Interview - sofie vanblaere

Anne Snick: “Geld is geen doel maar een middel”

‘Maak je buurt uitmuntend’ is een handboek voor het ontwikkelen van een lokale gemeenschapsmunt. Anne Snick, coauteur van het boek, is een van de experts in complementaire muntsystemen die op Ecopolis zullen debatteren over hoe we tot een meer duurzaam financieel systeem kunnen komen. “Momenteel is er maar één erkende munt. We moeten plaatsmaken voor meerdere munten die helpen om aan de noden van mensen tegemoet te komen.”

maandag 20 april 2015 11:50
Spread the love

Wat
is het doel van het boek
Maak
je buurt uitmuntend
?

Anne
Snick: “Dit boek is een aanzet om nieuwe muntsystemen te lanceren.
Er zijn hefbomen nodig voor de nieuwe munten die al bestaan, want het
blijven nevenverschijnselen onder de radar. Nu worden ze gezien als
sociale of culturele activiteiten die losstaan van de economie. Maar
een nieuwe munt kan ook bijdragen tot het versterken van de
deeleconomie, en die moet als economie erkend worden. Autodelen,
voedselteams, elkaar helpen in de buurt,… zijn vormen van economie
die even belangrijk zijn als de competitieve economie. We hebben
momenteel maar één muntsysteem dat door het beleid erkend wordt.
Dat systeem is competitief, werkt enkel voor de sterksten en is in
strijd met de grenzen van de natuur.”

“Geld
berust op een afspraak binnen een groep om iets als ruilmiddel te
erkennen. Die afspraken moeten toelaten om middelen te laten
circuleren zodat de bestaande noden beantwoord worden. Onze huidige
economie voldoet niet aan de noden van iedereen. Als we willen dat
onze samenleving en onze economie opnieuw veerkrachtig worden, moeten
we opnieuw aan de noden van de mensen voldoen. En dus komen we
automatisch uit bij een verandering van het geldsysteem.“

Wat
is er fout met huidige geldsysteem?

“Overheden
hebben het monopolie om geld te ontwikkelen aan de banken gegeven. De
banken kunnen in hun streven naar winst zoveel risico’s nemen dat
ze enorme crisissen veroorzaken, en daarvoor moet de belastingbetaler
opdraaien. We moeten afstappen van dat bankenmonopolie want het is
een ongezonde situatie dat we zo afhankelijk zijn van de
bankensector. We
zijn zo sterk gevormd door het geld-denken. Het is alsof geld een
gegeven is waar we geen grip op hebben en waarvan we alleen maar
kunnen hopen dat het goed gaat. Die gedachte moeten we
opzijschuiven.”

“We
willen het huidige muntsysteem van de euro absoluut niet afschaffen.
Voor sommige doelen werkt het prima. Alleen kan het op zichzelf niet
alle noden realiseren. Laat naast de door euro’s gedreven economie
ruimte voor andere muntsystemen die voor andere doelen en met andere
regels ontwikkeld worden en die een tegenwicht kunnen bieden.
In dit boek leggen we uit hoe je dat als lokale overheid kan
aanpakken. We kunnen eigen geldsystemen ontwikkelen, die ervoor
zorgen dat we beter in staat zijn om bepaalde waarden te realiseren
zoals een gezond leefmilieu, veiligheid en netheid in de buurt,…
Het is een leerproces dat we als samenleving moeten doorlopen. Dit
boekje is een stap in dit leerproces.”

Waarom
kan het huidige financiële systeem die noden niet beantwoorden?

“We
zitten in een dominant economisch systeem waarin alles moet blijven
groeien. Economie wordt afgemeten aan de groei van geld: het bruto
nationaal product, groeicijfers,… Alle economische en sociale
processen staan in functie van geldproductie. De hele samenleving en
natuur worden hierdoor opgeslorpt. We moeten dat omgooien en het
welzijn van de planeet, de mens en het maatschappelijk welzijn weer
centraal plaatsen. Daarvoor moeten we een ecosysteem van
verschillende munten ontwikkelen die dienen voor de verschillende
maatschappelijke en planetaire noden. Dan pas hebben we weer een
economie die zijn naam waardig is.”

“Complementaire
muntsystemen werken op basis van een puntensysteem dat toelaat om bij
te houden wie wat voor een ander lid van de gemeenschap doet. Maar
het is geen doel op zich om meer en meer punten te bezitten. Het gaat
erom dat we toegang krijgen tot goederen of diensten die je niet zelf
moet verdienen met euro’s, omdat je bijvoorbeeld beroep kan doen op
hulp of materiaal van iemand uit je dorp. Het bevrijdt mensen uit de
ratrace waarin we zitten. Want je moet niet langer streven naar het
bezitten van meer en meer geld. Geld is geen doel maar een middel.
Dat is de kernboodschap van het boek.”

Houdt
een complementair muntsysteem rekening met de grenzen van de natuur
en het sociale aspect, wat de dominante economie niet doet?

“Muntsystemen
zijn afspraken tussen mensen. Je kan alles ontwerpen naargelang het
doel. Het is niet omdat het een complementaire munt is dat het per
definitie ecologisch of sociaal is. Je kan een ecologische munt
ontwerpen, zoals de e-portemonnee in Limburg. Maar je kan ook
systemen ontwerpen met een commercieel doel die geen rekening houden
met de grenzen van de natuur. Zoals de getrouwheidskaarten in
supermarkten of de Frequent Flyer Miles; vliegmaatschappijen die lege
zitjes verkopen met een puntensysteem om klanten aan zich te binden.”

“Een
ecosysteem van diverse muntsystemen is goed in die zin dat het ons
bevrijdt van het monopolie van de banken. Het zal de economie
weerbaarder maken als we niet langer afhankelijk zijn van het
casinogedrag van de banken. Want banken zijn momenteel de enige
schepper van geld. ”

Zijn
dit steeds initiatieven van onderuit?

“In
het boekje bespreken we de triade van co-constructie met drie
tandwielen. Het grootste tandwiel zijn mensen die samen met en voor
elkaar dingen anders beginnen doen. Het tweede tandwiel is de
organisatie die faciliteert en ervoor zorgt dat afspraken en regels
ontwikkeld worden. Het derde tandwiel is het beleid dat de nodige
middelen en wettelijke kaders voorziet.”

“Zo
kan je in de stad Gent gratis parkeren als je aan autodelen doet. Dat
is een enorme hefboom om die organisaties een duw in de rug te geven
en om mensen aan te zetten tot autodelen. De bedoeling is dat die
drie tandwielen samenwerken om elkaar te ondersteunen. Als er iets
misgaat met de euro, dan heb je nog steeds lokale muntsystemen om op
terug te vallen en om ons te voorzien van bepaalde basisbehoeften.”

Hebben
nieuwe muntsystemen internationale faam?

“Complementaire
munten zijn internationaal aan een doorbraak bezig. Frankrijk en
Californië hebben onlangs de wetgeving aangepast. In Frankrijk staat
in de wet dat organisaties in de sociale en solidaire economie eigen
geldsystemen mogen creëren. In Londen is er een buurt waar een deel
van de lokale belastingen in de lokale munt betaald worden. Ook de
Vlaamse overheid heeft de kansen van andere muntsystemen gezien en
heeft daarin zijn rol opgenomen met dit boekje. Ik hoop dat ze daar
ook trots op is en dit verder blijft voeden.”

Denkt
u dat de huidige regering, die nu hoofdzakelijk focust op economische
groei, dit handboek zal gebruiken?

“Ik
denk dat elke overheid het welzijn van de bevolking voor ogen heeft.
Dit boekje is een primeur in Europa. Het zou jammer zijn als de
overheid het niet gaat gebruiken. Het staat natuurlijk niet
letterlijk in het regeerakkoord. Maar de stad Gent is er al lang mee
bezig, Limburg en Turnhout lanceren een munt en in andere steden zijn
er ook al veel initiatieven. Als we met genoeg organisaties en
gemeenten tonen dat we ermee bezig zijn, zal de overheid wel volgen.
Zij moeten dan een beleidscontext creëren waarin deze initiatieven
gefaciliteerd en zichtbaar gemaakt worden, zodat ze niet meer worden
gezien als een soort marginaal verschijnsel.”

“Als
de overheid subsidiariteit ernstig neemt en voeling heeft met de
burger, dan moeten ze de initiatieven die nu op het lokale niveau aan
het groeien zijn ernstig nemen en stimuleren. Ik heb daar vertrouwen
in. Als men spreekt over ‘de kracht van verandering’, dan ligt
hier de kans voor een heel krachtige verandering.”

Op
zondag 26 april om 13 uur gaat Anne Snick in de grote zaal van het
Brusselse Kaaitheater in gesprek met Leander
Bindewald,
Henk
Van Arkel en
Marek
Hudon
over initiatieven
die eco-geldsystemen introduceren, met complementaire munten onder
democratisch beheer. Alle
andere programma-onderdelen van Ecopolis vind je hier.
Het
handboek
Maak
je buurt uitmuntend valt
hier
te raadplegen en/of te bestellen.

take down
the paywall
steun ons nu!