Op 24 september 2017 was het precies drie maanden geleden dat ik op de luchthaven van Zaventem door twee politieagenten etnisch werd geprofileerd. Nadat ik hen toen gevraagd had waarom ze mij er juist hadden uitgepikt, werd ik door een Waalse soldaat met de dood bedreigd (zie mijn uitwisseling met Defensie hier en hier).
Ik geloofde dat dit voorval een uitzondering was, en dat het me nooit meer zou overkomen. Ik had het nooit méér verkeerd kunnen hebben. Op 24 september 2017 had ik opnieuw een vlucht naar Marokko en werd ik opnieuw etnisch geprofileerd, weer door een politieagent en weer op de luchthaven van Zaventem.
Hier is wat er gebeurde.
Na het inchecken aan de balie en na de scancontrole van de handbagage, begaf ik me naar de B-Gate om mijn vliegtuig naar Agadir te nemen. Onderweg waren er dan de elektrische deuren (voor EU-burgers) waar je je paspoort inschuift en dan, na de foto, weer gewoon doorloopt. Alles verliep vlot. Ik wandelde door de elektrische deuren en zag dan op zo’n tien meter afstand aan mijn rechterkant een politieagent zitten die naar de voorbijlopende mensen aan het kijken was. Op dat moment bevonden er zich zowel vóór als achter mij andere mensen die zich ook naar hun vliegtuig aan het begeven waren. Toen ik de politieagent voorbijliep zag ik dat hij mij aanstaarde en aan het aarzelen was. Was ik nu hipster of moslim?
Toen ik ongeveer anderhalve of twee meters achter hem was, riep hij plotseling: “Monsieur, pouvez-vous venir s’il vous plait”. Ik ging naar hem toe en sprak hem in het Nederlands aan. Hij vroeg mijn paspoort, keek er even in en vroeg me daarna om hem te volgen. Hij bracht me naar de overkant tot bij een glazen poortje dat hij opende, en zei dan: “langs hier alstublieft”. Ik ging de glazen deur binnen en bevond me dan voor een andere gesloten glazen deur. De agent sloot de deur achter mij en ik zat nu gedurende enkele minuten opgesloten tussen twee glazen deuren. Niet in Palestina of Zuid-Afrika maar wel in België, op de luchthaven van Zaventem.
Ik begreep nu dat ik naar de andere kant was gestuurd waar de niet-EU-burgers hun paspoort voor controle aan een agent moeten voorleggen. Ik stond nu, als tweederangsburger, in de rij bij de niet Europeanen en wachtte mijn beurt af. Wou de agent me hiermee doen begrijpen dat, ook al had ik een Belgisch paspoort, ik geen echte Belg was en daarom in de rij met de niet EU-burgers moest aanschuiven? Ik weet het niet, maar het was wel een zeer vernederende ervaring. Ik stond mijn beurt af te wachten achter een man van Afrika en voor een vrouw die waarschijnlijk van Zuid-Amerika was. Ik moest als Belg, in België, mijn paspoort nu voorleggen aan een agent die de paspoorten van niet-Europeanen controleerde.
Het was nu aan mij. Ik gaf mijn paspoort aan de politieagent en nadat hij deze had gescand, begreep hij niet waarom ik hier was. “Er is toch niets mis met je paspoort”, zei hij met een verbaasde blik. Ik antwoordde dat er inderdaad niets mis was met mijn paspoort maar wel met zijn collega die me zojuist etnisch had geprofileerd. Ik vroeg hem vriendelijk of hij mij de naam van zijn collega kon geven zodat ik klacht zou kunnen indienen. Hij zei dat hij dat liever wilde vermijden en raadde me aan om gewoon terug te keren bij de agent en het zelf direct aan hem te vragen.
Ik kreeg mijn paspoort terug en keerde terug naar de agent die zich nog steeds aan de uitgang de EU-paspoort controle bevond. Hij vroeg me waarom ik om zijn naam vroeg, waarop ik antwoordde dat ik klacht ging indienen tegen hem. Hij weigerde om mee te werken en na mijn derde of vierde poging om zijn naam te bekomen, zei hij: “ik moet dit eerst met mijn overste bespreken”. Hij is dan, in paniek, naar zijn overste gegaan die zich wat verder in een hokje bevond. Na een tiental minuten in het hokje met zijn overste, kwamen ze beiden terug naar mij.
Ik legde nu aan zijn overste uit wat er precies gebeurd was. Zijn overste was zeer vriendelijk en luisterde aandachtig naar mijn verhaal. Hij probeerde me er eerst van te overtuigen dat dit willekeurig was gebeurd en dat de agent in kwestie de passagiers moet controleren die willekeurig op het schermpje van zijn toestel verschijnen. Ik antwoordde dat dit onmogelijk was omdat hij helemaal niet naar zijn schermpje aan het kijken was en mij, na mij een tijdje te hebben aangestaard, tussen een zestal mensen heeft uitgepikt. Indien ik werkelijk op zijn schermpje was verschenen en ik werkelijk de zoveelste persoon was die juist op dat moment willekeurig gecontroleerd moest worden, dan had hij wel onmiddellijk mijn paspoort gevraagd en had hij me niet moeten terugroepen. Hij had me ook het schermpje kunnen tonen om te bewijzen dat ik werkelijk de persoon was die op dat moment gecontroleerd moest worden, maar dat heeft hij natuurlijk niet gedaan.
Anyway, ik vroeg nu de naam van de agent aan de overste die me vriendelijk verzocht om zijn naam in de klacht te vermelden (en niet die van de agent die mij etnisch had geprofileerd en nu iets verderop nerveus stond te wachten). Hij heeft veel begrip getoond voor mijn situatie, vooral nadat ik hem had uitgelegd dat dit de tweede maal was in een periode van drie maanden dat ik op Zaventem etnisch geprofileerd werd en dat ik hiervoor al klacht had ingediend. Na een tiental minuten met hem gesproken te hebben, zei hij dat hij zeker kon begrijpen dat het frustrerend moet zijn om steeds gecontroleerd te worden op basis van je uiterlijk.
Op de luchthaven van Zaventem begrijpen ze nog steeds niet dat er een serieus probleem is met bepaalde agenten en soldaten die zich niet aan de regels kunnen houden en hun islamofobe impulsen niet kunnen bedwingen. Agenten en soldaten moeten er zijn om de veiligheid van iedereen (moslim of niet) te garanderen en om nieuwe terroristische aanslagen te voorkomen, niet om praktiserende moslims te terroriseren die via de luchthaven wensen te reizen en het terrorisme evenzeer aanklagen.
In “Oriëntalisme”, verklaarde Edward Said hoe de racistische visie van het Westen zich in het koloniale tijdperk heeft ontwikkeld. Hij legde uit dat de koloniale racisten de moslims altijd als één blok beschouwden en ze hen daarom gezamenlijk straften indien een van hen iets verkeerd had gedaan. Is dat koloniaal denkpatroon nog steeds aanwezig bij de politieagenten die mij op Zaventem etnisch hebben geprofileerd? Moet ik boeten voor de daden van terroristen die uiterlijk meer op de doorsnee Belg lijken dan op mij?
Wanneer gaat deze waanzin stoppen?
Kareem El Hidjaazi
#MuslimLivesMatter
