DeWereldMorgen.be sprak met Yiorgos Vassalos over de invloed van financiële lobbygroepen op het Europese besluitvormingsproces.

Crisis kwam als verrassing

“In de Europese Unie is de Commissie bepalend voor het beleid”, zegt Yiorgos Vassalos. “Maar er zijn relatief weinig Commissieleden en hun kennis is beperkt. Daarom laten ze zich voor hun financieel beleid bijvoorbeeld, adviseren door banken en andere financiële bedrijven. De Commissie heeft zo al meer dan duizend groepen van financiële experts samengesteld die een sterke invloed uitoefenen op het beleid.”

“Daardoor kwam de economische crisis voor sommige Commissieleden als een verrassing. Onafhankelijke experts en middenveldorganisaties waarschuwden immers dat het gebrek aan regulering in de financiële sector onvermijdelijk op een crisis zou uitdraaien.”

“Maar de groepen van experts die de Commissie aanstelde, zagen dit niet aankomen, overtuigd als ze waren van het eigen grote gelijk. En toen de crisis eenmaal een feit was, schoven ze de schuld gemakkelijk van zich af.”

Oorzaak en aanpak in lobbyhanden

“Uit een onderzoek is gebleken dat de samenstelling van de experts, die financieel advies verstrekken aan de Commissie, gedomineerd wordt door vertegenwoordigers uit de financiële sector. Het probleem stelt zich nu dat de Europese Unie zich voor maatregelen om de crisis aan te pakken opnieuw laat adviseren door dezelfde experts. Dus door diegenen die de crisis veroorzaakten en deze niet zagen aankomen.”

“Eigenlijk liet Europa in haar beleidsvoering de banken zelf beslissen hoeveel investeringsrisico’s ze konden nemen. Nu weten we allemaal dat net deze risicovolle investeringen tot de belangrijkste oorzaak van de crisis behoren. Daarom wil Europa nu een verbod invoeren op de meest speculatieve banken. Maar de lobbygroepen dienden daar bij de Commissie al vele amendementen tegen in.”

Business as usual

Momenteel ontwikkelt Europa haar ‘Strategie 2020’ die de economische doelstellingen voor de komende tien jaar vastlegt. Die strategie moet een antwoord bieden op de crisis en moet Europa competitiever maken.

“Eigenlijk gaat het om een politiek project dat zoveel mogelijk wil privatiseren en werkrelaties meer flexibel moet maken”, zegt Vassalos. “We hebben de ontwerptekst vergeleken met de voorstellen van de industriële lobbygroep, de European Roundtable of Industrialists, en we zagen opvallend veel overeenkomsten.”

“De grote lijnen van ‘Strategie 2020’ zijn zeer sterk beïnvloed door deze lobbygroep. NGO’s en vakbonden daarentegen hebben het veel moeilijker om hun invloed bij de Commissie te doen gelden. Bovendien is de algemene kritiek van Europa dat NGO’s zich beter moeten organiseren, als ze meer gehoor willen vinden.”

Activisme tegen invloed lobbyisten

“Met ‘Corporate Europe Observatory’ streven we twee doelen na”, zegt Vassalos. “Ten eerste willen we het publiek informeren over de invloed van de lobbyisten op het Europese besluitvormingsproces en ten tweede willen we hun invloed beperken. Ons middel daartoe is activisme. Dat maakt lobbyisten en politici kwaad, want het komt amper voor dat ze op deze manier geconfronteerd worden met kritiek.”

“Voor ons is het belangrijk dat we de stilte doorbreken. Als wij als middenveldorganisatie aanwezig blijven, kunnen we hun beweegruimte beperkten, ook al zullen ze nooit echt naar ons luisteren. We willen op deze manier het EU-beleid transparanter maken.”

“Als we het Europees beleid willen viseren, moeten we de lobbygroepen viseren. De band tussen politiek en het bedrijfsleven wordt steeds hechter. En de publieke opinie vindt over het algemeen dat de bedrijven recht van spreken hebben, omdat ze zogezegd werkgelegenheid creëren.”