Gabala is een 27-jaar oude basis in een afgelegen gebied in het noorden van Azerbeidzjan, die raketlanceringen kan detecteren in het hele Midden-Oosten, Iran en Zuid-Oost Azië. De basis is ook het symbool geworden van een machtsstrijd tussen Azerbeidzjan en Rusland.

Hoge prijs

Op 24 december loopt de huurovereenkomst tussen beide landen af, maar tijdens de gesprekken over een verlenging heeft Baku de vraagprijs gestaag opgedreven. Van 15 miljoen dollar per jaar naar 150 en zelfs 300 miljoen dollar. De Russische media opperden de mogelijkheid van een vervangbasis in Armenië, maar Baku hield het been stijf. Volgens de Azerbeidzjaanse presidentiële woordvoerder Elnur Aslanov “reflecteert de vraagprijs de huidige realiteit. Men mag niet vergeten dat Azerbeidzjan momenteel het meest ontwikkelde land in de regio is”, zei hij.
Met een bruto binnenlands product per capita van 10.300 dollar doet het land het inderdaad beter dan buren als Georgië en Armenië. Het land zag de inkomsten uit energie groeien, en stelt zich dan ook assertiever op in het buitenlandse beleid tegenover landen als Iran, Turkije, de VS en Rusland.

Symbolisch

De basis in Gabala worden door sommige Azerbeidzjaanse politici dan ook als een overblijfsel uit het verleden gezien. Voor Rusland heeft de basis vooral een symbolische en diplomatieke betekenis, als enige overblijvende Russische basis in Azerbeidzjan, zegt parlementslid Rasim Musabekov. Een nieuw radarstation in Armavir, in de zuidelijke Russische regio Krasnodar zou de functies van Gabala perfect kunnen overnemen. Hooggeplaatste Russische militairen hebben die mogelijkheid ook al geopperd.

Als Moskou graag de band wil bewaren met een verleden toen het alleenheerser was in de Kaukasus, dan zal het daarvoor moeten betalen, klinkt het in Azerbeidzjan. Bovendien betaalt Rusland ook veel hogere bedragen voor basissen in andere delen van de voormalige Sovjetunie, zoals Kirgizië. Ook de Verenigde Staten betalen Kirgizië 150 miljoen dollar per jaar voor het gebruik van het vliegveld in Manas, veel kleiner dan de 2.500 hecatere in Gabala, zegt econoom Natik Jafarly.

Een vraagprijs van 300 miljoen dollar per jaar voor Gabala is daardoor “fair”, zegt hij, en de huidige huur van 7 miljoen dollar is “bijzonder laag”. “Gabala is recent een van de meest populaire toeristische bestemmingen in Azerbeidzjan geworden”, zegt hij. “De grondprijzen zijn er constant gestegen, en het zou veel interessanter zijn om de basis te vervangen door toeristische infrastructuur.”

Kolonel op rust Uzeir Jafarov en militair deskundige voor de website Milaz.info denkt dat Rusland nooit akkoord zal gaan met de 300 miljoen dollar per jaar voor Gabala. “De basis is verouderd en een dergelijk bedrag niet langer waard”, zegt hij. “Het feit dat Baku een dergelijk bedrag vraagt, wijst erop dat het de overeenkomst niet wil verlengen. “
Het Kremlin lijkt de terugtrekking al voor te bereiden. Volgens verschillende omwonenden zijn het Russische hospitaal, een school en een crèche al gesloten, en zijn gezinnen van soldaten al verhuisd.