door pulpzusje
Opinie, Nieuws, Feminisme - Els Flour, Vrouwen Overleg Komitee (VOK)

Arbeid en zorg combineren is een maatschappelijk probleem

De open brief waarin Sofie Verschueren de vraag stelt hoe zij en haar man dat in ’s vredesnaam moeten doen, met twee voltijds werken en een baby grootbrengen, toont weer eens wat een geworstel de combinatie van arbeid en gezin voor veel mensen is. Sofie Verschueren schuift de kwestie terecht door naar de overheid, in casu minister van Werk Monica De Coninck.

donderdag 23 mei 2013 17:30
Spread the love

Want ja, het zijn individuele vrouwen en mannen die dag na dag met dat tijdsgepuzzel bezig zijn, maar een oplossing ten gronde, die al die individuele vrouwen en mannen ten goede komt, zal niet aan de keukentafel worden gevonden. Want aan die keukentafel is niet iedereen gelijk.      

Een heel scala aan maatschappelijke obstakels belemmert gezinnen om onbetaalde zorg en betaalde arbeid op een gelijke en ontspannen wijze te combineren. De discrepantie tussen een werkdag en schooldag is een bijvoorbeeld, maar ook het gebrek aan plaatsen in de kinderopvang, of de restanten van het kostwinnersmodel in het huidige pensioenstelsel, dat indirect de financiële afhankelijkheid van de niet-werkende gehuwde partner stimuleert. Naast deze formele structuren ontmoedigen ook onzichtbare mechanismen vrouwen en mannen om hun traditionele genderrol te overstijgen. 

“Te veel vrouwen en mannen krijgen nog opmerkingen omdat hun manier van werken/zorgen afwijkt van het traditionele plaatje”

Te veel vrouwen en mannen krijgen nog opmerkingen omdat hun manier van werken/zorgen afwijkt van het traditionele plaatje. Te vaak ligt het loon van de vrouw lager dan dat van de man, waardoor zij het is die het spreekwoordelijke stapje terugzet. Ongetwijfeld heeft minister Monica De Coninck goede bedoelingen wanneer ze vrouwen en mannen aanmoedigt om verantwoorder te onderhandelen over de onderlinge taakverdeling, en wanneer ze vrouwen wijst op de gevolgen van bijvoorbeeld deeltijds werk. Ze gaat daarbij evenwel voorbij aan de achtergrond waartegen deze keukentafelgesprekken zich afspelen en stapt mee in de neo-liberale ‘je kunt het als je maar wilt’-retoriek.

Zoals Sofie Verschueren zegt, is een gemiddeld Belgisch, middenklasse gezin doorgaans nog in staat om zich uit de huidige arbeid/zorg-impasse te redden met behulp van kinderopvang (als ze een plaats vinden) en dienstencheques. Gezinnen met kleine inkomens en alleenstaande ouders verkeren niet in deze geprivilegieerde positie. Een alleenstaande ouder kan de zorg niet delen met een partner en wanneer die ouder ook nog eens lager opgeleid is, loont het vaak niet om haar/zijn kind onder te brengen in een crèche.

“Een manier (en er zijn er niet veel) om voor iedereen een evenwichtige en haalbare combinatie van arbeid en zorg te bereiken is door een collectieve arbeidsduurvermindering in te voeren, met behoud van loon en met evenredige aanwervingen”

Veel alleenstaande ouders hebben als gevolg hiervan een deeltijdbaan of zitten helemaal thuis, met de bijbehorende financiële en sociaal-economische gevolgen. Voor vrouwen en mannen uit etnisch-culturele minderheden stelt zich het bijkomende probleem dat ze bovengemiddeld zijn tewerkgesteld in tijdelijke, slecht betaalde functies, al dan niet in het zwart. Werkzekerheid is voor hen geen vanzelfsprekendheid, laat staan dat ze toegang hebben tot tijdskrediet.

Het Vrouwen Overleg Komitee vindt de huidige ongelijke arbeidsdeling tussen mannen en vrouwen een maatschappelijke probleem, dat een maatschappelijke oplossing moet krijgen. Er zijn een hele rits verbeteringen mogelijk aan het bestaande systeem: een bonus ouderschapsverlof als beide partners het opnemen, een verplicht geboorteverlof voor de partner, bestaande premlies inkomensafhankelijk maken, modelclaususels toevoegen aan huwelijks- en samenlevingscontracten die voorzien in compenserende maatregelen wanneer één van de partners betaalde arbeid terugschroeft omwille van zorg, investeren in kwalitatieve collectieve zorgvoorzieningen enz.

Maar ons inziens is het vooral nodig om de organisatie van arbeid en zorg grondig te herdenken. Een manier (en er zijn er niet veel) om voor iedereen een evenwichtige en haalbare combinatie van arbeid en zorg te bereiken is door een collectieve arbeidsduurvermindering in te voeren, met behoud van loon en met evenredige aanwervingen. Monica De Coninck verklaarde in november, op Vrouwendag in Oostende, dat zo’n systeem haar als socialiste bijzonder aanspreekt, en dat het niet eens zo onhaalbaar is mits internationaal doorgevoerd. Er zouden veel meer mensen aan het werk zijn en een volledige loopbaan afwerken dan nu, wat inkomsten genereert voor de sociale zekerheid. En arbeid en zorg combineren zou een aangename opgave worden. Want ja, we willen als feministen “alles hebben” en die twee werelden kunnen verzoenen.

Els Flour, Vrouwen Overleg Komitee (VOK)

Het Vrouwen Overleg Komitee (VOK) is een feministische en pluralistische overleg- en actiegroep die elk jaar op 11 november de Nationale Vrouwendag organiseert. 

take down
the paywall
steun ons nu!