opgedoekt, de federale wetgevende macht opgegeven en de Belgische regering afgezwakt tot een veredelde ambassade. Het spreekt voor zich dat ook het koningshuis deze hervorming niet zou overleven. Er valt natuurlijk wel nog wat over en weer te gooien, maar om de essentie van twee soevereine staten kan je niet heen.
Naast N-VA willen ook CD&V en open vld deze staatsvorm instaleren. Van CD&V is al langer bekend dat de kiezer er ongeacht het partijprogramma het raden naar heeft wat die partij precies zal uitvoeren, maar de liberalen werken tegenwoordig hard aan hun geloofwaardigheid. Dan moet iemand hen toch eens vragen hoe ze deze confederale logica denken te rijmen met een federale kieskring. Ook een programmapunt van hen. Of het nu een eindstation is of niet, zoiets hoort nooit thuis in een confederatie. Van politici die persconferenties geven over het onderwerp, zou je toch iets meer kennis van zaken mogen verwachten.
Dit onderwerp, waar standpunten, begrippen en meningen over elkaar heen buitelen is exemplarisch voor het politieke debat in België. Zonder duidelijke lijn of visie lullen veel politici de campagne vol. Niet gehinderd door een concreet verkiezingsprogramma of alerte journalisten. De sociaaleconomische crisis komt ten gronde zelfs niet aan bod. Ze wachten bang de dag na de verkiezingen af, wanneer een nieuwe start wordt genomen. Waar die start heen gaat, weet ook Alexander De Croo nog niet.
