Wij zijn het zaterdagvoormiddag in Brussel van Luis Casillas, Spaanse indignado, te weten gekomen waarom ze Zapatero en zijn sociaal-democraten niet meer vertrouwen. Met hun verregaande en onrechtvaardige bezuinigingen, terwijl banken en grootkapitaal ontzien worden, bieden Zapatero en Co geen enkele oplossing en verliezen zij het vertrouwen van de jongeren en werkers.

En van Yiorgos Vassalos (1) weten wij dat de Griekse rijken ondertussen al 600 miljard van hun bezittingen geparkeerd hebben op Zwitserse bankrekeningen. Hoog en droog, en vooral onaantastbaar dus. Als er iets betrouwbaar is, is het een Zwitserse bank, uurwerk en zakmes (2).

Hem moet je niet wijsmaken dat de huidige maatregelen, als begeleiding voor de ‘gecontroleerde faling’ van zijn land, wat uithalen. Hij staat dan ook vierkant achter de standpunten die ‘Real Democracy’ formuleerde (3), achter de indignados die kampeerden  op het Atheense Syntagmaplein, en de huidige stakings- en betogingsgolf waarmee de Grieken protesteren tegen de zware besparingen van de Griekse overheid.

Vassalos zit daarmee op dezelfde golflengte als Kash Mansori, een Amerikaanse econonoom en auteur van de blog The Street Light (4). De landen in ‘de periferie van de eurozone’ hebben volgens hem de crisis niet veroorzaakt. De ware oorzaak is de financiële crisis van 2008 en de daaropvolgende recessie.

“Niet dat deze landen het perfect hebben gedaan”, zegt Mansori. “Griekenland en Portugal hadden hun begrotingstekort verder moeten terugdringen tijdens de goede jaren (5). En dat de Griekse regering betrapt werd op knoeien met cijfers hielp hun zaak evenmin vooruit. Maar aangezien de periferie van de eurozone het leeuwendeel van de systemische risico’s te verwerken kreeg die inherent zijn voor een eenheidsmuntzone, terwijl de voordelen werden gedeeld door de kern en de periferie (6) is het wel heel oneerlijk dat de druk om de crisis op te lossen zo verschrikkelijk hard wordt gelegd bij de perifere landen via de verlammende besparingsmaatregelen”.

Over de ware oorzaak komen we meer te weten als we luisteren naar zijn landgenoot Paul Krugman (7). Hij vat alles samen in een drama met drie bedrijven. Bedrijf één : de bankiers grijpen de deregulering aan om enorme bellen te blazen en roekeloos te lenen. Bedrijf twee : de gebarsten bellen van de bankiers worden zonder voorwaarden betaald door jan met de pet. En bedrijf drie : als dankbaarheid geven de bankiers jan met de pet een flinke draai rond zijn oren en lopen achter de politici aan die beloven de belastingen laag te houden en het beetje regulering dat er als was verder te ontmantelen.

Krugman neemt het dan ook op voor de indignados en de protesten van ‘Occupy Wall Street’. In tegenstelling tot heel wat Amerikanen die de stem van de straat, volgens de oude anti-communistische traditie,  bestempelen als ‘klassenoorlog’ vindt hij de protesten legitiem. En hun bewering dat Wall Street een destructieve kracht is, meer dan terecht.

Krugman zou het dus ook niet eens zijn met de kritiek van David Van Reybrouck die het protest van de verontwaardigden onvoldoende vindt, want ‘wat doelloos alleen kwaad of verontwaardigd te zijn’. Krugman vindt dat men zich niet moet  blind staren op het gebrek aan specifieke punten. Het is duidelijk welke dingen de Occupy Wall Street betogers willen, en het is eigenlijk de taak van politici en beleidsintellectuelen om de details in te vullen (8).

Ten andere, de eisen van de Wall Street, de ganse indignados en 15 M beweging zijn helemaal niet onduidelijk. Vooreerst worden zij concreet doorheen de organisatie van hun acties, en door hun besluitvorming die directe democratie in de praktijk brengt.

Interessante lectuur om inhoudelijk kennis te maken met de Spaanse indignados is de bijdrage van Daniël Verhoeven van dinsdag 23 augustus op deze site over hun ‘horizontale organisatiestructuur’, een vertaling van het  Spaanse indignado manifest ‘cómo cocinar una revolutión no-violenta’.

En misschien is het belangrijkste argument wel de overtuiging. In tegenstelling tot het ‘vermoeid cynisme’, zoals Paul Krugman het noemt dat ‘het politiek debat is binnengeslopen, het geloof dat er  nooit recht zal geschieden, en het geleidelijk vergeten hoe geschift het verhaal van de economische realiteit is’ (9), is er de mars van tachtig dagen, van Madrid naar Brussel.

Na de start van de beweging op 15 mei en de acties op de Puerta Del Sol vertrokken een groep indignados eind juli voor een tocht van bijna tweeduizend kilometer, van Madrid naar Brussel. Onderweg waren er volksvergaderingen en acties. Eindpunt was de internationale actiedag van 15 oktober, ondermeer in Brussel (hartje Europa dus) onder de slogan ‘verenigd voor een globale verandering’.

De Spaanse stappers kregen een warme ontvangst. Het bont pallet van nationaliteiten met bruin kartonnen slogans, de 99 % die door de Brusselse straten trokken. Eén episode in het aangroeiend protest dat we kennen van de antiglobaliseringsbeweging, van de Arabische Lente ook.

Het wordt immers nog een lange tocht. Een decennialange politieke en sociale strijd, zoals Thomas Decreus het verwoordt.

(1) Griekse indignado. Met zijn Spaanse collega Casillas sprak hij op de ‘meeting voor een sociaal Europa’ in het auditorium van ICEHS, georganiseerd door de Actiecomité’s Europa. De meeting was uiteraard in het kader van de indignados betoging van 15 oktober. Info : www.andereuropa.org.

(2) Wij maken hier toch enige reserve voor de bouw van moskeeën met een toren in het ongerepte Zwitserse (berg)landschap. Het zogenaamde anti-minaretteninitiatief van de Zwitserse Volkspartij (voor hen staan minaretten symbool voor ‘regilieus imperialisme en islamitische intolerantie’) dat in het referendum van 2009 een meerderheid kreeg van 57 procent . Zo zie je maar, niets is perfect.

(3) Meer op www.real-democracy.gr/nl.

(4) Artikel in De Morgen van zaterdag 15 oktober ‘Het is niet de schuld van Griekenland’.

(5) Een actie die zeker ook het geval was voor de Verenigde Staten

(6) Mansori noemt de kernlanden van de eurozone Duitsland, Frankrijk, de Benelux, Oostenrijk en Finland. De periferielanden zijn voor hem Griekenland, Ierland, Portugal en Spanje.

(7) Amerikaans econoom en nobelprijswinnaar economie. Hij wordt ten andere volmondig bijgetreden door Sims en Sargent, de actuele keuze van het Nobelprijscomité voor economie. Wat ons brengt tot de logische stelling dat de Amerikanen het misschien wel goed kunnen zeggen, maar…

(8) Een andere kritiek komt van Thomas Decreus, medeorganisator van de Shame betoging. Naast de twee belangrijke eisen (sociale rechtvaardigheid en politieke vernieuwing) die bij de indignados steeds terug komen bevraagt hij Van Reybrouck ook : is confrontatie met het huidige systeem vandaag niet consequenter en efficiënter dan constructief meedenken? Temeer, zegt hij, vredevol maar radicaal verzet houdt een democratie wakker. Soms moet je tégen denken.

(9) Een sentiment dat je ook rijkelijk in onze media terug vindt. De berichtgeving van Tante Martine en Co getuigde eens te meer vooral van veel journalistieke en artistieke lauwheid. Met vooral aandacht voor de verbrande auto’s in Rome. We kennen het onderhand wel.