Om te begrijpen dat je op de vlucht bent om te overleven, omdat je ouders je een leven wilden geven. Een leven waarin je in veiligheid zoals andere kinderen op deze wereld, zou kunnen opgroeien. Gezond en veilig opgroeien met toekomstperspectief.

Dit is waarom je moest vluchten samen met je ouders uit je land in oorlog. Het was jullie laatste hoop op overleven. Een hoop om als gezin elders een gezond en veilig menswaardig leven op te bouwen. Je ouders waren moedig, ze namen een risico omdat ze hoopten en geloofden in de menselijkheid en de helpende hand van de medemens. Maar jullie hebben het niet gehaald. En daar lag je dan… helemaal in je eentje.

Je bent heengegaan zonder uitleg en antwoord op je vragen die je zeker had. Het beeld van je, daar liggend in je eentje, daar aan de kust, raakt heel de wereld. Je bent het beeld en bewijs van een realiteit van alle andere kinderen in Syrië en elders.

Aylan, het doet mij zeer dat je niet ten volle van het leven in veiligheid kon proeven en het leven doorleven in blijdschap en dromen, die je op je pad zou waarmaken. Ook jij had recht op leven in veiligheid met toekomstperspectief. Mag je ziel in vrede rusten, en ooit, echt ooit, zullen we elkaar ontmoeten, daar waar het veilig is.

Op de vlucht en ongewenst

Het doet mij zeer als ik op de media over heel de wereld zie hoe gehaat en ongewenst de vluchtelingen zijn. Men ziet enkel het eigenbelang. Men appelleert op eigen veiligheid in eigen land, maar vergeet de veiligheid van de vluchtelingen die nu op dit moment op de vlucht zijn omdat er oorlog is en omdat er een reëel gevaar is voor hun leven. Deze mensen roepen om een helpende hand. Ze hopen op een ontvangst in veiligheid.

Dit is confronterend voor ons allemaal, want het toont en zegt iets over onze tijd en hoe we vandaag omgaan met onze liefde en steun voor de medemens, voor de menselijkheid. Het is confronterend omdat je de geschiedenis van bijvoorbeeld Hongarije en alle andere landen bekijkt in de jaren toen er daar oorlog was en zij zelf op de vlucht waren.  Je kan het moeilijk geloven dat ze vandaag die eigen geschiedenis vergeten zijn.

Vandaag sluiten ze hun ogen en grenzen voor vluchtelingen. Ze gaan zelfs verder in hun hatelijke weerstand, ze stemmen vandaag over wetten en beleid die de vluchtelingen zullen criminaliseren en bestraffen voor het illegaal betreden van hun land.

Maar wat wil je als je de grenzen sluit? Hoe geraak je uit je land in oorlog om je leven en dat van je kinderen te redden? Het is zoeken naar een uitweg met de laatste hoop op veiligheid in een andere land. Desnoods met een boot op een woelige zee.

Angst voor het vreemde

De angstpsychose en haatcampagne op de sociale media wordt verspreid over heel de wereld, wat ons toont hoe apathisch en hebberig we wel geworden zijn. Ook in België horen we politici als Bart De Wever beweren dat deze vluchtelingen slechts economische vluchtelingen zijn. Het is volgens deze politici niet onze schuld als ze het niet halen terwijl ze de grens oversteken. Volgens politici als Bart De Wever zijn deze vluchtelingen gelukzoekers, profiteurs.

Het gaat hier echter niet over wie hier schuld aan heeft, maar over wat ‘hier en nu’ gebeurt, op het moment waarop een mens in nood zijn hand uitsteekt, vragend om hulp en geen helpende hand uitgereikt krijgt. Dit gebeurt bewust en dat alleen maakt mij bezorgd.

Het gaat niet enkel en alleen over het toepassen van wetten en conventies voor vluchtelingen. Het gaat nu ook over de morele verantwoordelijkheid, die we allemaal dragen en verplicht dienen te verdedigen. Het gaat ook over het redden van onze menselijkheid ten overstaan van die andere in nood.

De Conventie van Genève voor de vluchtelingen is ontstaan juist omdat men iets van de geschiedenis van oorlog had geleerd. Vandaagtwijfelt men aan deze Conventie en speculeert men zelfs om ze niet toe te passen, nu er een instroom is van vluchtelingen uit Syrië en andere oorlogsgebieden .

Aan de grenzen bouwt men prikkeldraden om vluchtelingen die van geweld vluchten tegen te houden en niet in bescherming te nemen. In Hongarije worden vluchtelingen op de trein gezet met een misleidende leugen dat ze vervoerd worden naar hun bestemming, daar waar ze welkom zijn, en plots wordt de trein tegengehouden op een andere plaats.

In Tsjechië worden ze vervolgens door de politie uit de treinen gehaald en naar kampen gestuurd. En om de geschiedenis nog meer te benadrukken, heeft de Tsjechische politie elk vluchteling met een nummer op hun hand gemarkeerd. Via sociale media roept men op tot haat tegen vluchtelingen en om ze naar kampen als Auschwitz te sturen. Hebben we dan niets uitgeleerd uit onze geschiedenis?

EU-politici schuiven elk hun verantwoordelijkheden naar de buurlanden van Syrië. Alsof één land als Turkije alle vluchtelingen zou moeten opnemen. Waarvoor dient de Conventie van Genève dan? Waarom is men plots selectief in het toepassen van die Conventie? Is een mens die geweld in zijn land ontvlucht geen vluchteling die recht heeft op de bescherming van de Conventie van Genève?

In Hongarije heeft de regering onlangs aangekondigd om het leger agressiever te laten optreden. In België laat de N-VA zich verder inspireren door de regering van Australië en roept op om de vluchtelingen die met boot aankomen terug te sturen, een zogenaamd pushback-beleid. Dit is de weg die onze politici kiezen in het omgaan met vluchtelingen die om hulp en bescherming vragen.

Als onrecht ons niet onberoerd laat…

Hoed af voor burgers, vrijwilligers en hulporganisaties over heel de wereld die onmiddellijk in actie zijn gekomen om de vluchtelingen te helpen. Het is niet veel dat wij gewone burgers voor hen kunnen doen, maar dit is hoe we onze menselijkheid inzetten voor die anderen in nood.

Vluchteling zijn is vluchten uit gevaar, hopend dat je elders door een vreemde medemens gezien en gesteund wordt. Angst en onzekerheid van al het onbekende en vreemde is een dagelijkse realiteit voor vluchtelingen. Kinderen die met vragen zitten en maar geen vat krijgen op wat hen overkomt.

De hoop op een humaan beleid is niet enkel de hoop van vele vluchtelingen vandaag, maar ook onze hoop. Hoop op een menswaardig rechtvaardig beleid. Een beleid dat onze waarden en menselijkheid verdedigt en in daden omzet. Een beleid dat de uitgestoken hand van de hulpvragende vluchteling aanvaardt en in veiligheid brengt.

Laat ons niet blind en zwijgend staren hoe onze politici omgaan met onze waarden als menselijkheid. Laat ons die medemens zijn voor die ander in nood, die hoe klein ook, zijn hart en steun geeft.

Janette Danyiova, Roma activiste te Gent