Hoe lang duurt het nog vooraleer het ACW zijn naam verandert? Deze week woensdag is het exact 26 jaar geleden dat The Herald of Free Enterprise bij het uitvaren van Zeebrugge in 90 seconden kapseisde. Het schip, met in grote witte letters op de rode scheepswanden de naam Townsend Thoresen, was vertrokken met geopende boegdeur. De boeggolf spoelde het autodek in. Een week later bevoer geen enkele vaartuig met de naam Townsend Thoresen nog de Noordzee. Het gehavende ACW zal weliswaar niet in 90 seconden kapseizen, maar zet nu toch al wekenlang de auto’s en passagiers aan boord onder het boegwater.
De Tijd (28/2) onthulde dat de staatsbank Belfius, de opvolger van het gezonken Dexia, tien jaar lang vier miljoen per jaar zal betalen aan het ACW om de reputatie van de bank niet te schaden en haar leden niet op te roepen om hun spaargeld naar een andere bank te verhuizen.
Waarom zou een beweging die gegrondvest is op de idealen van de christelijke arbeidersbeweging zich laten betalen om geen kritische bemerkingen te formuleren over een bank? Waarom zou zij haar bereidheid verkopen om haar leden niet het advies te geven hun spaargeld bij een bepaalde bank weg te halen? Het antwoord is simpel. Omdat het ACW zelf in zo’n slechte papieren zit, dat het zichzelf vandaag in de eerste plaats omschrijft als een bedrijf in moeilijkheden.
En waarom zat het ACW ook alweer in slechte papieren? Omdat haar financiële poot, Arco, niet meer of niet minder uit winstbejag gestruikeld is over te grote beleggingsrisico’s en nu in vereffening is.
Maar wat had de financiële poot van een christelijke arbeidersbeweging juist te maken met Belfius? Dat is een lang verhaal. Het begint met een coöperatieve spaarkas van die christelijke arbeidersbeweging die bank werd. Die bank wilde een nog grotere bank zijn en transformeerde zich tot een financiële poot. En die poot verloor in haar ijver om de beweging vooruit te helpen helaas de voeling met de motieven om in beweging te komen. Daardoor zag die poot er geen graten in samen te werken met een grote bank als Dexia. Zo werd die poot verleid om mee te spelen in een spiraal van financiële risico’s die uiteindelijk helaas een foute gok bleken. Dexia ging failliet, maar verrees opnieuw als Belfius omdat de overheid er een massa geleend geld in stak dat later wel mee door onze kinderen zal worden afbetaald.
En hoe komt er dan spaargeld van ACW’ers bij Belfius? Omdat circa 800.000 mensen in de loop van de voorbije kwarteeuw op een of andere manier aan een klein coöperatief aandeel zijn geraakt van wat uitgegroeid is tot de financiële poot van het ACW. Die aandelen, maximaal één per gezinslid, werden verkocht als spaarproducten voor de lange termijn, een appeltje voor de dorst zeg maar, met een interessante rente. Je kan er immers niet echt in beleggen, je kan ze ook niet verkopen als de koers, zoals bij een beursgenoteerd aandeel, plots geweldig interessant zou worden. Je kan ze zelfs niet van de hand doen op het moment dat je dat geld opnieuw nodig hebt. In mijn geval is zo’n aandeel volgens de laatste verrekening (2011) een kleine € 3.000 waard. Veel Arco-spaarders-coöperanten hebben naast hun coöperatief aandeel ook nog andere spaarrekeningen. En die zitten nu, net als verzekeringen bijvoorbeeld, vaak bij Belfius, de opvolger van Dexia, de opvolger van Bacob, de opvolger van BAC,….
En waarom zouden die 800.000 mensen die ooit een aandeel van de financiële poot van het ACW in bezit kregen, er dan aan denken hun ander spaargeld bij Belfius weg te halen? Om deze vraag te beantwoorden, is wat psychologisch inzicht nodig. Eerst en vooral ziet het er meer en meer naar uit dat deze spaarders hun appeltje voor de dorst van Arco kwijt zijn. De regerende meerderheid heeft nochtans beslist om de Arco-coöperanten een staatsgarantie als spaarders te verstrekken, die op de gewone aandeelhouders van Dexia bijvoorbeeld niet van toepassing is. Tot grote woede en frustratie van deze gedupeerde en evengoed bedrogen beleggers. Meer en meer lijkt het erop dat die staatsgarantie wettelijk geen stand zal houden. De Raad van State en Europa lieten dit al verstaan.
Het is dus logisch dat de 800.000 Arco-coöperanten nu ook beginnen vrezen dat de garantie een vodje papier is en dat ze hun spaargeld kwijt zijn. In een gezin van vier kan dit om ongeveer € 12.000 gaan. De meesten van die gedupeerden zijn gewone werknemers die een band hadden of hebben met het ACW of een van de vele aanverwante organisaties die de voorbije decennia de Vlaamse gemeenschap op zoveel terreinen kleurden. Deze gewone mensen moeten echt wel heel lang werken om € 12.000 te kunnen sparen. Zij kunnen met het eventuele verlies van dat geld niet lachen. De lange onzekerheid, in deze crisisjaren dan nog, is een bijkomende kwelling.
Het ACW, zijn deelorganisaties, de bij het ACW aansluitende politieke partij CD&V en de staatsbank Belfius moeten ook met die onzekerheid door het leven. Bovendien vrezen zij de woede van de Arco-spaarders. Wie die woede wil meten, leest er maar eens de fora van gedupeerde Arco-spaarders op internet op na. Vandaag is Belfius waarschijnlijk al vele Arco-klanten kwijt. Waarom zou een Arco-klant zo’n kakelverse staatsbank waar hij geen enkele voeling mee heeft bedanken met zijn trouw? En wat zal dat worden de dag dat het doek definitief valt over de staatswaarborg voor de Arco-spaarders?
Gelukkig, zo moeten ze bij Belfius denken, kon het ACW tenminste al afgekocht worden om de toorn bij haar leden niet verder op te poken. Maar de boodschap dat de huidige ACW-leiding zich daartoe heeft geleend in een commerciële deal die niet bekend had mogen worden, werd door de Arco-spaarders meteen opgepikt. Ze ruiken de angst. Sedert de N-VA de aanval op het ACW heeft geopend, ziet CD&V zich in de verdediging gedrongen. Ook bij de CD&V-leden zijn er veel Arco-gedupeerden woest op het ACW, dat niet enkel hun vertrouwen heeft beschaamd maar ook hun eergevoel over hun eerlijk engagement. Is dat die beweging waarvoor zij zich hebben ingezet?
Maar de aanval op het ACW door de N-VA lijkt net iets teveel op de Jacht op het Verloren Arco-Schaap. Niet voor niets zei De Wever na het ontbinden van alle duivels tegen het ACW door zijn kamerleden Jan Jambon en Peter Dedecker dat die aanval niets afdoet aan het feit dat wat hem betreft de Arco-gedupeerden vergoed moeten worden. CD&V sloeg in een kramp. De partij moet uit al haar poriën het ACW bijspringen. Zogezegd om de ware ziel van het christendemocratisch middenveld eer te bewijzen in deze moeilijke tijden, schreef Kris Peeters een brief aan de tienduizenden vrijwilligers. In werkelijkheid zet CD&V haar grootste kanon in om het ACW-electoraat niet verder te verliezen.
Overigens kwam de aanval van N-VA op het ACW niet zomaar in de nieuwsluwe krokusvakantie uit de lucht vallen. Er gaat een jaarwende aan vooraf die de partij van Bart De Wever heel wat stof tot nadenken gaf. De numero uno van CD&V trapte toen de campagne voor de verkiezingen van 2014 op gang met interviews waarin hij afstand nam van de N-VA. Kris Peeters liet optekenen dat hij na 2014 niét voor een nieuwe staatshervorming gaat om, schouder aan schouder met De Wever, de confederale omwenteling na te jagen. De copernicaanse dromen van Peeters heten vandaag opeens al genoeg gerealiseerd. De implementatie van de zesde staatshervorming als opdracht voor 2014-2019 klinkt al voldoende ambitieus als programma, als de federale meerderheid ze tenminste gestemd en ingevoerd krijgt.
Lees: op die voorwaarde komt er geen communautaire campagne. En desnoods, als het echt niet anders gaat, maar u begrijpt dat het natuurlijk zeer vroeg is om daar nu al over te speculeren, sluit Peeters niet langer helemaal uit dat hij, indien hij wordt gevraagd om zijn verantwoordelijkheid op te nemen vanzelfsprekend, dat programma misschien wel uitvoert als… wel ja, als federaal premier (shit, nu staat de vloek toch op papier).
De boodschap werd overal gecapteerd. De Franstaligen wisten meteen dat ze in de federale regering maar beter kunnen meewerken aan de uitvoering van die zesde staatshervorming. Dan kunnen ze een nieuwe communautaire campagne vermijden die de N-VA een thuisvoordeel en dus hen zelf enkel een groter probleem geeft.
En in Antwerpen dacht Bart De Wever, hallo kroket, ik sta er dus moederziel alleen voor. No mercy, besloot de burgemeester wellicht, de jacht is open op iedereen en alles om N-VA in 2014 zo’n sterk mogelijke uitgangspositie te bezorgen. Rechts is al haast helemaal leeggegeten. Even naar links kijken dus, daar valt misschien nog wat te rapen. Om te beginnen de Verloren Arco-Schapen. En kijk eens naar de peiling van La Libre vorige week? CD&V verliest 2,4% en wordt na de SP.A de derde partij van Vlaanderen. En N-VA? De partij wint 3,6% en klimt terug tot 39%.
