Ze reageren op de Global Hunger Index (GHI) 2010, die half oktober werd gepubliceerd. De index laat zien dat in 29 landen in de wereld de honger een alarmerend niveau heeft bereikt. Twee derde van deze landen ligt in Afrika ten zuiden van de Sahara.

De GHI wordt jaarlijks gepubliceerd door het International Food Policy Research Institute (Ifpri) en de Ierse hulporganisatie Concern Worldwide.

Afrika heeft in de afgelopen twintig jaar minimale vooruitgang geboekt, van 25,3 punten op een schaal van 100 in 1990, tot 21.7 punten in 2010. In dit tempo zal Afrika – als continent – echter het millenniumdoel om de honger te halveren voor 2015, niet halen.

Volgens de index lijden in de Democratische Republiek Congo de meeste mensen honger, gevolgd door Tsjaad, Eritrea en Burundi. Congo telt ook de meeste ondervoede mensen (driekwart van de bevolking) en heeft een van de hoogste kindersterftecijfers ter wereld.

Oorlog

Een van de belangrijkste oorzaken van de honger in deze landen is oorlog, zegt het rapport. Maar er zijn ook andere factoren die bijdragen aan voedseltekorten, zoals te weinig water, gebrek aan investeringen in de landbouw en de klimaatverandering.

In het geval van Burundi is een van de belangrijkste oorzaken van de voedseltekorten het slechte watermanagement, zegt Sheryl Hendriks, onderzoeker aan de Universiteit van Pretoria in Zuid-Afrika. “Gebrek aan watermanagement betekent in een land met weinig water, zoals Burundi, dat de voedselproductie niet efficiënt is.”

Net als in Burundi, is in Eritrea de lage landbouwopbrengst een belangrijke oorzaak van honger. Eritrea heeft te maken met regelmatig terugkerende droogteperioden. Ook werden er tijdens de oorlog met Ethiopië, die in 2000 eindigde, landmijnen geplaatst in landbouwgebieden. Die factoren dragen sterk bij aan de voedselonzekerheid, volgens het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de Verenigde Naties.

In de meest productieve jaren produceerde Eritrea slechts 60 procent van de binnenlandse graanbehoefte. De rest werd geïmporteerd. In onproductieve jaren zakt de graanproductie naar 25 procent van de binnenlandse vraag.

In Tsjaad, dat al beperkingen heeft vanwege het zeer droge klimaat, wordt de landbouw al jaren ondermijnd door oorlogen. Tachtig procent van de bevolking van Tsjaad heeft volgens het WFP voedselhulp nodig.

Congo

Oorlog teisterde ook de Democratische Republiek Congo sinds 1996. De voedselprijzen stegen dardoor met 52 procent tussen mei 2008 en juni 2009, een stijging die voor de meeste Congolezen te hoog was om het voedsel nog te kunnen betalen. Er is weinig humanitaire hulp in de gevaarlijkste oorlogsgebieden, zoals in Noord-Kivu.

Slechts een paar Afrikaanse landen slaagden erin hun voedselzekerheid te verbeteren, vooral door investeringen in de landbouw. Ghana wist op de index te stijgen van 23,4 punten in 1990 naar 10 punten in 2010.

Hendriks gelooft dat Ghana als eerste Afrikaanse land in staat zal zijn het eerste millenniumdoel, het halveren van de honger, te halen. “Ghana investeert in landbouw, in programma’s voor eten op school en in informatiesystemen en capaciteit”, zegt ze. De Ghanese regering subsidieert bijvoorbeeld kleinschalige boerenbedrijven.

Ethiopië, Angola en Mozambique boeken ook vooruitgang in de strijd tegen honger, hoewel in deze landen de honger nog steeds “alarmerend” is, met scores van respectievelijk 29.8, 27,2 en 23,7, meldt het rapport.

Experts hopen dat ook andere landen, net als Ghana, meer investeren in de landbouw. Snelle oplossing voor het hongerprobleem zijn er echter niet, waarschuwen ze.

Hoewel noodhulp noodzakelijk blijft bij onvoorziene voedseltekorten, moeten Afrikaans regeringen langetermijnstrategieën implementeren om de landbouwproductie te verhogen, zegt Joyce Chitja, directeur van het African Centre for Food Security van de Universiteit van KwaZulu-Natal in Zuid-Afrika.

“Het is belangrijk om hulpprogramma’s en voedselhulp geleidelijk te vervangen door het normaliseren van de landbouwproductie”, zegt ze.

JS