Dilma Rousseff, sinds begin dit jaar president van Brazilië, kondigde aan dat mensenrechten tot de prioriteiten van haar beleid zouden gaan horen. Maar “woorden zijn één zaak, concrete actie is nog iets anders”, zegt Salil Shetty.

De secretaris-generaal van Amnesty International is op bezoek in Brazilië omdat daar de komende maanden een kantoor van de mensenrechtenorganisatie wordt geopend. Hij had ontmoetingen met familieleden van Brazilianen door omkwamen door politiegeweld.

VN-Veiligheidsraad

“Brazilië kent een lange geschiedenis van misdaden door politiemensen”, zegt Shetty. “We volgen de mensenrechtensituatie in het land al veertig jaar, nu gaan we er ook permanent een team hebben.”

Volgens gegevens van Amnesty International komen in Rio de Janeiro alleen al jaarlijks duizend mensen om door buitensporig politiegeweld. Vaak zijn de slachtoffers zwarten, vrouwen en armen, “mensen die  geen stem hebben, de meest kwetsbaren van de samenleving”, zegt Shetty.

Volgens Amnesty heeft Brazilië na de laatste dictatuur (1964-1985) “belangrijke vooruitgang” geboekt op het vlak van de mensenrechten. Maar er blijven nog punten van grote bezorgdheid, vooral de openbare veiligheid en de situatie in de gevangenissen. Brazilië moet eerst deze zware problemen aanpakken als het een permanente zetel wil verwerven in de VN-Veiligheidsraad, zegt Shetty.

Net zoals in andere landen vinden in Brazilië nogal wat mensen “dat het nodig is een keuze te maken tussen mensenrechten en openbare veiligheid”, zegt Shetty.

Politiegeweld in favela’s

“Niemand heeft het recht iemand te doden”, zegt Joelma, tante van de 21-jarige Júlio César Menezes Coelho, die op 18 september 2010 gedood werd bij een politieoperatie in de favela (arme buitenwijk) Cidade Alta. ‘Alstublieft, dood mij niet, ik woon hier”, waren zijn laatste woorden, voordat hij doodgeschoten werd door zes leden van de militaire politie, vertelt Joelma.

Júlio César had niets met de criminaliteit te maken. “Dat is hier routine”, zegt Joelma, die haar verhaal deed aan Salil Shetty van Amnesty International.

De 17-jarige Andreu Carvalho, zoon van Deize da Silva de Carvalho, werd op 31 december 2007 aangehouden. “‘s Anderendaags kreeg ik te horen dat mijn zoon doodgefolterd was”, vertelt Silva de Carvalho aan Shetty. “Doordat men ervan overtuigd is dat de misdaden onbestraft blijven, blijven de politiemensen armen en zwarten doden.”

Meeste politiegeweld van Latijns-Amerika

Nergens anders in Latijns-Amerika is er zoveel politiegeweld als in Brazilië, zegt Maurício Campos dos Santos, van het Netwerk van Gemeenschappen en Bewegingen tegen het Geweld, die de ontmoetingen van de nabestaanden met Shetty heeft georganiseerd.

“De families vechten voor gerechtigheid, door de ontmoeting met de secretaris-generaal van Amnesty willen we deze zaken zichtbaar maken. We weten dat de vooroordelen in Brazilië zeer groot zijn. Zonder twijfel heeft de aanklacht in het buitenland meer gewicht.”

– – – – – – – –
Auteur: Fabíola Ortiz