Al twaalf jaar boycot tegen praktijktests

Telkens een organisatie of een tv-programma discriminatie blootlegt in een bepaalde sector, weerklinkt de roep om praktijktests. Maar hoe werken ze? En vooral: waarom zijn die praktijktests er nog altijd niet?

maandag 23 februari 2015 17:04
Spread the love

Twee op drie
dienstenchequebedrijven draait de hand niet om voor een portie
discriminatie. Zij willigen het verzoek van een klant die geen
allochtonen wil zonder morren in. “Geen probleem. Dat is trouwens
waarom ik geen allochtonen in dienst neem. Een Poolse of een
Russische geraak ik niet kwijt aan mijn klanten”, zo kreeg de
mystery shopper van het Minderhedenforum te horen.

Een mystery shopper
is een persoon die klant speelt en die volgens een vast scenario een
reeks bedrijven contacteert om te onderzoeken of de sector openstaat
voor een illegale praktijk. De Nationale Loterij zet bijvoorbeeld
mystery shoppers in tegen krantenwinkels die gokproducten verkopen
aan minderjarigen. Wie tegen de lamp loopt, moet een deel van de
omzet inleveren. Bij een vierde overtreding verliest de uitbater
zelfs zijn licentie.

Mystery shopping of
praktijktests zijn vaak de enige manier om een discriminatie vast te
stellen. Zeker bij de hardnekkige discriminatie op de woon- en de
arbeidsmarkt en in het uitgaansleven is het voor slachtoffers
moeilijk om de schuld van de dader te bewijzen.

Don Quichote

Bij een praktijktest
worden twee testpersonen op pad gestuurd. Een eerste keer dient een
allochtoon zich aan bij een verhuurder, werkgever of discotheek. Vlak
daarna gaat een blanke persoon langs. Als er een duidelijk
verschillende behandeling is, kan dit als bewijs dienen van
discriminatie.

De
antidiscriminatiewet van 2003 bevatte een duidelijke verwijzing naar
de praktijktests. Het was enkel nog wachten op een koninklijk besluit
om de concrete uitvoering van de tests vast te leggen. Zolang dat
koninklijk besluit er niet was, konden rechters de resultaten van
praktijktests naast zich neerleggen.

Maar dat wachten
duurde lang. De toenmalige minister van Maatschappelijke Integratie,
Christian Dupont (PS), probeerde verschillende malen om binnen de
regering een consensus te vinden over dat koninklijk besluit. Omdat
dat telkens mislukte, noemde De Standaard Dupont ooit de ‘politieke
Don Quichote van de praktijktests’.

Nalatig

In 2007 kwam het
dossier in een stroomversnelling. Dat had alles te maken met de
demarche van een jonge Marokkaanse Gentenaar die eind 2003 twee keer
niet binnen mocht in een bekende Gentse dancing, terwijl er voor zijn
autochtone vriendin geen probleem was.

De jongeman diende
een klacht in bij de politie, maar kreeg drie jaar later via zijn
advocaat te horen dat de klachten wegens gebrek aan bewijs
geseponeerd waren. De man bleef niet bij de pakken zitten. Samen met
de organisatie Divers&Actief sleepte hij de toenmalige premier
Guy Verhofstadt en minister Dupont voor de rechter.

Enkele maanden later
gaf de rechter in eerste aanleg hun gelijk. De Belgische overheid
werd veroordeeld tot een symbolische schadevergoeding. ‘Door vier
jaar lang na te laten de uitvoeringsmaatregelen te treffen die een
rechtzoekende een dergelijk rechtsmiddel zouden verschaffen, is de
Belgische staat op een foutieve wijze nalatig geweest’, staat in het
vonnis.

Maar voor het
koninklijk besluit was het toen al te laat. Vier dagen na de
dagvaarding van Verhofstadt en Dupont werd de passage over de
praktijktests gewoon uit de wet geschrapt. Politieke impasse
opgelost, maar de slachtoffers van discriminatie bleven in de kou
staan.

Heksenjacht

Acht jaar later is
er nog altijd geen wettelijke regeling van de praktijktests. In 2007
was het vooral Open VLD dat dwarslag. Vlak voor de verkiezingen van
vorig jaar bleek de liberale partij plots toch open te staan voor
de invoering van praktijktests, al bleven ze ook hameren op
zelfregulering. 

N-VA had toen al de fakkel overgenomen in de
strijd tegen de praktijktests. “N-VA past voor een samenleving die
veronderstelt dat iedere werkgever discrimineert of dat iedere
Vlaming zonder vreemde herkomst een potentiële racist is”,
antwoordde de partij aan het Minderhedenforum in mei 2014. N-VA
noemde de praktijktests een vorm van ‘heksenjacht’.

Vlaams
minister van Werk Philippe Muyters volgt braaf die lijn. Hij
veroordeelt de discriminatie, maar voegt er meteen aan toe dat het aan
de sector is om zichzelf te reguleren. Straffen voor de misdaad komen
er niet. De daders mogen zichzelf in de gaten houden.  

take down
the paywall
steun ons nu!