Ik ben Bahram, 22 jaar oud en studeer sociaal-cultureel werk aan
de Katholieke Hogeschool Leuven. Mijn vader is een oud guerillastrijder
uit Iraaks Koerdistan. Ik heb dit jaar besloten om terug te keren naar
Koerdistan en te observeren hoe het sinds de bevrijding door de
Amerikanen veranderd is. Ik spreek de taal zelf nog maar een klein
beetje maar heb mijn vader om mij bij te staan en voor mij te vertalen.
In functie van mijn studies schrijf ik dit verslag over mijn bevindingen
als ontdekker en avonturier.

De liefde voor een berg

Vandaag verlaten we Kirkuk en we rijden in de richting van
Sulaymania. Die stad ligt op ongeveer een uur rijden.  Tussen de twee
steden is een prachtig groen landschap te zien met groene heuvels die
glooien in de wind. We stoppen op een heuveltop net buiten de stad en ik
wordt  bijna omver geblazen door de krachtige wind.

Het enige wat mij  mateloos stoort, is het vuilnis dat je bijna
overal ziet. Het is alsof dit volk, dat een bergvolk is, helemaal geen
respect heeft voor hun prachtige natuur. Het is heel jammer want zonder
al dat vuil, zou dit een paradijs zijn! Er werd mij verteld dat de jonge
generatie wel let op vervuiling en zelfs in groep de natuur gaat
schoonmaken. Maar wat ik tot nu toe heb gezien kan niet door enkele
groepen alleen worden opgeruimd. De mooie rivieren en stroompjes liggen
vol.Als je in een dal kijkt, zie je hopen vuilnis, langs de wegen en op
de plaatsen waar mensen picknicken… Ik word  kwaad terwijl ik het 
opschrijf, want de schoonheid van de natuur is hier zo adembenemend dat
het een doorn in het oog is.

Mijn vader heeft mij duidelijk gemaakt dat je niet zomaar de
mentaliteit van een volk   kan veranderen. Ze zijn getekend door
decennia lange vernedering en mishandeling en velen hebben
dieperliggende psychologische trauma’s. Nu ze eindelijk hun vrijheid
gekregen hebben, komen de basisbehoeftes die bij ons zo vanzelfsprekend
zijn op de eerste plaats. Ik denk aan voeding, gezondheidszorg en
veiligheid. De zorg voor de natuur komt helemaal niet vooraan. Ik kan
het hun dus onmogelijk kwalijk nemen want ik heb bijlange geen idee hoe
de situatie   was onder het regime van Saddam Hoessein.

De regering doet heel hard haar best om de mensen bewust te maken. Er
zijn campagnes op televisie en zelfs in populaire series wordt er
nadruk op gelegd. Ook in het onderwijs wordt er veel moeite gedaan om de
kinderen aan te sporen om respect te hebben voor het milieu.
Bewustmaking begint deels  bij een jonge generatie. Hopelijk zal het
over enkele jaren zijn vruchten afwerpen.

Gigantisch stuwmeer

Net voor Sulaymania draaien we af richting Dokan. Dat is een
gigantisch stuwmeer waarvan de rivier helemaal doorloopt tot Kirkuk, of
toch doorliep. Saddam heeft de loop van de rivier veranderd zodat ze nu
tot in Tikrit in het zuiden loopt. Er zijn plannen om dat terug recht te
trekken zodat Kirkuk in de zomer geen woestijnstad meer is. Op de weg
naar Dokan ligt de berg  Piramagrun waarvan de besneeuwde top te zien is
vanop honderden kilometers afstand. We besluiten uiteindelijk om te
voet zo dicht mogelijk bij de berg te naderen .

We rijden tot de weg eindigt en gaan te voet verder. Wat echter
dichtbij leek, is in werkelijkheid heel ver. Bij elke stap die we nemen,
wordt de berg groter en groter.  We willen   steeds dichter gaan om
meer van deze majestueuze kolos te zien. Uiteindelijk  stoppen we en
komen we tot het besef dat we niet genoeg tijd zullen hebben om de voet
te bereiken.

Ik kom op deze tocht naar Piramagrun tot het besef  dat dit, zoals in
de geschiedenisboeken staat, echt een paradijs op aarde is. Achter ons
strekken de groene velden zich uit zo ver het oog kan zien en voor ons
liggen kleine paadjes tussen bomen die de indruk geven dat  je je in een
sprookjesbos bevindt. Uiteindelijk komen we aan de eerste rotswand.
Tegen deze wand staan opeengestapelde stenen als van een ruïne van een
huis. Het blijken  de uitkijkposten van de guerillastrijders te zijn die
er nu verlaten bijliggen. Het zicht van hieruit  was perfect om in het
dal konvooien te zien aankomen en je te verschuilen voor het Iraakse
leger. Nu worden ze enkel nog gebruikt door de herders die hun schapen
en koeien laten grazen op de heuvelflanken.

Vuilnis

Heel de tocht valt het mij op dat er nergens vuilnis ligt. Eindelijk
een plek waar de schoonheid van de natuur niet verstoord wordt door
vuilnis! Ik ben opgelucht en blij als een klein kind, want ik vreesde al
dat er in dit land geen plekken meer waren die niet aangetast zijn door
mensenhanden. Volgens mijn vader komt dat doordat de mensen niet komen
op plekken waar ze met de auto niet geraken.

Uiteindelijk rijden we terug naar Sulaymania omdat mijn vader een
afspraak heeft met een journalist van een lokaal radiostation. De schok
die mij overvalt wanneer we we de stad binnenrijden is enorm. Ik ben er
acht jaar geleden nog geweest, maar nu lijkt het alsof we in een
Europese stad aankomen. Het contrast met Kirkuk is gigantisch. Overal
zijn mooie winkels en appartementsgebouwen opgetrokken of nog in
aanbouw.

Ik heb mij bewust bescheiden gekleed om mij niet boven de lokale
bevolking te plaatsen en minder op te vallen.  Terwijl we in een
restaurant zitten en onze bodyguard naar de wc is, vragen de obers
waarom ik als Europeaan geen Europese kleren draag. Ik ben gekleed in
een traditionele Koerdische broek en droeg teenslippers, maar toch
kunnen ze zien dat ik niet van hier ben. Ik vind het grappig en ben
teleurgesteld op hetzelfde moment. Mijn opzet is mislukt.Ik valt toch
meer op dan ik dacht.

Chamchamal

We rijden na onze afspraak in het donker terug naar Kirkuk. Op onze
weg rijden we voorbij een klein stadje genaamd Chamchamal. Terwijl mijn
vader aan het praten is aan de telefoon, kijk ik wat naar buiten. Ik zie
op korte tijd twee kogels in de lucht vliegen. De kogels zijn
herkenbaar in het donker door hun oranje, gele flits die een paar
seconden duurt en dan weer verdwijnt. Ik maakt mijn vader erop attent en
hij zegt dat Chamchamal het Texas is van Koerdistan.

De criminaliteit is hier heel hoog en het aantal vetes en wraakacties
ligt het hoogste van alle andere steden. Het is zo erg dat als de
politie iemand oppakt voor het gebruik van een wapen, de familie hem
gaat terughalen uit het politiebureau. Als iemand een moord pleegt, gaat
de familie van de dode zelfs zo ver dat ze de moordenaar gaan halen in
het politiebureau en hem zelf te executeren. Om dat te vermijden, brengt
de politie zware delinquenten meteen over naar Sulaymania om de
overheid de tijd te geven om ze zelf te berechten.

© 2014 – C.H.I.P.S. StampMedia – Bahram Maaruf