President Cristina Fernandez de Kirchner, 24 september 2014 (UN Photo/Cia Pak)

Argentinië bewijst dat het anders kan

Op de jaarlijkse Algemene Vergadering van de VN worden heel wat relevante analyses gemaakt die het neoliberale discours van Europese en Amerikaanse leiders doorprikken. Zo is de toespraak van Argentijns president Cristina Fernandez de Kirchner op 24 september om meer redenen de moeite waard om volledig beluisterd te worden. Een samenvatting.

woensdag 1 oktober 2014 15:48
Spread the love

Cristina Fernandez de Kirchner herinnerde er de wereld aan dat het
wel degelijk mogelijk is voor een land om zijn schulden af te bouwen,
ondertussen te investeren in gezondheidszorg, onderwijs,
scholen, hospitalen én te zorgen voor nieuwe economische groei. Bovendien riep zij op om Palestina te erkennen en vroeg aandacht voor de oorzaken van de wanhoop van zovele jongeren, die zich nu aangetrokken voelen tot ‘krankzinnige kruistochten’.

Een voorstel van resolutie van Argentinië voor de herstructurering van de regels voor internationale schuldherschikking werd op 9 september 2014 reeds aanvaard door de Algemene Vergadering van de VN met 124 stemmen voor en 20 tegenstemmen (zie tekst van de Resolutie onder aan dit artikel).

De  Argentijnse president trad in de voetsporen van haar Braziliaanse collega Dilma Rousseff, die in 2013 geschiedenis schreef met haar toespraak. Cristina Fernandez de Kirchner werd meermaals door applaus onderbroken. De volledige toespraak (Spaans met Engelse ondertitels) kan onder aan dit artikel beluisterd worden.

Neoliberaal experiment

“Mijn land heeft de wereldwijde
crisis sinds 2008, die nog steeds aanhoudt, al aan de lijve
ondervonden sinds 2001, toen de belangrijkste financiële
ingebrekestelling ooit van een soeverein land plaatsgreep. De
Argentijnse Republiek heeft echter met de instemming van de betrokken
multilaterale instellingen een schuldaflossing onderhandeld en gekregen. Wanneer een land een schuld heeft van 160 procent van het
bnp, dan is dat immers niet alleen de schuld van de schuldenaar maar
ook van de kredietverleners.”

“Argentinië ging door een periode
van neoliberalisme sinds de dictatuur van 24 maart 1976 en werd toen
voorgesteld als een modelleerling van het IMF. Uiteindelijk stapelde
het land zo een schuld op dat geen precedent had in de geschiedenis, niet alleen in
economische termen maar ook op politiek vlak. Uiteindelijk hadden wij
vijf presidenten in één week tijd [in 2001, nvdr]. Niemand in de rest van
de wereld voelde zich verantwoordelijk en mijn land moest zich
helemaal alleen door deze crisis trekken.”

“In 2003 kwam de nog maar pas
aangetreden Argentijnse president Nestor Kirchner hier verklaren
dat wij deze schulden hadden opgebouwd door beleidskeuzes die ons van
buitenaf waren opgelegd. Wij namen echter onze verantwoordelijkheid
maar eisten dat de kredietverleners en het IMF, die ons hun
excessieve rentevoeten opdrongen van 14 procent per dollar, ook hun
verantwoordelijkheid zouden nemen.”

“President Kirchner stond voor
25 procent werkloosheid, 54 procent armoede, in een land zonder
onderwijs, zonder gezondheidszorg, zonder veiligheid. Toch slaagde
hij erin miljoenen terug werk te verschaffen, miljoenen sociale
zekerheid te geven, gepensioneerden. Wij konden 6 procent van ons bnp
wijden aan onderwijs en investeren in wegen, scholen,
elektriciteitscentrales, watervoorziening, gas.”

“Dit gebeurde in een sociaal proces
zonder precedent, waarin we armoede wisten te herleiden tot minder
dan 10 procent. Zelfs het IMF erkent ondertussen dat de economische
groei van Argentinië tussen 2004 en 2011 de derde hoogste ter wereld
was.”

“Dat hebben wij allemaal bereikt door
onze schulden af te lossen, schulden die niet wij zelf waren
aangegaan, maar die we desondanks sinds 2003 hebben terugbetaald,
meer dan 190 miljard dollar, omdat wij onze
schulden met 92,4 procent van onze schuldeisers herschikten in 2005
en 2010.”

Heronderhandelen

“We betaalden ook de volledige schuld
aan het IMF terug. Enkele maanden geleden hebben wij nog
uitstaande schulden sinds 1956 heronderhandeld, met de 19 ministers
van Economie van de EU. Daarvan hebben wij reeds de eerste fase van
642 miljoen dollar terugbetaald. Wij hebben ook
een akkoord bereikt om onze energievoorzieningen terug te kopen van [de Spaanse energiereus] Repsol.”

“Dat hebben wij allemaal gedaan met
onze eigen middelen, zonder toegang tot de internationale
kapitaalmarkt. Argentinië was daar immers sinds 2001 van afgesloten.
Wij hebben dus een proces van sociale inclusie verwezenlijkt vanuit
een positie van absoluut bankroet.”

“Vandaag wordt Argentinië met de
medeplichtigheid van het rechtssysteem van dit land [de VS, de
Algemene Vergadering van de VN gaat door in New York] door zogeheten aasgierfondsen aangevallen. Zij zijn de één procent die
weigeren hun betalingsvoorwaarden te heronderhandelen. Dit zijn
fondsen die zich specialiseren in het opkopen van titels en aandelen
van landen die hun schulden niet meer konden afbetalen.”

“Zij gingen met hun overgekochte
schuldpapieren niet naar de betrokken landen om daar hun geld op te
eisen maar maakten er hier [in New York] een rechtszaak van om zo
exorbitante winsten op te strijken. Wat de rechtbank hier in New York
heeft erkend is een intrestvoet van 1608 procent over vijf jaar. Noem mij één bedrijf of onderneming die
een dergelijke winst kan boeken.”

Economisch en financieel terrorisme

“Deze aasgierfondsen blokkeren nu
onze verdere afbetalingen aan de andere schuldeisers, die 92,4
procent. Ik ben dus verheugd dat deze Algemene Vergadering dit
probleem gaat aanpakken en ik hoop dat we dit jaar of volgend jaar
voor de volgende Algemene Vergadering van 2015 een voorbeeld
stellen van multilaterale samenwerking, zodat geen land nog moet
ondergaan wat Argentinië op dit ogenblik meemaakt.”

“Deze aasgierfondsen lanceren
bovendien in mijn land geruchten, beledigingen en laster zowel over
specifieke personen als over onze financiën en onze economie om ze
zo te destabiliseren. Dit is economisch en financieel terrorisme.”

“Niet alleen zij die bommen gooien zijn terroristen. Personen
die de economie van een land destabiliseren en armoede, honger en
miserie creëren met hun zondige speculatie zijn economische
terroristen.”

“Daarom vragen wij met klem
dat een multilateraal akkoord [over de schuldenlast] zo snel mogelijk
wordt afgesloten. Wij geloven immers dat een economisch en financieel
evenwicht dat economische en sociale ongelijkheid aanpakt zowel
tussen landen onderling als binnen de landen zelf het grootste tegengif is tegen hen die nu overal jonge mensen rekruteren.”

“Deze jonge mensen hebben alle hoop
verloren, zij hebben geen toekomst meer en sluiten zich daarom aan
bij krankzinnige kruistochten. Wij mogen ons niet beperken tot de
uiterlijke aspecten van dit fenomeen, maar moeten zoeken naar de
diepe oorzaken die hen daartoe inspireren.”

Vrijheidsstrijders

“Wij vernemen dat deze week hier in
de Waldorf Astoria, het emblematische hotel in deze stad, het hoofd
van het [Amerikaanse] ministerie van Buitenlandse Zaken samenkomt met
zijn Iraanse collega. Wij hebben daar geen kritiek op, integendeel.
Elke dialoog, elk wederzijds begrip is goed voor ons.”

“Ik vraag alleen aan hen die Iran
vorig jaar nog beschuldigden van terrorisme, wat ze vandaag zeggen
over hen die ISIS hebben gevormd. Velen onder hen werden nog maar pas
beschouwd als ‘vrijheidsstrijders’ toen ze nog in Syrië vochten.”

“De grootmachten
verwisselen al te gemakkelijk de concepten van vriend en vijand, van
terrorist of niet-terrorist.“

“Ik vraag deze Algemene Vergadering
om Palestina definitief te erkennen als een volwaardige lidstaat.
Alleen zo kunnen we een aantal problemen van het Midden-Oosten
aanpakken, ook door de erkenning van de staat Palestina, van het
recht van Israël om te bestaan binnen zijn grenzen, maar eveneens
van het recht van Palestina om zich te beschermen tegen het gebruik
van disproportioneel geweld. Dit geweld heeft immers geleid tot de
dood van honderden kinderen en vrouwen, geweld dat wij veroordelen.”

“Wat we nodig hebben is meer respect
voor het internationaal recht, meer gelijkheid van behandeling
tegenover al degenen die hier samen zitten. Zolang echter in de
Veiligheidsraad de stem van de vijf permanente leden meer blijft tellen dan
de stemmen van Ivoorkust, Ghana, Kenya, Egypte, Oeganda, Argentinië,
Bahrain of de Verenigde Arabische Emiraten [de huidige tijdelijke
leden van de Veiligheidsraad] zal niets opgelost raken.”

“Zolang zullen wij hier elk jaar
toespraken komen houden zonder tot een oplossing te komen. Ik beweer
niet dat eenmaal deze Algemene Vergadering, waar elk lidstaat één
stem heeft, de echte globale democratie, deze macht heeft, dat alles
opgelost zal raken. Ik geloof echter wel dat we dan een begin van een oplossing kunnen vinden.”

“Nu vraagt zelfs het IMF een
hervorming van de regelgeving voor de herstructurering van de
schuldenlast. Zolang er daarvoor geen internationaal verdrag bestaat,
zal er altijd ergens een rechter zijn zoals Griesa [de Amerikaanse
rechter die het vonnis ten voordele van de aasgierfondsen geveld
heeft] die arme landen uitbuitingsinteresten zal opleggen die hen wil laten
doodbloeden. Wat deze fondsen echt willen bereiken is dat ons
volledig akkoord van schuldherschikking wordt vernietigd, dat het
Argentijnse volk met zoveel inspanningen heeft verwezenlijkt.”

Boosdoeners

“Als deze Algemene Vergadering zijn
ware mandaat opneemt tegenover de vele landen die het internationale
recht overtreden maar het wel aan andere landen opleggen, dan weet
ik zeker dat wij een belangrijke bijdrage kunnen leveren tot vrede.
Vandaag hebben deze landen trouwens hun toon veranderd. Zij die voor
hen vorig jaar de boosdoeners waren, lijken dit jaar nog zo slecht
niet. Zij die vorig jaar nog moesten aangevallen worden en weggevaagd, werken nu met hen samen om ISIS te bestrijden.”

“Alles begon met Al Qaïda. Ik vraag
u, waar kwamen Al Qaïda en de Taliban vandaan, waar haalden ze hun
wapens, hun geld? Wie verkocht hun deze wapens? Nu is het ISIS, dit
nieuwe monster dat mensen de keel oversnijdt op tv in scenario’s waar
ik me vragen bij stel. Sta me immers toe om wantrouwig te zijn nadat
ik al deze dingen heb gezien.”  

Resolution 68/304 on Sovereign Debt Restructuring 

De volledige toespraak van Argentijns president Cristina Fernandez de Kirchner (34’55”, Spaans met Engelse ondertitels):

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!