De beurs van Brussel, 1996, een klasexcursie: op drie uur tijd verdubbelde ik als snotneus van 16 een miljoen Belgische franken. Fictief geld, helaas. Maar er volgden echte transacties, weliswaar van zeer bescheiden omvang. Marginaal, maar winstgevend.
Tot het besef doordrong: ik gokte met bijna al mijn centjes van een vakantiejob; en vooral: ik hielp bedrijven die een – in mijn opengaande ogen – onverantwoord sociaal-economisch model aan de maatschappij opleggen, zoals Electrabel.
Nu tracht ik het casinokapitalisme te mijden, met als uitzondering: pensioensparen. Ik word daarin aangemoedigd door de fiscus en vertrouw daarvoor al jaren op mijn favoriete bank: Argenta. Zalig hoe ze daar mijn taal spreken: eerlijk en rechtuit; geen verborgen en zelfs geen openlijke kosten. Vriendelijke mensen in kantoren op mensenmaat. Kortom: een veilige haven in woelige tijden.
Tot ik vorige week het jaarverslag van ARPE las, hun pensioenfonds. In al mijn naïviteit ging ik er vanuit dat een pensioenfonds investeringen voor mijn pensioen maakt: zaken die we in 2030 of 2050 nodig gaan hebben, zoals stormweringen, rusthuizen en windmolens. Maar in het najaar van 2012 besloot ARPE massaal in olie te investeren: Chevron, Statoil en een olie-exploratiebedrijf.
Chevron, was dat niet dat bedrijf dat weigert om de 19 miljard dollar uit te betalen aan 30.000 Ecuadoranen, na veroordelingen in Ecuador (het land dat ze zelf hadden aangeduid als het land waar de rechtzaak moest plaats vinden)? Statoil, was dat niet één van die bedrijven die zwaar investeren om op de Noordpool naar olie te boren? En olie-exploratie: waar is dát nog goed voor?
Weet Argenta wel dat de wetenschap er ondertussen uit is dat 80 procent van al de reeds gevonden voorraden aan fossiele brandstoffen in de grond zouden moeten blijven als we nog een redelijke kans willen hebben om onder de 2°C opwarming te blijven?
Weet Argenta dat die limiet niet alleen door de wetenschap maar ook door 167 landen (waaronder het onze, de VS, China en de meeste grote vervuilers) onderschreven werd in het Kopenhagen-akkoord van 2009? Weet Argenta wel dat er in de VS een beweging opgestaan is die er nu al in begint te slagen om investeringen uit bovenvermelde bedrijven terug te trekken? Weet ze wel dat we evolueren naar boycots van dit soort bedrijven, naar rechtszaken en andere vormen van radicaal verzet?
Ik besloot deze vragen te stellen. Misschien weet de dienst belegging dat gewoon niet. Misschien hadden ze dat over het hoofd gezien. Je kunt nu eenmaal niet alles weten en economen hebben al eens de neiging om zo druk met hun kwartaalkapitalisme bezig te zijn dat ze de veel grotere en opkomende storm in de echte wereld niet zien aankomen.
Misschien ben ik liever de naïeve vragensteller dan de stille medewerker aan een systeem dat er misschien voor zal zorgen dat ik wel nog een pensioen zal hebben, maar geen genietbare aarde meer om ervan te profiteren.
De ombudsdienst vroeg eerst tien dagen, daarna om extra tijd en kwam dan met een droog en vrij ontwijkend antwoord. Misschien was het de bedoeling om de kwestie over de datum te tillen tot waar late beslissers hun bijdrage voor 2012 kunnen doen?
Over Chevron schreef men: “Er is in dit stadium echter geen enkele feitelijke indicatie dat de klacht ontvankelijk is”. De meer dan honderd advocaten die Chevron heeft ingezet, zullen er voor zorgen dat dit altijd zo blijft, maar ondertussen is men in landen zoals Argentië wel bezig om de tegoeden van Chevron te confisceren.
Nu vraag ik me af: zou het helpen als niet alleen ik maar tientallen, honderden, duizenden mensen hun bijdrage aan ARPE stopzetten, met als bijkomende daad het mailen van bovenstaande of eigen vragen naar de ombudsdienst.
Zou de dienst beleggingen dan even goed naar hun klanten luisteren als de vriendelijke bedienden in de kantoren van Argenta? Het lijkt me het proberen waard.
Nick Meynen
Nick Meynen werkt voor ANPED (een internationale VZW rond duurzaamheid) is auteur bij uitgeverij EPO en draagt als freelance journalist bij aan MO* magazine.
