Affiche van het 22ste Fespaco-festival 2011 in Ouagadougou, Burkina Faso
Nieuws, Wereld, Afrika, Cultuur, Filmfestival, Tmd, Afrika Filmfestival, Burkina Faso, Afrikaanse film, Ouagadougou, FESPACO, Africalia, Filmindustrie, Televisieproducties, Cinemazalen, Bioscoop, Oscars, Yèelba Fespaco, Mirko Popovitch, Michel Ouédraogo -

Afrikaanse ‘Oscars’: Ouagadougou al 42 jaar hoofdstad van Afrikaanse film

De jaarlijkse uitreiking van de Oscars, zondagnacht in Los Angeles, zal wereldwijd weer op veel mediabelangstelling kunnen rekenen. Dat de hoofdstad van een van de armste Afrikaanse landen al 42 jaar lang een filmfestival organiseert dat ondertussen is uitgegroeid tot hét feest van de Afrikaanse film, is helaas veel minder gekend en zal geen wereldnieuws halen.

donderdag 24 februari 2011 17:30
Spread the love

Zaterdag 26 februari opent de 22ste editie van FESPACO, het Pan-Afrikaanse festival voor film en televisie, in Ouagadougou.

Het thema voor deze editie is ‘Afrikaanse film en de markt’. In 1969 begon het allemaal heel kleinschalig, maar ondertussen is zowat de hele stad en een groot deel van het land een week lang in de ban van film.

Meer dan 4.000 journalisten van over de hele wereld hebben een accreditatie aangevraagd. Ook DeWereldMorgen.be heeft een reporter ter plaatse die de komende dagen zal berichten over dit boeiende festival in het ‘land van de integere mensen’, zoals Burkina Faso officieel heet.

Cinemazalen, een luxe …

Zoals het een festival betaamt, zijn er ook vele nevenactiviteiten van ‘s ochtendsvroeg tot drie uur ‘s nachts, maar het belangrijkste blijven uiteraard de ontmoetingen tussen de professionele medewerkers van de filmindustrie, de cineasten en het Afrikaanse publiek.

In elf cinemazalen van Ouagadougou – een luxe die nog maar weinig Afrikaanse steden kennen – kan het publiek terecht voor zowel speelfilms, kortfilms, tv-series als documentaires. De films die meedingen in de officiële competitie maken kans op de Etalon d’Or, zeg maaar de Afrikaanse ‘Oscars’.

Net als bij de editie van 2009 vond de persvoorstelling van het Fespaco-festival in januari plaats in Brussel en in Parijs, in samenwerking met het secretariaat van de ACP-landen, de groep van vroegere koloniale gebieden van de EU-lidstaten in Afrika, de Caraïben en het gebied van de Stille Oceaan.

Want de filmindustrie is en blijft een dure aangelegenheid al zijn de meeste Afrikaanse films gemaakt met een budget dat slechts een fractie vertegenwoordigt van een gemiddeld Hollywoodproduct. Talent heeft de Afrikaanse cinema genoeg in huis, maar de economische situatie maakt dat overheden vooral schrappen in cultuur.

Doorbraak op internationale markt

Financiering van buiten het continent is daarom meer dan ooit een noodzaak. Maar ook culturele barrières en vooroordelen zorgen ervoor dat Afrikaanse films maar mondjesmaat doorbreken op de internationale markt.

Gespecialiseerde filmfestivals zijn nog altijd een noodzaak om het Europese publiek de kans te bieden met Afrikaanse films in contact te komen. In maart staan Cinema Novo (Brugge) en Afrika Filmfestival (Leuven & Vlaams-Brabant) en wat later ook Open Doek (Turnhout) weer op de agenda van de filmliefhebber die bereid is verder te kijken dan de eigen cultuur en de vertrouwde formats.

De technologische evoluties die zich hebben voorgedaan op het gebied van filmproductie en cinematografische en audiovisuele media hebben ook in Afrika bijgedragen tot een bredere en ruimere verspreiding van film.

Toch zijn de laatste jaren vele filmzalen gesloten en is het aandeel van Afrikaanse films in het hele aanbod nog sterker achteruitgegaan. Volgens cijfers die de Fespaco-directie begin januari bekendmaakte, vertegenwoordigt de Afrikaanse film nog hooguit drie procent van het totale filmaanbod in het continent, dat van de Amerikaanse producties ligt op 70 procent …

En op de internationale filmmarkt zijn Afrikaanse films er nog slechter aan toe. Heel weinig Afrikaanse cineasten slagen erin om een degelijke distributeur te vinden die hun films ook effectief laat doordringen op de internationale markt die hoe langer hoe meer een monopolie dreigt te worden van de commerciële Hollywoodproducties.

De Europese Unie, vooral onder impuls van Frankrijk, probeert hiertegen weerwerk te leveren door onder meer financiële ondersteuning aan te bieden aan Afrikaanse producenten.

Televisie biedt nieuwe mogelijkheden

De groeiende markt van de Afrikaanse televisie biedt mogelijkheden die over het algemeen veel winstgevender zijn dan de klassieke filmproductie. Behalve de openbare televisieomroepen zijn er ongeveer 300 privé-zenders actief in 44 Afrikaanse landen die samen meer dan 700 miljoen kijkers bereiken. Ook grote internationale televisienetwerken hebben de Afrikaanse markt ontdekt en maken programma’s die speciaal op een Afrikaans publiek zijn gericht.

De uitdagingen voor Afrikaanse films zijn talrijk. De kwaliteit van de producties moeten voldoen aan de strengste kwaliteitscriteria vereist door de internationale markt. Al te vaak hebben Afrikaanse films nog te kampen met een pejoratieve bijklank van de ‘films calebasses‘, traditionele verhalen geworteld in een rurale traditie met veel couleur locale.

Fespaco-directeur Michel Ouédraogo

Michel Ouédraogo, sinds 2008 algemeen directeur van Fespaco, beseft maar al te goed voor welke reusachtige uitdagingen de filmindustrie staat op het continent en bij uitbreding het Fespaco-festival staan: “De vorige editie (nvdr: in 2009) was van hoge kwaliteit, maar de Afrikaanse film is aan het stagneren door een gebrek aan fondsen. Er is enorm veel kwaliteit onder de jonge generaties filmmakers. Maar er is te weinig geld beschikbaar. Regeringen zijn onder druk van de wereldwijde economische en financiële crises nog minder dan vroeger geneigd om budgetten vrij te maken voor cultuur.” 

Ouédraogo is boos omdat bioscopen in snel tempo verdwijnen en zo een hele cultuur dreigt ten onder te gaan. “Onze financiële problemen als festival zijn een weerspiegeling van die van de Afrikaanse cinema”, gaf hij vorig jaar toe in een interview met de Franse filmcriticus Olivier Barlet van Africultures.

Eén miljoen toeschouwers

“In 1969, bij de eerste editie van Fespaco, hebben we 13 speelfilms aangeboden, vandaag selecteren wij 124 films die meedingen in de competitie en verkopen we 13.000 toegangsbadges. In totaal zullen meer dan één miljoen toeschouwers films kunnen bekijken in filmzalen en bij openluchtvoorstellingen in Ouagadoudou. Het festival, dat ondertussen 40 betaalde medewerkers heeft, kan onmogelijk alles zelf financieren.”

Ouédraogo was nochtans relatief optimistisch toen hij aantrad in 2008. In het interview met Barlet blijft hij uiterst voorzichtig over de begroting van zijn festival.

De situatie is in de afgelopen twee jaar behoorlijk achteruit gegaan. De belangrijkste factoren zijn de ‘donormoeheid’. Hoe langer hoe minder zien donoren het voordeel in van de financiering van cultuur, bovendien neemt het aantal culturele evenementen steeds toe, ook in Afrika, wat de spoeling dunner maakt.

Volgens Ouédraogo, heeft de Burkinese regering het budget voor Fespaco opgetrokken van 165 miljoen CFA-frank (ongeveer 250.000 euro) in 1995 tot meer dan 500 miljoen CFA-frank in 2009, terwijl de bijdragen van de externe financiële partners daalde van 700 tot 275 miljoen CFA-frank op een totaal budget van 2,5 miljoen euro.

“De Burkinese overheid trekt meer geld uit voor cultuur dan veel andere Afrikaanse regeringen, maar vandaag heeft ze andere prioriteiten. Wij moeten dus dringend andere bronnen van financiering aanboren”.

Africalia, een Belgische partner

Een van de buitenlandse partners van Fespaco is de Belgische internationale organisatie Africalia.

“De ondersteuning van Afrikaanse artiesten beantwoordt aan een reële noodzaak in een werelddeel waar de invulling van de prioritaire dagelijkse behoeften een permanente uitdaging voor de armen vormt.”

“De bevolking in staat stellen zich te voeden, een opvoeding te genieten en zich te verzorgen blijft een zaak van het hoogste belang. Een gedragsverandering is dus absoluut noodzakelijk om duurzame menselijke ontwikkeling te beogen, zowel in Afrika, als elders in de wereld.”

“Het is daar dat eigentijdse en dynamische culturele acties het verschil kunnen maken. De Afrikaanse artiesten ondersteunen, draagt krachtig bij tot de versterking van de samenleving, het openen van een culturele dialoog, de strijd tegen het extremisme en conflicten. Professionalisering door opleiding zorgt voor een verbetering van de socio-economische toestand. Film is in dit verband het beste communicatiemiddel dat er is”, verantwoordt Mirko Popovitch, algemeen directeur van Africalia, het engagement van zijn organisatie.

Africalia biedt met het culturele reisproject Yèelba Fespaco geïnteresseerden in de wereld van de Afrikaanse cinema dit jaar de kans om het grootste filmfestival van Afrika mee te maken. “Wij willen een kijkje achter de schermen van het filmgebeuren aanbieden, ontmoetingen met het publiek, de acteurs, de producers en bezoeken organiseren aan diverse culturele projecten op het terrein”, aldus Mirko Popovitch.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!