Het cliché is bevestigd: Brazilianen kunnen feesten. Het is niet mijn gewoonte om zomaar boute stellingen te poneren, maar deze keer ga ik er gewoon voor:  de Cariocas (inwoners van Rio) kunnen er wat van.

Gezien het in deze tijden van economische crisis wat ongepast lijkt om 8 maanden ongegeneerd iets te gaan doen wat je eigenlijk echt wil doen en niet gaat ‘werken’ in de zin van 8 uur per dag je voor een ander inzetten, noem ik mezelf achtereenvolgens journalist en antropoloog. Journalist wanneer ik lees, foto’s neem, op stap ga, met mensen spreek en wanneer ik schrijf; antropoloog wanneer ik volgens de participerende methode van Malinowski aan het strand lig en wanneer ik ga feesten.   Bij deze: enkele van mijn bevindingen en conclusies van mijn studie m.b.t. het feesten in Rio.

Samba en forro

Ten eerste: de samba. Enkele maanden van verwoede participatie leerden me dat de stapjes van deze prachtdans op zich helemaal niet zo moeilijk zijn. Hetgeen het echt moeilijk maakt, is net de ziel ervan: het schudden met het bekken. En hoewel ik in België niet echt bekend sta als een stijve hark en kontdraaien en –schudden best wel lukt, slaag ik er maar niet in dat bekken  echt los te krijgen. Hetzelfde probleem heb ik bij het forró dansen. Forró is een dans uit het noordoosten van Brazilië, die in Rio en vooral in de favela ongemeen populair is. Het concept: een man en een vrouw begeven zich op de dansvloer en proberen zich in elkaar te passen. Er is nodig: een sterke man die goed kan dansen, en een vrouw die goed kan volgen (Jip, welkom in Brazilië!). Daarna volgt een dwarrelen door de ruimte, een harmonieus gevloei, een streling voor het oog.  Tenminste, als het 2 Brazilianen zijn die dansen.

Bailes funk

Mijn lievelingsfeesten zijn echter de bailes funk, gigantische open lucht funk-parties waarvoor ik jammergenoeg de maximum leeftijd jeigenlijk al overschreden heb. De funkmuziek in Rio is eigen aan de favela, en bailes funk komen dan ook, vaak tot grote frustratie van de jongeren in ‘o asfalto’ (term die alle Cariocas aanduidt die niet in een favela wonen)  enkel in favela’s voor.  Deze funk is vanuit Miami komen overwaaien naar Rio en is in de loop der jaren veranderd in een geheel eigen muziekstijl. De teksten waren in het begin vooral politiek en maatschappelijk maar worden tegenwoordig steeds vaker als banaal of seksistisch beschreven.

Het concept van de bailes is als volgt: honderden jongeren troepen vanaf middernacht samen en bezetten enkele straten. Enkele auto’s met boxen in de koffer parkeren zich midden op straat terwijl de funkmuziek er overdovend uitschalt. Het duurt een aantal uren vooraleer er gedanst wordt, maar die uren behoor je nuttig te gebruiken om iedereen uit te checken. De dresscode voor de meisjes: een kort (heel kort) en aansluitend (heel aansluitend) jeansshortje en een topje zonder bandjes. Let op, dit laatste kan je enkel doen als je in orde bent met hedendaagse trent: je bikinibandjes moeten in je body gebrand zijn. En vooral: hoe groot of klein, dik of dun je ook bent, je heist je maar in de kleinste broekjes en topjes. Als je hard genoeg duwt, past het er allemaal wel in. Voor de mannen: een bloot bovenlijf, gespierd. Soms een hemdje en een ketting.

Na het ‘uitchecken’ volgt het dansen. Voor het dansen gebruik je twee lichaamsdelen: je bekken en je kont. Als vrouw maak je korte, weinig subtiele fuck-bewegingen. Als variatie ga je erbij door je knieën of sta je achter een andere vrouw terwijl je samen deze bewegingen uitvoert. Het meisje dat dat het best kan, wint de jongen die het geilst kijkt. 

Feesten om te…

En dan zwijg ik nog over de vele barbecues, het vuurwerk, de gay-parades en, natuurlijk, het waanzinnige carnaval van Rio, dat eigenlijk al sinds januari volop aan de gang is in de vorm van straatfeesten, volledige shows en verkleedpartijen.

Antropologen en andere westerse slimmeriken zoeken al sinds jaren verwoed een verklaring voor de volledige overgave waarmee ze hier feesten. Want dat begrijpen ze niet: hoe kan je feesten in een favela, waar nog steeds zoveel armoede en criminaliteit is (let op – de werkelijkheid is gematigder)? Een veelbewandelde piste is: ‘ze feesten om hun miserie te vergeten’.

Maar dat is bullshit. Noch de journalist noch de antropoloog in me zou de echte verklaring ooit kunnen vinden. Enkel de doodgewone mens die even volledig nutteloos gaat feesten, kan inzien dat het feesten een pure, ongebreidelde en onverbloemde vorm van levensvreugde is.  Op Ipanema beach gaan alle strandgangers een kwartier voordat de zon ondergaat rechtstaan, om het prachtige schouwspel te bewonderen.  Net op het moment dat het rode topje van de zon in het diepe blauw van de zee verdwijnt, barst een daverend applaus los.  Niet om de dag te vergeten, maar wel om ze te bezingen. En om te vieren dat de avond eraan komt.