Angela Davis tijdens de persconferentie in Brussel op 25 april 2022. Foto: Ezra Cnaepkens
Reportage -

Angela Davis: “Jonge mensen staan altijd op de voorgrond van radicale omwentelingen”

Angela Davis kennen we als gerennomeerd activiste voor de rechten van zwarte mensen en LGBTQ+ personen in de Verenigde Staten, maar ook van haar activisme tegen repressie en de gevangenisstaat. Ze verheugde heel wat mensen met haar bezoek aan Brussel, en beantwoordde vragen tijdens een interessante persconferentie in het Théatre National.

donderdag 28 april 2022 14:00
Spread the love

 

Waarom boeken we op sommige maatschappelijke punten vooruitgang, maar op andere niet?

“Ik vrees dat het onvermijdbaar is dat progressie op sommige vlakken sneller gaat dan op andere. Maar vaak wanneer we ervan uitgaan dat we vooruitgang hebben geboekt, hebben we dat helemaal niet gedaan.”

“Het model bijvoorbeeld dat wereldwijd het meeste gebruikt wordt om racisme te bestrijden is assimilatie en integratie. Maar daarbij worden veel principes van witte suprematie niet aangepakt, maar geïncorporeerd. Als we er dus van uitgaan dat vooruitgang bestaat uit mensen van kleur incorporeren in de dagelijkse gang van zaken zonder die gang van zaken aan te pakken en te bekritiseren, en zonder structureel racisme te confronteren, dan is dat misschien helemaal geen vooruitgang.”

Wat is de rol van vakbonden in de strijd tegen racisme in de VS?

“Als je betrokken bent bij de vakbonden weet je dat over de hele wereld, zeker in de kapitalistische landen, het aantal leden gedaald is de voorbije decennia. Desalniettemin zijn er in de Verenigde Staten zeer progressieve, radicale vakbonden. Ik ben trots om te zeggen dat ik recent erelid ben geworden van de ‘International Longshore and Warehouse Union’ (ILWU), een vakbond die mee vooraan stond bij de strijd tegen racisme en kolonialisme.”

“Die vakbond was de vonk die de anti-apartheidbeweging in gang bracht, door Zuid-Afrikaanse schepen niet uit te laden. Hun radicale attitude is intussen niet geminderd, ook nu weigeren deze arbeiders Israëlische schepen uit te laden uit soldiariteit met Palestina. Het is enorm belangrijk om de rol te benadrukken die radicale vakbonden spelen in deze strijden.”

“Daarom is het zo’n goed nieuws dat er een nieuwe vakbond bij Amazon is ontstaan in de VS, en de fantastische strijd die daarbij plaatsvindt. De pogingen van arbeiders om zich te organiseren moeten we allemaal steunen.” 

Hoe kunnen activisten van verschillende ideologieën beter samenwerken in de plaats van gefragmenteerd te werk te gaan?

“Dat is een vraag die al eeuwen bestaat. Ik stel voor dat we eens goed nadenken over wat we willen zeggen met ‘eenheid in de strijd’. We gaan er regelmatig vanuit dat eenheid er komt wanneer we ideologische verschillen achterwege laten of ‘overstijgen’ of wanneer we ons verenigen ondanks de verschillen.”

“Maar ik en vele anderen vragen ons af of we eenheid misschien niet anders moeten bekijken. Kunnen verschillen ons niet samenbrengen in plaats van ons te verdelen? Dat wordt volgens mij de uitdaging, hoe we verschillen tot lijm kunnen maken die ons samenhoudt. Dit daagt de notie uit dat iedereen hetzelfde moet zijn om tegen racisme te strijden in een maatschappij waar witte suprematie nog steeds bestaat.”

Foto: Thierry Ehrmann / CC BY 2.0

Wat vindt u van de uitslag van de Franse Verkiezingen?

“Mensen vieren de overwinning van Macron, maar we moeten ons echt zorgen maken. Het feit dat Le Pen 42 procent van de stemmen kan krijgen, doet me denken aan hoe Trump aan de macht is gekomen. Ik maak me er zorgen over, over de beweging van vele kiezers naar extreem rechts. Dat is in het verleden ook gebeurd binnen de Republikeinse partij in de Verenigde Staten, maar ook in Brazilië en de Filippijnen.”

“Op dit moment heeft extreem rechts de capaciteit om heel veel mensen te bereiken. Progressieven moeten uitzoeken hoe zij die mensen moeten bereiken in hun plaats. Er valt volgens mij dus niet veel te vieren bij deze verkiezingen.”

Zijn jonge mensen tegenwoordig militanter dan vroeger?

“Ik weet niet of die vergelijking te maken valt. Jonge mensen staan altijd op de voorgrond van radicale omwentelingen. Ik ben blij dat jonge mensen wereldwijd de strijd opnemen tegen klimaatverandering en roepen voor milieurechtvaardigheid. Ik ben ook blij dat jonge mensen beseffen dat het probleem niet enkel bij het klimaat ligt.”

“Ecologische rechtvaardigheid is de voorwaarde voor elke andere vorm van sociale rechtvaardigheid. Dat betekent dat mensen die voornamelijk focussen op strijden tegen racisme en kolonialisme, ook de strijd tegen vervuiling moeten opnemen. Want het is belachelijk om te denken dat je de strijd tegen racisme kan winnen als de planeet tegelijk vernietigd wordt.”

“We zien bijvoorbeeld een ware ruimterace van miljardairs tegenwoordig, wat een teken is dat de extreem rijken nadenken over het koloniseren van andere planeten, zodat ze zich niet bezig hoeven te houden met de toekomst van onze planeet en al haar inwoners.”

Het is de ‘lesbian visibility day’: wat denk je van de noodzaak van lesbisch activisme? 

“Ik denk dat in het algemeen de opkomst van een intersectionele benadering die seksualiteit, ras en andere sociale kwesties samenbrengt, het keurmerk is van activisme wereldwijd. Zo heeft Black Lives Matter getoond hoe intens queer zwarte vrouwen leiderschap kunnen opnemen in de bredere strijd voor democratie voor iedereen.”

“Het is absoluut essentieel dat we de aanwezigheid en visibiliteit van lesbische vrouwen, en al zeker zwarte lesbische vrouwen, erkennen. Maar het belangrijkst is niet zozeer de identiteit van individuen die betrokken zijn bij die strijd, maar dat er geen radicale, sociale democratie komt als we niet kunnen leren het leiderschap te volgen van zij die het meest gemarginaliseerd worden.”

Hoe moeten we opkomen voor vrede ten tijde van de oorlog in Oekraïne?

“We hebben niet meer dezelfde vredesbewegingen als in het verleden. De Democratische Partij in de Verenigde Staten is verantwoordelijk voor de opkomst van het militiair industrieel complex. Ze hebben miljarden aan wapens gestuurd naar Oekraïne. Niemand had verwacht dat we een oorlog zouden meemaken die ons herinnert aan Wereldoorlog 2.”

Het is een moeilijke situatie, want het gaat niet enkel om het steunen van de Oekraïners tegen de Russen. We moeten ook racisme erkennen in Oekraïne, bijvoorbeeld tegenover de Afrikaanse studenten daar die de grens met Polen niet over mochten. Dit is waarom intersectionaliteit zo belangrijk is. Het draait niet enkel rond identiteit, we moeten al deze factoren samenbrengen, en niet plots racisme en het feit dat er fascisten in het Oekraïens leger zitten vergeten om de Oekraïners te steunen.”

“Het is een complexe situatie, maar dat is net de reden waarom we een grote vredesbeweging nodig hebben. Het is belangrijk om er een op te bouwen die rekening houdt met al deze problemen.”

Hoe heeft u al die jaren de strijd volgehouden zonder uitgeput te raken?

“Ik denk dat het niet zozeer gaat om mij als individu, of mijn individuele karakteristieken. Ik denk dat het draait rond de bereidheid om altijd deel te nemen aan collectieven en organisaties. Ik ben zo lang deel van de strijd omdat het niet om mij gaat, het gaat om met wie ik samen een community opbouw. In een community zitten, betekent in de eerste plaats dat je er niet alleen voor staat in de strijd, je deelt de moeilijkheden met anderen.”

“Dat houdt ook in dat je niet alles alleen doet. Recent heb ik bijvoorbeeld een boek, Abolition. feminism. now. geschreven met vier andere mensen. We hebben het ook echt samen geschreven, in de plaats van elk een deel te schrijven en die samen te voegen. Ik heb daarmee echt geleerd wat het betekent om samen te werken. Eerst was ik niet helemaal overtuigd dat dat zou lukken, maar het resultaat is iets helemaal anders dan wat ieder van ons individueel zou hebben gemaakt, op een goede manier.”

Abolition. feminism. now. brengt feminisme en de afschaffing van het gevangeniswezen samen.

Hoe houden vrouwen van kleur zonder papieren de moed bij het vechten tegen discriminatie?

“De strijd van illegale vrouwen is de belangrijkste in de wereld vandaag, omdat het de grenzen van de natiestaat uitdaagt die getekend zijn door kolonialisme. Het is het bewijs dat we nadat we slavernij hebben overleefd, we nog steeds in het kielzog van kolonialisme leven.”

“Om de moed erbij te houden, probeer ik me verschillende toekomsten in te beelden. Toen ik jong was moest ik van mijn moeder fantaseren over een wereld zonder segregatie. Als anti-gevangenisactivist moest ik me een maatschappij inbeelden die geen racistische en repressieve instituties als de politie en gevangenis nodig heeft.”

“Als iemand verder gaat en een wereld probeert in te beelden die niet zo hard gevormd is door kapitalisme, de nasleep van kolonialisme en een wereld die niet gedefinieerd wordt door grenzen, dan beeld je je de toekomst in die we nodig hebben.”

Kan een wit persoon poëzie vertalen van een zwarte schrijver?

“Ik vind dit niet zo een goede vraag, omdat het te gefocust is op identiteit, en dat is een ‘shortcut’ om de belangrijkere zaken voorbij te steken. Niet elke zwarte persoon kan een gedicht van een Afrikaanse poëet zomaar vertalen. Er zijn een heleboel mensen van kleur waar ik me niet mee wil associëren, zo ga ik binnenkort een petitie opstarten om Clarence Thomas (rechter bij het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten) af te zetten. Gelukkig is hij niet de enige zwarte rechter daar.

“Het draait niet zozeer om hoe iemand eruitziet, maar eerder om hoe die persoon wil dat de wereld eruitziet. Als je een grondige kennis van de cultuur en literatuur hebt van de originele schrijver, kan je zijn werk vertalen, ook al ben je wit. Laat ons niet vergeten dat ras een sociale constructie is, en geen essentie is die in mensen zit – maar ras is wel iets echt. Het bestaat uit structuren en bepaalt of mensen een goed leven kunnen leiden of niet.”

Hoe passen we moderne communicatiemiddelen toe ten tijde van cancel culture?

“Er is iets merkwaardigs aan de nieuwe communicatiemiddelen. We kunnen meer mensen bereiken met radicale berichten op een manier die we ons nooit konden inbeelden. Maar tegelijk is er ook de beruchte cancel culture ontstaan. Positieve gevolgen van die communicatie kunnen dus tegen ons keren.”

“Ik heb veel tijd op universitaire campussen doorgebracht en ik ben ongerust over de manier waarop nieuwe sociale media cultuur militeert tegen ideeën en kritische omgang met elkaar. We moeten deze nieuwe communicatiemiddelen gebruiken voor radicale doeleinden in de plaats van zelf gebruikt te worden door de media. McLuhan zijn idee ‘the medium is the message‘ is tegenwoordig nog meer toepasselijk dan vroeger.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!