Maandagochtend nam de politie twintig computers in beslag op de redactie van Folha 8, een van de weinige particuliere kranten die de regering-Dos Santos openlijk durft te bekritiseren. De politie had toestemming om “misdaden van woede tegen de staat” te onderzoeken en schendingen van de persvrijheid. De hoofdredacteur en directeur van Folha 8, William Tonet, werd ondervraagd en de baterij van zijn mobiele telefoon werd geconfisqueerd.

Vreedzaam protest tegen benoeming Suzana Inglês

Zaterdag 10 maart waren twee vreedzame demonstraties van jongeren, in de hoofdstad Luanda en in de kuststad Benguela, brutaal uiteengeslagen. Er werd geprotesteerd tegen onregelmatigheden in het verkiezingsproces in de aanloop naar de geplande presidentsverkiezingen van augustus. Onder meer de benoeming van rechter Suzana Inglês van de regerende MPLA tot voorzitter van de Comissão Nacional Eleitoral, die zou moeten toezien op het eerlijke verloop van de verkiezingen, zette veel kwaad bloed bij de oppositie.

In Benguela werd de demonstratie afgebroken door zwaarbewapende politie. In Luanda, waar de organisatoren al vooraf bedreigd waren en waar al huiszoekingen hadden plaatsgevonden, werd de demonstratie aangevallen door een onbekende ‘bewapende bende’. Een aantal mensen is ernstig gewond geraakt en moest in het ziekenhuis worden opgenomen.

Lisa Rimli van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch is bezorgd over de gebeurtenissen van de voorbije dagen in Angola. “Vooral omdat dit een verkiezingsjaar is waarin mensen hun vrije mening zouden moeten mogen uiten. Wat we dit weekend zagen, was een stap erger dan tijdens de diverse antiregeringsprotesten van vorig jaar. De aanvallers waren nu bewapend en ze richtten zich op het hoofd van de mensen”, zei ze. “Het is een geluk dat er niemand gedood is.”

Rapper Brigadeiro Mata Frakus aangevallen

De nationale politie heeft het geweld veroordeeld en gaf de schuld aan rivaliserende bendes en ‘hooligans’. Er circuleert een pamflet waarin een jeugdgroep beweert dat ze de demonstranten heeft aangevallen uit “respect voor de verkiezingen”. Maar Luaty Beirão, wiens artiestennaam Brigadeiro Mata Frakus of ook nog Ikonoklasta luidt, een populaire 30-jarige rapper die de mars in Luanda mee hielp organiseren, zegt dat ze bewust zijn aangepakt door goedgetrainde agenten en figuren van de geheime dienst.

“Ze moedigden ons aan om terug te vechten. Toen we dat weigerden, veranderden ze van toon en zeiden dat we de demonstratie moesten stoppen, dan zou er niets gebeuren. We weigerden weer en toen gingen ze achter ons aan. Ik weet alleen nog dat ik op mijn hoofd werd geslagen en dat er toen in de lucht werd geschoten.”

Beirão moest worden gehecht aan zijn hoofd (zie foto). “De politie was nergens te zien en aan de manier waarop we werden omsingeld, kon je zien dat het geen gewone criminelen waren.” Ook de charismatische 57-jarige Filomeno Vieira Lopes, algemeen-secretaris van de kleine oppositiepartij Bloco Democrático (BD), werd aangevallen en moest met hoofd- en armwonden in het ziekenhuis worden opgenomen.

Jongerenprotest neemt sinds een jaar toe

Tot voor maart vorig jaar waren politieke protesten veeleer zeldzaam in Angola. Mensen waren vooral bang het kleine beetje stabiliteit te verliezen dat ze hadden sinds in april 2002 de 27-jarige burgeroorlog werd beëindigd. Sinds een jaar worden er echter geregeld protesten georganiseerd uit onvrede over het gebrek aan vooruitgang voor de grote meerderheid van de bevolking, ondanks de enorme olie-inkomsten. De jongerenactivisten en de oppositiegroepen willen dat president José Eduardo dos Santos, die al 32 jaar onafgebroken aan de macht is, aftreedt.

Normaal zouden er in augustus presidentsverkiezingen worden gehouden. De eerste sinds het einde van de burgeroorlog. Volgens waarnemers is dat ook de reden dat het regime zo zenuwachtig reageert op protestmanifestaties. Nu al is duidelijk dat Dos Santos zijn opvolging goed heeft voorbereid. Eind januari werd Manuel Vicente, tot voor kort de CEO van de machtige staatsoliemaatschappij Sonangol, officieel voorgedragen als zijn opvolger.

“Mensen weten dat het niet goed gaat in Angola, maar ze zijn te bang om hun baan te verliezen of bang dat er met hun familie iets zal gebeuren als ze zich ertegen verzetten”, zegt Beirão. “Voor mij zijn mensen die hun stem niet verheffen tegen het onrecht dat ze zien medeplichtig.” Volgens hem zal zijn protestbeweging Central 7311, genoemd naar hun eerste demonstratie van vorig jaar, de videobeelden van het geweld van zaterdag online zetten en via sociale netwerksites voort verspreiden.

Massale corruptie aangeklaagd

De president, wiens familie en entourage wordt beschuldigd van massale corruptie, doet intussen zijn best om de antiregeringsgevoelens een halt toe te roepen. Hij vertoonde zich lange tijd weinig in het openbaar, maar begint zich met het oog op de verkiezingen wat vaker onder het volk te begeven. Hij ruilde zelfs zijn pak voor losse hemden en petjes. Afgelopen week viel hij nog uit naar de ‘oneerlijke propaganda’ en naar de mensen die uit eigenbelang met buitenlandse invloed het land proberen te destabiliseren.

De bekende Angolese journalist en anticorruptie-activist Rafael Marques de Morais, die op de website Maka Angola campagne voert tegen de corruptie onder politici en zakenlui, zegt dat Dos Santos duidelijk moeite heeft met de nieuwe generatie Angolezen, die anders dan hun ouders niet zijn gevormd door de Sovjetachtige propaganda en de angst voor oorlog. “Dos Santos ziet er iedere dag zwakker uit”, zegt Marques. “Het feit dat hij zijn toevlucht neemt tot geweld om zijn volk te onderdrukken, toont dat hij gaandeweg de controle verliest.”