Peeters & Pichal legt lakse verkoopspraktijk bloot

Het consumentenprogramma Peeters&Pichal op Radio1 vroeg op 18 mei jongstleden als particulier aan enkele verkopers van pesticiden een product om mollen te bestrijden in een grasveld (de letterlijke weergave van het gesprek vindt u onderaan deze tekst)*.

Verkopers schoven Dursban naar voren, een pesticide met als actieve stof chloorpyrifos. Chloorpyrifos behoort tot de organische fosforverbindingen. Dursban mag in België echter enkel gebruikt worden door erkende gebruikers (bijvoorbeeld landbouwers of loonwerkers) om in een aantal koolsoorten de koolvlieg te bestrijden**.

Conclusie: pesticiden die wettelijk enkel verkocht mogen worden aan erkende gebruikers en die enkel toegelaten zijn voor bepaalde toepassingen, worden vlotjes aangeboden aan iedereen die er om vraagt voor uiteenlopende toepassingen.

Link tussen pesticiden en ADHD bij kinderen

Op 17 mei publiceerde de Harvard University uit Boston (VS) de resultaten van een studie waarbij de relatie tussen ADHD bij kinderen en de blootstelling aan organische fosforverbindingen onderzocht werd***.

1.139 kinderen, waarvan 119 de diagnostische kenmerken van ADHD vertoonden, werden gescreend op de aanwezigheid van afbraakproducten van organische fosforverbindingen in hun urine. 94% van de kinderen had zulke afbraakproducten in hun urine.

Bij kinderen met de hoogste gehaltes in hun urine, waren tweemaal zoveel kinderen met ADHD. Deze resultaten tonen volgens de onderzoekers een duidelijke associatie tussen blootstelling aan algemeen voorkomende gehaltes van organische fosforverbindingen en ADHD. 

Velt vraagt actie aan de overheid

Kinderen spelen op grasvelden die in de praktijk behandeld kunnen zijn met producten zoals Dursban. De reportage van Peeters&Pichal en het Amerikaans onderzoek tonen hoe zulke risicovolle pesticiden in ons milieu en in ons lichaam terechtkomen. Velt is verontwaardigd door de lakse manier waarop in België nog steeds wordt omgegaan met pesticiden. 

De Belgische overheid beheert de pesticidenwetgeving. Sommige producten mogen enkel door erkende gebruikers gebruikt worden, sommige door iedereen. Sommige enkel voor een bepaalde teelt, andere voor een heel gamma teelten. En dan is er het onderscheid tussen de ‘actieve stof’, het werkzaam bestanddeel van een product, en het product in de commerciële verpakking.

Je kunt van een verkoper achter de toonbank moeilijk verwachten dat dit parate kennis is. Voldoende bescherming voor mens en milieu moet het uitgangspunt zijn van een eenvoudige, duidelijke wetgeving. Daar is nog heel wat werk aan de winkel.

Wetgeving is één zaak, toepassing en controle ervan een logisch gevolg. Velt vraagt de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu om performante inspecties uit te voeren op de verkoop en het gebruik van pesticiden, en haar resultaten op een transparante wijze te communiceren.

En aan de pesticidensector

De lakse houding waarmee handelaars pesticiden verkopen, is duidelijk in tegenstrijd met de wettelijke voorschriften. Het kan voor Velt niet dat producten zomaar verkocht worden aan wie er om vraagt. De reportage toont dat dit echter een courante praktijk is.

Velt vraag aan Phytophar, de Belgische vereniging van de industrie van plantenbeschermingsmiddelen, om haar leden op te roepen tot een strikte naleving van de geldende wetgeving.

* Reportage Peeters & Pichal

De tekst hieronder is de weergave van een telefoongesprek tussen een reporter van Peeters & Pichal en een handelaar in pesticiden.

• Reporter Peeters & Pichal: “Heeft u iets drastisch om het voedsel van mollen onder een grasveld aan te pakken?”

• Handelaar pesticiden: “Ja, da’s Dursban, hé.”

• Reporter Peeters & Pichal: “Ik heb gehoord dat dat officieel niet toegelaten is?”,

• Handelaar pesticiden: “Nee, da’s eigenlijk erkend in de kolenteelt.”,

• Reporter Peeters & Pichal: “Maar kan ik daar eventueel via jou aan geraken?”,

• Handelaar pesticiden (voorzichtig): “Ja, ja”

• Reporter Peeters & Pichal: “Heb je een idee van de prijzen?”

• Handelaar pesticiden: “Dat zit verpakt per kilo en kost 6,73 euro per kilo. Je moet dat gewoon strooien als regen. ‘t Is het enige middel dat nog iets of wat werkt.”,

** Het overzicht van alle pesticiden in België vind je op http://www.fytoweb.be . Deze website wordt beheerd door de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu en geeft duidelijk aan welke producten voor welke toepassingen toegelaten zijn.

*** Bouchard M.F., Bellinger D.C., Wright R.O., Weisskopf M.G., Mei 2010.
Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) and Urinary Metabolites of Organophosphate Pesticides
Pediatrics (Official Journal of the American Academy of Pediatrics), volume 125, n°6, p.1270-1277 http://pediatrics.aappublications.org/cgi/content/abstract/peds.2009-3058v1

Jan Vannoppen, stafmedewerker Velt vzw