De Amerikaanse ambassadeur in Libië, Christopher Stevens, is samen met drie andere medewerkers om het leven gekomen bij een raketaanval in Benghazi. Aanleiding voor de aanslag is een kritische film over de islam van een Amerikaanse regisseur.
Hoe is het mogelijk dat er raketten konden worden afgevuurd op een Amerikaans consulaat, dat de Libische betogers het gebouw in brand konden steken, en dat het lichaam van de Amerikaanse ambassadeur voor het oog van de hele wereld over straat kon worden gesleurd? De Amerikanen hadden de aanslag in Benghazi minstens moeten voorzien.
Ten eerste is zes jaar geleden iets gelijkaardigs gebeurd naar aanleiding van de Deense Mohammed cartoons. Toen in Libië bekend werd dat een Italiaanse minister, Roberto Calderoli, een t-shirt met een spotprent van de profeet droeg, verzamelden spontaan een duizendtal mensen zich voor het Italiaans consulaat in Benghazi op 17 februari 2006. (1) De betogers waren er zelfs in geslaagd het Italiaans consulaat in lichterlaaie te zetten, waarop de Libische politie het vuur opende op de betogers. Minstens tien doden waren er gevallen.
Vijf jaar later – toen de Arabische revolutie uitbrak – riep de Libische oppositie op om de dood van de betogers tegen de Mohamed cartoons te herinneren. Er moest betoogd worden tegen Kaddafi op 17 februari 2011 omdat die bij de demonstratie tegen de “Deense Mohamed cartoons” de zijde van het Westen had gekozen tegen de Islam. Vandaar dat de Libische revolutie van 2011 ook wel de cartoonrevolutie werd genoemd.
Met andere woorden, de ambassadeur en zijn medewerkers hadden de Libische ambassade moeten verlaten, eens het protest in Cairo aan de Amerikaanse ambassade tegen de spotfilm over Mohamed is uitgebroken.
Een tweede reden waarom de VS de aanslag op het consulaat hadden moeten voorzien, is dat ze wist dat Benghazi bekend staat als een bolwerk voor gevoelige extremisten. Uit het rapport “Al-Qai’da’s Foreign Fighters in Iraq” van de US Military Academie bleek dat 18% van de al-Qaidastrijders uit de wereld die naar Irak kwamen om te vechten tegen de geallieerde troepen voornamelijk afkomstig waren uit Oost-Libië waaronder Benghazi.
Verbaast het dan dat na de NAVO-interventie de voorzitter van de Libische oppositie, Mustafa Abdel Jalil, in zijn overwinningstoespraak in Benghazi liet weten dat Libië de sharia tot de officiële wet van het land zal verklaren. De eerder liberale voorzitter moest rekening houden met de ideeën van zijn conservatieve achterban. Zelfs de vlag van Al-Qaida werd er omhoog gehesen op het gerechtsgebouw van Benghazi na de bevrijding van het land door de NAVO. (2)
Ten derde is het adagium van het buitenlands beleid “de vijand van mijn vijand is mijn vriend” op korte tijd zo vaak toegepast met wisselende vijanden en vrienden dat de Libiërs de Amerikanen niet meer konden vertrouwen.
De religieuze extremisten die voornamelijk in Oost-Libië zaten, waren vanaf de jaren tachtig bekend als beduchte politieke vijanden van Kaddafi. De toenmalige Libische gevangenissen waren vol met de “bebaarde mannen”. Dat is ook de reden waarom het westen na 11/9 toenadering zocht tot Kaddafi op zoek naar steun voor haar “war on terror”. (3) De CIA, de Britse en de Libische inlichtingendiensten wisselden toen honderden namen van Libische islamistische verdachten uit. (4) Vandaar dat Moussa Koussa, voormalig hoofd van de Libische inlichtingendiensten vorig jaar veilig werd overgebracht naar Qatar na een tussenstop in Groot-Brittanië. (5)
Niet alleen werden gegevens over islamistische verdachten uitgewisseld, ook wilde de VS de marteling van al-qaida verdachten uitbesteden aan gevangenissen buiten hun controle. Een bekend voorbeeld is Abdelhakim Belhadj, de voormalige leider van het fundamentalistische Libyan Islamic Fighting Group (LIFG). Hij werd samen met zijn zwangere vrouw opgepakt in Maleisië. Beiden werden gemarteld door de CIA in Bangkok en vervolgens uitgeleverd aan de willekeur van Kaddafi. Dat werd recent nogmaals bevestigd door het rapport van Human Rights Watch getiteld “Delivered into enemy hands. US-led abuse and rendition of opponents to Gaddafi’s Libya”.
Maar Kaddafi behandelde de islamisten én hun familieleden zo slecht dat de modale Libiër zich begon te keren tegen Kaddafi. Toen Fathi Terbil werd gearresteerd in februari 2011 – Fathi Terbil was een mensenrechtenactivist die de familieleden vertegenwoordigde van de honderden gevangenen die bij rellen in de beruchte Abu Salim gevangenis in Tripoli in 1996 door veiligheidsdiensten werden vermoord en van de gedode betogers in 2006 naar aanleiding van de Mohammed cartoons – begon de oppositie in het oosten van Libië zich serieus te roeren.
De Libische oppositie kreeg al snel steun van het westen. En plots werden de “voormalige al-Qaida verdachten” de vrienden van het westen, en werd Kaddafi de gemeenschappelijke vijand. (6) Getuige het feit dat de door de CIA gemartelde Belhadj werd benoemd tot de militaire leider van de Libische oppositie.
Het is dan ook wereldvreemd dat de VS zich publiekelijk afvraagt “hoe zo’n aanslag kon gebeuren in een land dat met Amerikaanse steun werd bevrijd”, terwijl voorgaande info in Libië als algemene kennis wordt beschouwd. De Libiërs zien de VS niet als een land dat hen bevrijd heeft omdat ze democratie wilde brengen, wel omdat ze eigen belangen heeft. Het principe “vergeven en vergeten” geldt hier niet. De aanslag op het consulaat in Benghazi valt dus niet uit de lucht.
Badra Djait
(1) BBC news, “Ten die in Libya cartoon clash”, 18 februari 2006.
(2) Telegraph, “Libya Al-Qaeda flag flown above Benghazi courthouse”, 1 november 2011.
(3) BBC news, “Blair hails new Libyan relations. Tony Blair says Libya’s Muammar Gaddafi is willing to join Britain in the fight against terrorism”. 25 maart 2004.
(4) The Independent, “Moussa Koussa’s secret letters betray Britain’s Libyan connection. Messages found in his office show how MI6 gave dissident exiles to Gaddafi – and how the CIA used regime for rendition”, 3 september 2011.
(5) The Telegraph, “Moussa Koussa found in Qatar”, 27 juni 2011.
(6) The Telegraph, “Libya: the West and al-Qaeda on the same side”, 18 maart 2011.
