Sommige Afghanen geloven dat dit Bilaterale Veiligheidsakkoord (BSA) belangrijk is voor de stabiliteit. Anderen verwachten juist dat het de problemen met opstandelingen kan verergeren en leidt tot vijandigheid van landen als Pakistan en Iran.
“Afghanistan is een zwak land, zowel militair als economisch en politiek. Daarom hebben we dat akkoord nodig. Dat is een pragmatische keuze: we accepteren de aanwezigheid van de Amerikanen, of we gaan een zeer onzekere toekomst tegemoet terwijl geen land ons wil helpen”, zegt Hedayatullah Amam, een zakenman van in de vijftig.
De VS willen het pact zo snel mogelijk rond hebben, maar Karzai lijkt ermee te willen wachten tot de presidenstverkiezingen in april 2014. Veel Afghanen zie dat echter als toneel. “Karzai zal zeker tekenen”, zegt Amam, die in een gedeelde taxi van Kaboel naar Jalalabad reist. “Hij speelt gewoon een politiek spel.”
Na de Amerikaanse inval in 2001, waarbij de extremistische taliban werden afgezet, kregen NAVO-troepen van de ISAF van de Verenigde Naties het mandaat om de Afghaanse regering te steunen, de opstand te bestrijden en de Afghaanse veiligheidstroepen op te bouwen.
Het BSA geeft Amerikaanse militairen de mogelijkheid te blijven na het aflopen van de ISAF-missie eind 2014. Ze mogen minstens negen militaire bases blijven gebruiken, waaronder de strategische luchtmachtbasis Bagram bij Kaboel.
Volgens de NAVO zijn er momenteel 84.000 internationale militairen in Afghanistan, onder wie 60.000 Amerikanen. Als het akkoord getekend wordt, kunnen 8.000 tot 15.000 buitenlandse militairen blijven na 2014.
Ondubbelzinnig
Het leger en de politie in Afghanistan bestaan nog maar kort. In 2002 werd een leger opgericht dat nu 200.000 mensen telt. De luchtmacht telt ongeveer 6.800 militairen, de Afghaanse Nationale Politie ruim 50.000 agenten. In de districten werken 24.200 politieagenten.
Karzai staat onder steeds zwaardere druk, nu hij onverwacht heeft besloten de goedkeuring van het BSA uit te stellen. Op 3 december, tijdens een NAVO-bijeenkomst in Brussel, maakte de secretaris-generaal van de NAVO, Anders Fogh Rasmussen, duidelijk dat de NAVO-betrokkenheid bij Afghanistan zonder goedkeuring zal stoppen na 2014. De Amerikanen lieten in november weten dat niet alleen de militaire, maar ook de financiële steun aan Afghanistan mogelijk ophoudt als het akkoord niet ondertekend wordt.
Kate Clark, onderzoeker bij het Afghanistan Analyst Network in Kaboel, zegt dat de Amerikaanse boodschap ondubbelzinnig is. “Tekenen of het risico lopen helemaal niets meer te krijgen. Dat wil zeggen geen Amerikaanse militairen, geen NAVO-militairen, geen steun voor de Afghaanse veiligheidstroepen en miljarden dollars hulpgeld mislopen. Dat gaat niet alleen om de salarissen van politieagenten en militairen, maar ook om hulp aan de bevolking die in Tokio beloofd is”, zegt ze. In juli 2012 zegden internationale donoren in Tokio 16 miljard toe aan Afghanistan over periode van vier jaar.
Volgens sommigen vormt het BSA echter een bedreiging voor de fragiele soevereiniteit van het land. “Als het akkoord eenmaal is goedgekeurd, kunnen landen als Iran en Pakistan eenvoudig grotere problemen creëren dan ze nu doen. Dat geldt ook voor Rusland”, zegt Naqibullah Saqib, politicoloog aan de Nangarhar-universiteit.
Die angst is niet ongegrond. De Iraanse president Hassan Rouhani zei onlangs dat zijn land tegen de aanwezigheid van buitenlandse troepen in Afghanistan is. Baz Mohammed Abid, een bekende journalist die werkt voor Radio Mashaal, een plaatselijke tak van Radio Free Europe, zegt dat het aanhouden van Amerikaanse bases in het land niet goed zal vallen. “Of we het leuk vinden of niet, de Amerikanen zullen enkele bases houden. Ondanks de aarzeling van Karzai om te tekenen, is dat in principe al afgesproken.”
Hij verwacht dat buurlanden zullen proberen de Amerikanen te verdrijven door opstandelingen te bewapenen. “Ik denk dat de Amerikanen daarom beter kunnen vertrekken.”
