In enquêtes over hoe Argentijnen naar hun samenleving kijken, staat corruptie steevast boven aan het lijstje van bezorgdheden, soms zelfs boven armoede, onveiligheid en inflatie. Het wantrouwen geldt niet alleen ten aanzien van politici maar ook de zogeheten drukkingsgroepen.

Daarom komt er nu een Wet op het Belangenbeheer, ‘de lobbywet’, zoals hij in de wandelgangen wordt genoemd. De wet regelt “elke activiteit die gericht is op de beïnvloeding van het beslissingsproces van functionarissen, ten gunste van een eigen of andermans belang, vergoed of gratis, regelmatig of occasioneel, gepland of incidenteel.”

Geen lobbyistenregister

Vorig jaar belegde het ministerie van Binnenlandse Zaken hierover verschillende vergaderingen met burgerorganisaties, ondernemersorganisaties en pr-professionals. Op basis daarvan heeft de regering een wetsvoorstel uitgewerkt. Het Congres is nu met de bespreking van dat voorstel begonnen.

“We willen niet meteen een strikte reglementering opleggen”, legt staatssecretaris voor Politieke Zaken Adrián Pérez aan IPS uit. “Daarom creëren we een register voor functionarissen, waarin ze rekenschap moeten afleggen van hun vergaderingen over belangenbeheer. In een register voor actoren uit de privésector is niet voorzien.”

Geen lobbyistenregister dus. “We willen transparantie stimuleren zonder toegankelijkheid te verliezen. Als een landbouwproducent bijvoorbeeld een parlementslid bezoekt om over de noden van zijn sector te praten, dan kun je hem niet vragen om zich in een lobbyistenregister te registreren. We willen geen bureaucratie creëren.”

Ook rectoren en ambassadeurs

In werkelijkheid moeten regeringsleden al sinds 2003 dergelijke vergaderingen registeren. Maar die praktijk raakte in verval, door een gebrek aan interesse van de regering van Cristina Fernández (2007-2015), zeggen haar critici.

De regering van huidig president Mauricio Macri lanceerde ondertussen een website die dit soort vergaderingen publiceert. Ze stelt dat al bijna 60 procent van de vergaderingen wordt bijgehouden.

De vernieuwing die de lobbywet brengt, is dat ook functionarissen van de wetgevende en rechterlijke macht hun vergaderingen zullen moeten registeren. En daar blijft het niet bij. Ook bijvoorbeeld de rector van een openbare universiteit en een ambassadeur in het buitenland moeten transparantie bieden over hun contacten.

Geen resultaat van de vergadering

De wet voorziet ook in een gelijke behandeling van iedereen die een vergadering vraagt om zijn belangen te verdedigen. Binnen elke macht komen er autonome instanties die hierop zullen toezien.

“De Argentijnse samenleving eist duidelijk meer transparantie in de relatie tussen overheid en privépersonen”, zegt advocaat Germán Emanuele, directeur van Transparencia de Poder Ciudadano (“Transparantie van de Burgermacht”), een van de burgerorganisaties die deelnam aan de voorbereidende gesprekken over het wetsontwerp. “Maar we denken niet dat het volstaat om elke vergadering over belangenbeheer te registreren. Ook de publicatie van het resultaat van de vergadering moet verplicht worden, zodat men weet wat er gebeurd is.”

Corruptie indammen

Pogingen om corruptie in te dammen via wetgeving kenden tot nog toe weinig succes in Argentinië. De meest beruchte poging was de zogeheten Wet op Openbare Ethiek. Toenmalig president Carlos Menem (1989-1999) lanceerde die toen hij op het punt stond de regering te verlaten en zelf door corruptieklachten werd achtervolgd.

De wet riep een commissie in het leven die moest controleren of het vermogen van ambtenaren in verhouding stond tot hun inkomsten. Maar de commissie werkte niet. In 2013 schrapte het Congres de wet.