Na maanden onderzoek, en interviews met meer dan 100 mensen in Nauru en Australië, legt Amnesty International’s rapport ‘Island of Despair’ bloot hoe Australië vluchtelingen en asielzoekers behandelt op Nauru. Het is een doelbewust en systematisch beleid van verwaarlozing en wreedheid. 

Openlucht-gevangenis

“Op Nauru beheert de Australische regering een openlucht-gevangenis die uiterst kwetsbare mensen doet lijden om anderen ervan te weerhouden veiligheid te zoeken in Australië”, zegt Anna Neistat, Senior Onderzoeksdirecteur bij Amnesty International. Zij is één van de weinigen die erin slaagde het afgelegen en gesloten eiland te bezoeken om mensenrechtenschendingen te onderzoeken. 

“De Australische regering heeft kwetsbare vrouwen, mannen en kinderen geïsoleerd op een afgelegen plaats die ze niet kunnen verlaten, met de duidelijke bedoeling hen afschuwelijk en in sommige gevallen onherstelbaar leed te berokkenen”.

Slechts enkele weken nadat de Australische Premier Malcolm Turnbull het beleid van zijn regering op de VN-top over Vluchtelingen naar voor schoof als een model om na te volgen, toont het Amnesty-rapport aan hoe Australië’s afschrikkingsbeleid rechtstreeks verantwoordelijk is voor een reeks schokkende mensenrechtenschendingen. 

“Het beleid van de Australische regering is exact het tegenovergestelde van wat landen zouden moeten nastreven. Het model minimaliseert bescherming en maximaliseert schade. De enige richting waarin Australië leiderschap toont voor vluchtelingen, is in een gevaarlijke race naar de bodem,” zegt Anna Neistat.

“Zes decennia geleden zorgde een handtekening van Australië ervoor dat de Vluchtelingenverdrag van kracht werd. Nu, ironisch genoeg, lapt dit land dat zo veel aan vluchtelingen te danken heeft, het internationale recht flagrant aan zijn laars en moedigt het andere landen aan hetzelfde te doen.”

Australië gaf miljarden dollars uit om dit inherent wrede systeem te creëren en in stand te houden. Een groot deel van dit geld werd uitgegeven aan bedrijven die op Nauru werken. Velen van hen kondigden al aan dat zij zullen stoppen met hun activiteiten op het eiland. Een aantal werknemers traden op als klokkenluiders en riskeren een strafrechtelijke vervolging omdat ze de wantoestand op Nauru aan het licht brachten. 

“De Australische regering zou tot dezelfde conclusie moeten komen: het centrum op het eiland te sluiten en het geld van de belastingbetaler beter inzetten door iedere asielzoekers en vluchteling op Nauru het recht te verlenen onmiddellijk naar Australië te komen. Deze mensen kunnen niet langer wachten op een menselijke oplossing,” zegt Anna Neistat.

Slachtoffers gestraft 

Vluchtelingen en asielzoekers op Nauru werden doelwit van geweld door sommige plaatselijke eilandbewoners, waaronder gezagsdragers. Ondanks geloofwaardige verhalen van tientallen fysieke aanvallen – waaronder seksueel geweld – tegen vluchtelingen en asielzoekers door de lokale bevolking, werd volgens informatie van Amnesty International tot nog toe geen enkele burger van Nauru aansprakelijk gesteld. 

Asielzoekers en vluchtelingen daarentegen werden willekeurig gearresteerd en gevangen gezet. Een dienstverlener vertelde Amnesty: “Willekeurige arrestaties als vorm van intimidatie zijn gangbaar op Nauru.” 

Hamid Reza Nadaf, een Iraanse vluchteling met een jonge zoon, vertelde dat hij werd gearresteerd en gevangen gezet tussen 3 juni en 7 september 2016, op basis van gefabriceerd bewijsmateriaal. Zijn detentie kan verband houden met het feit dat hij foto’s nam van het vluchtelingencentrum. Zijn achtjarige zoon, die naar verluidt tuberculose heeft, werd alleen achtergelaten in het centrum tijdens de drie maanden dat Nadaf gevangen zat. 

De autoriteiten op Nauru hebben ook asielzoekers en vluchtelingen gearresteerd voor zelfverminking, ook in gevallen waar de onbeperkte detentie op Nauru net leidde tot de verslechterde mentale gezondheid. 

“Het is een vicieuze cirkel. Mensen proberen uit angst een einde te maken aan hun leven om eraan te ontsnappen, maar worden dan achter tralies gezet in een gevangenis ín een gevangenis,” zegt Anne Neistat.

Verslechterende mentale gezondheid

Bijna alle mensen die Amnesty sprak – ook jonge kinderen – vertoonden een zwakke mentale gezondheid. Langdurige periodes van onbeperkte detentie hebben ongetwijfeld een direct en negatief effect op iemands mentale gezondheid, volgens het Royal Australian & New Zealand College of Psychiatrists.

Mensen krijgen niet de zorg die ze nodig hebben voor psychische problemen, noch voor andere aandoeningen. Een Iraanse vrouw die op de vlucht sloeg met haar man en driejarige dochter vertelde Amnesty International dat ze aan een depressie leed, maar dat het “hen niet kon schelen”. 

Ook haar dochter kreeg gezondheidsproblemen tijdens de 18 maanden dat de familie in een tent op Nauru verbleef. Na de vaststelling dat ze aan psychische gezondheidsproblemen leed, schreef de dokter medicatie voor die niet geschikt was voor kinderen. 

Toen zij en haar man dit aanhaalden bij de dokter, veegde hij hun bezorgdheden van tafel. Hij zei “Als je het niet leuk vindt, ga je maar terug naar je thuisland”.

De psychische gezondheid van asielzoekers laten verslechteren zonder enige gepaste behandeling lijkt een doelbewust deel uit te maken van het Australische afschrikkingsbeleid.

Dr. Peter Young, voormalige mentale gezondheidsdirecteur bij de International Health and Medical Services (IHMS), vertelde Amnesty International dat in de offshore centra, “alles ondergeschikt is aan het stoppen van de boten”. 

Behandeling op Nauru staat gelijk aan foltering

Amnesty International stelde vast dat de behandeling van vluchtelingen en asielzoekers op Nauru gelijk staat aan foltering. 

De combinatie van ernstig psychische lijden, het opzettelijk schadelijke karakter van het systeem, en het feit dat de offshore verwerking bedoeld is om anderen te intimideren of onder druk te zetten, betekent dat Australië’s offshore vluchtelingenregime voldoet aan de definitie van foltering volgens het internationale recht. 

De huidige Australische premier, Malcolm Turnbull, houdt vol dat de Australische regering ervoor moet zorgen dat haar offshore systeem hard moet zijn. Als Minister van Communicatie verklaarde hij in mei 2014: “We hanteren strenge maatregelen, sommigen zouden ze zelfs wreed noemen.. maar als je mensensmokkelaars wil stoppen, moet je erg hard zijn.”

In september 2015, terwijl hij zijn bezorgdheid uitte over de toestand op Nauru, zei Malcolm Turnbull: “We hebben een streng grensbewakingsbeleid, je kan zeggen dat het een hard beleid is, maar het heeft gewerkt.”

Hoewel Australië niet wil dat de volledige omvang van het misbruik op Nauru aan het licht komt, en het land erg haar best doet dit te verbergen, wordt aan potentiële asielzoekers duidelijk gemaakt dat het zoeken van bescherming in Australië via de zee afgestraft wordt. 

“Het beleid dat de Australische regering wil verkopen als een succesverhaal is er één waarvan ze publiekelijk heeft toegegeven dat het wreed is. Dit beleid dat systematisch misbruik van vluchtelingen legitimeert, vormt een doodlopende straat voor vluchtelingen. Maar ook voor Australië. Het heeft Australië unieke bekendheid opgeleverd als een land dat er alles aan doet om te voorkomen dat vluchtelingen haar kusten bereiken, en diegenen die het toch proberen, afstraft,” besluit Anna Neistat.