De theorie achter vrijhandel is simpel: door vrijhandel leggen staten zich toe op waar ze goed in zijn. Bij het openstellen van de grenzen zijn er winnaars en verliezers, maar globaal gezien in de winst groter dan het verlies. Er zijn voorbeelden genoeg te vinden waarbij na openstellen van de grenzen de welvaart toeneemt, bvb. bij het vormen van de Europese economische ruimte.
Toch heb ik mijn bedenkingen bij het nieuws over het opstarten van een volgende ronde onderhandelingen over vrijhandel.
Ten eerste, het kinkt cru en sarcastisch-grappig, maar wat gebeurt er als je bijna nérgens beter in bent dan je handelspartners? Je moet het de Grieken niet vertellen. Maar ook een goed werkende staat kan haar sociale en milieuregels niet zomaar blijven handhaven als de grenzen naar het wilde westen open staan.
Ten tweede worden in de economische redenering hierboven ‘winst’ en ‘verlies’ in de handel louter in geldwaarde uitgedrukt. Er zijn echter veel meer facetten aan een product.
Zouden we misschien toch niet liever met kleren rondlopen die niét voor een hongerloontje door werkslaven in elkaar gestoken zijn?
Misschien wil je toch niet concurreren met gebieden waar 7 op 7 werken zonder enige sociale voorziening het enige perspectief voor de werkende mens is. Misschien toch beter zelf die producten maken, dan ze laten verschepen uit een continent waar de productie tien keer meer vervuilt, maar goedkoper is. Regels, ook die voor handel, moeten niet enkel over geld gaan maar kunnen ook belangrijke principes vertolken.
Vrijhandelsverdragen moeten daarom ook werkelijk eerlijke concurrentie inhouden, op basis van regels die een duurzame economie en leefbare maatschappij vooropstellen.
Nu al zie je dat de balans aan het omslaan is. Er kan minder en minder in en door het mens-en milieuvriendelijke Europa verdiend worden. Andere, meer dynamische continenten steken ons voorbij en we blijven we achter met onze mooie principes. Arm maar proper.