In onze twee eerdere bijdragen op deze site (1) (2) over de Multi-Bronnen-benadering van de samenleving stonden we respectievelijk  stil bij de grondslagen ervan (deel I) (“multi-bronnen-theorie”)  en het mogelijk nieuw sociaal contract dat hieruit zou kunnen voortvloeien (een evenwichtige, duurzame, sociale en coöperatieve ‘vennootschap van de maatschappij’) (deel II). In huidig deel III  gaan we in op twee bijzondere aspecten van deze maatschappelijke vennootschap: de aandelen en de aandeelhouders ervan – dit aandeel genoemd: “Share of Society” (letterlijk vertaald “Aandeel van de maatschappij”). Met en middels dit aandeel zou een ander burgerschap mogelijk zijn en het zou verder enorme mogelijkheden bieden op maatschappelijk vlak, voor heel veel – al of niet economische – actoren.  We geven hierna niet heel veel theoretische beschouwingen, maar vooral concrete, mogelijke, praktische voorbeelden.

De aandeelhouders: wie ?

Dit zouden dan in de eerste plaats de burgers zijn. Verder, ook zogenaamde “economische agenten” zoals vennootschappen, ook zij zouden zéker over een dergelijk aandeel dienen te beschikken. Inzake deze economische agenten zou er vrij streng opgetreden worden;  zij dienen er zich er immers voor te hoeden de bron van mens en natuur niet aan te tasten; in de mate dat dit gebeurt zou dit vooreerst in hun boekhouding terecht komen, en het zou ook implicaties kunnen hebben voor het al of niet kunnen behouden van hun aandeel. Bepaalde types vennootschappen zouden  geen aandeel kunnen bekomen wegens volledig in strijd met de drie-bronnenbenadering (we verwijzen naar het voorbeeld nr 10 hieronder). Er zou ook strenger opgetreden worden tegen bewezen misbruik van vennootschappen: vennootschappen krijgen meer en meer de aard van een natuurlijk personen want zij kunnen beroep doen op mensenrechten, dus moet de lijn op dit punt gewoon doorgetrokken worden. Dit aandeel zou ook zelfs voor landen naar voor kunnen geschoven worden (zie hierna voorbeeld nr 8).

In een geglobaliseerde wereld is alles en iedereen met elkaar verbonden. Zelfs ook producten zouden een dergelijk SoS-aandeel krijgen, dat dan eerder de aard van label zou hebben krijgen; dit label zou kunnen toelaten dat een deel van de opbrengsten van dit product in het land van de verkoop ervan blijft (en niet kan geneutraliseerd worden met allerlei fiscale constructies) (zie hiervoor tevens de voorbeeld nr 4).

Het aandeel zou vooral nuttig kunnen zijn voor handelingen die momenteel niet meteen strafbaar zijn maar op maatschappelijk vlak heel schadelijk kunnen zijn. Bijvoorbeeld organisaties die duidelijk haat zaaien: er zou kunnen aan gedacht worden dat – binnen een juridische procedure – aan dergelijke organisaties een Share of Society te ontzeggen door de overheid. De grondgedachte van de multi-bronnen-samenleving is een evenwichtige, duurzame, sociale en coöperatieve samenleving en daarin lijkt het aanzetten tot haat niet thuis te horen. De MBB reikt hiervoor een concreet juridisch kader aan.

Welk is de aard van het aandeel dat zij zouden kunnen krijgen?

De burgers  zouden een duurzaam, sociaal en coöperatief aandeel krijgen. Een aandeel met exclusief stemrecht,  naast hun huidige stem. Het aandeel zou meerdere functies kunnen hebben:  data-aandeel, enige mogelijkheid om met dit aandeel vennootschappen op te richten, waar ook ter wereld, eventueel toegangsaandeel. Hierdoor zou een nieuw burgerschap mogelijk kunnen worden. Enkel natuurlijke personen hebben stemrecht.

Er zijn al lichte aanwijzingen van toepassingen, zoals de identiteitskaart in ons land die als middel kan dienen voor de toegang tot de persoonlijke medische en fiscale data.

 

De voorbode van de SoS voor burgers: de “Share of Charity”

De mensen zouden zichzelf al bij voorbaat kunnen organiseren via het verwerven van een niet-officiële voorbode van de SoS: de “Share of Charity”. Hiermee zou er kunnen gemeten worden hoeveel mensen er willen overstappen naar de duurzame MBB.

Hierna geven we meerdere mogelijke concrete toepassingen.

 

• voorbeeld nr 1

 

(SoS aandeel als verbindingsmiddel)

 

Er zijn heel veel verenigingen en organisaties duurzaam bezig; indien zij allemaal over een SoS -aandeel zouden kunnen beschikken, dan zouden zij zich met elkaar kunnen verbinden en zou men kunnen méten om hoevéél mensen en organisaties het gaat; eigenlijk zou met het aandeel de politiek veel globaler kunnen worden, als concreet antwoord op de globalisatie (zoals vermeld zou men trouwens al informeel aan de slag kunnen gaan met de ‘voorloper van de SoS’, de “Share of Charity”).

 

• voorbeeld nr 2

 

(SoS-aandeel als data-aandeel)

Er was recent een televisiereportage van “PANO” over zogenaamde malafide aannemers [3]Er zou kunnen voorgesteld worden dat degenen die in deze sector actief zijn over een SoS-aandeel zouden moeten beschikken. Hierop zou dan kunnen vermeld worden wat nu overal verspreid is op het internet – dus wat over de betrokkene beschikbaar is op het publiek domein van het internet.

Ook is nog mogelijk: de verhuring via Airbnb zou enkel nog kunnen middels het SoS-aandeel. Hierdoor zouden de betreffende data in handen komen van de overheid, en niet langer uitsluitend in handen van Airbnb (die deze data niet wil prijsgeven aan de overheden ):

 “Een van de uitdagingen van de deeleconomie is de kwestie van de open data en wie de eigendom daarvan heeft. Onze          overheden hebben deze data nodig voor een goede regulering. Data zijn van fundamenteel belang” (quote van A. Guhl, adjunct burgemeester Parijs).

Data-aandeel voor piloten:  zou nuttig kunnen zijn in de luchtvaart  om rampen als bvb de Germanwings-vlucht 9525 te kunnen vermijden.

 

• voorbeeld nr 3

 

(SoS-aandeel voor maatschappelijk risicovolle financiële producten – uitsluiting van risicovolle financiële producten).

 

Aan bepaalde financiële producten zou géén SoS kunnen toegekend worden, omdat zij een té groot risico met zich meebrengen voor de maatschappij. Eerder waren er de zogenaamde CDO’s: Collateral Debt Obligations, of rommelkredieten; zij lagen aan de basis van de grote bankencrisis van 2008 [4]; zie ook wikipedia [3] Nu zijn er de zogenaamde CLO’s (“Collateral Loan Obligations”), dit zijn vorderingen op soms financieel minder sterke bedrijven, vorderingen die thans – ook opnieuw – ‘verpakt’ worden in voormelde CLO’s en dan vermarkt worden. Er zijn stemmen dat deze CLO’s terug gaan leiden tot een nieuwe bankencrisis, dus lijkt het aangewezen dat de handel in deze ‘instrumenten’ aan banden zou gelegd kunnen worden; dit zou kunnen door er de SoS aan te ontzeggen; degene die ze zou hierna nog verhandelt zou hiervoor persoonlijk instaan (en zou dus geen beroep kunnen doen op de overheid) (uitgebreid over dit type van leningen of CLO’s: “Hypotheek op de crisis, de schuldengletsjer die alles vermorzelt”, De Groene Amsterdammer, 11-12-2019, nr 50, door Karlijn Kuijpers, Thomas Muntz en Tim Staal).

 

• voorbeeld nr 4

 

(SoS-aandeel voor andere producten dan financiële producten)

 

In het tijdperk van de globalisatie is alles en iedereen met elkaar verbonden. Daarom zouden wij ook durven voor producten een SoS-aandeel naar voor te schuiven, hoewel dit weliswaar juridisch ergens ‘mangelt’. Aan dit aandeel zou dan de verkoopprijs van het betreffende product kunnen verbonden worden; en hierdoor zou dan kunnen gelokaliseerd in welk land  het betreffende product verkocht werd en tegen welke prijs. Iedere vennootschap zou in het land van verkoop van het product een vennootschap moeten hebben waaraan de verkochte producten zo kunnen gelinkt worden;  dit zou dan de basis vormen voor de heffing van belastingen op deze vennootschap. Als de multinationals in elk land waar zij producten verkopen een dergelijke ‘SoS’-vennootschap zouden moeten hebben, zou het voor hen veel moeilijker om globale constructies op te zetten om hun globale winst op die manier te kunnen neutraliseren. Het zou veel duidelijker en transparanter zijn welke de omvang is van de uit het land van verkoop van de producten weggesluisde opbrengsten.

 

• voorbeeld nr 5

 

(SoS-aandeel voor de burger als stemaandeel)

 

Er zitten momenteel veel problemen  ‘gevangen’ in de partijpolitiek; deze problemen zijn nochtans dringend op te lossen (bvb inzake de leeggoedtaks).  Met het aandeel zou een volksraadpleging kunnen afgedwongen worden. Er zou met aandeel ook zogenaamde economische democratisering mogelijk worden, bijvoorbeeld inzake 5G. De methode van volksraadpleging zou wel enkel  voorbehouden zijn voor niet-levensbeschouwelijke kwesties, dus enkel voor de verhouding mens-economie.

 

Ook zou mogelijk zijn om met het aandeel te kunnen stemmen voor interessante ideeën, waarna deze ideeën dan zouden kunnen doorsijpelen naar de politiek; er wordt m.a.w. met het aandeel meer wisselwerking tussen politiek en burger mogelijk. De burger zou misschien nauwer betrokken zijn met zijn aandeel: nu is men immers, nadat men heeft gestemd op een politieke partij, gedurende lange tijd ‘zijn stem’ kwijt… Men zou op die wijze met goede ideeën naar de “beurs van ideeën” kunnen gaan!

 

Stemmen zou mogelijk zijn om monsterauto’s van de weg te bannen…voor meer en duidelijker reglementering inzake speedpedelecs….het zou allemaal elektronisch veel sneller kunnen gaan. Zie aldus het volgende citaat: “Om gebruik te kunnen maken van hun initiatiefrecht, zouden burgers een bepaald aantal handtekeningen moeten verzamelen. Met behulp van een speciale website en onze elektronische identiteitskaarten – laten we bij de tijd blijven – is dit een volstrekt realistische optie” (uittreksel uit Opinie  Vrijdaggroep in Knack [5]

 

 

• Voorbeeld nr 6

 

(SoS-aandeel voor bedrijven/vennootschappen)

 

Bedrijven die weigeren de door hen geproduceerde GPS aan te passen om er sluikroutes uit te halen, of verboden rijrichtingen, zouden hun SoS kunnen verliezen (langs gerechtelijke weg).

 

Aan de hand van het aandeel van elk bedrijf zou kunnen gemeten worden hoeveel jobs er effectief gecreëerd werden door de bedrijven in het kader van een bepaalde maatregel (cfr de door de regering doorgevoerde tax-shift waarbij totaal onduidelijk was hoeveel jobs er gecreëerd werden).

 

Men zou aan bedrijven die té groot worden (en eigenlijk de reële economie ondermijnen, zoals Google, Amazon, Facebook,…) een SoS kunnen weigeren zolang ze zich niet opsplitsen tot kleinere entiteiten. Ieder bedrijf dat in België producten verkoopt zou in België een vennootschap moeten hebben waaraan de verkochte producten (en hun opbrengst) kunnen gelinkt worden (cfr voorbeeld nr 4).

 

 

• voorbeeld nr 7

 

(SoS-aandeel voor politieke partijen?)

 

Er zou kunnen aan gedacht worden om ook voor alle politieke partijen een duurzame, sociale en coöperatieve SoS te voorzien; dan zou misschien bijvoorbeeld het probleem van de afbraak van de rechtsstaat (zoals in Hongarije en Polen) eventueel opgelost kunnen geraken; of ook: extremistische partijen zouden bij voorbaat zich moeten engageren om de grenzen van de rechtsstaat in acht te nemen en de rechten van minderheden.

Er is in ons land altijd onenigheid over het vormen van een regering omdat de partijen het niet met elkaar eens worden; er is de zogenaamde ‘particratie’. Het moeten beschikken door de politieke partijen over  een duurzaam, sociaal en coöperatief aandeel zou misschien een uitweg uit de impasse kunnen bieden en een antwoord kunnen bieden op ‘ego-cratisch’ gedrag van sommige politici.

 

• Voorbeeld nr 8

 

(SoS-aandeel voor landen)

 

Het aandeel zou kunnen worden ‘ingezet’ om landen die momenteel op economisch vlak duidelijk vals spelen en niet transparant zijn  te dwingen dat de regels, die voor iedereen gelden ook door hen worden nageleefd, om zo te komen tot een duurzaam, gelijk en sociaal speelveld (‘level playing field’). Middels het aandeel zou men dus kunnen komen tot een zogenaamd duurzaam protectionisme en zouden landen als China kunnen gedwongen worden om het spel eerlijk te spelen.

 

• voorbeeld nr 9

 

(SoS-aandeel als data-aandeel – out-of-the-box idee)

 

Men zou het aandeel kunnen ‘inzetten’ om kleine, minieme overschrijdingen bij verkeersovertredingen te kunnen inzetten als ‘joker’? Op die wijze zou kunnen vermeden worden dat minieme overschrijdingen van de snelheidslimieten door de burgers door deze laatsten als ‘pestboetes’ zouden worden aanzien. Doel is het verhogen van het sociaal kapitaal.

 

• Voorbeeld nr 10

 

(toepassing van de algemene draagwijdte van de 3-bronnenbenadering op belastingparadijzen en vennootschappen aldaar gevestigd, en schermvennootschappen, in combinatie met de toekenning van een SoS)

 

Vanuit de drie-bronnenbenadering kan men stellen dat belastingparadijzen en vennootschappen aldaar gevestigd, alsmede zogenaamde ‘schermvennootschappen’ het evenwicht tussen de 3 bronnen ernstig verstoren ; zij ondermijnen ernstig  de samenhang binnen de samenleving en haar financiering. Ook kan hun nut en relevantie voor de multi-bronnen-vennootschap van de maatschappij zonder meer betwijfeld worden. De 3-bronnenbenadering zou aldus de rechtsgrond en het juridisch fundament kunnen vormen om vennootschappen gevestigd in belastingparadijzen (of in landen met een heel laag belastingtarief) nog langer de toegang tot de rechtsstaat te verlenen en ze zouden om die reden geen SoS kunnen krijgen.

 

• voorbeeld nr 12

 

(SoS als instrument om grote misbruiken te voorkomen).

 

Momenteel zijn er vennootschappen die, volkomen illegaal, zoekgeschiedenissen van mensen op het internet  verkopen; er is verder het twijfelachtig optreden van zogenaamde ratingbureaus; er zijn de schaduwbanken…[5] men zou ook hen kunnen verplichten om in het bezit te zijn van een SoS-aandeel; indien het SoS-aandeel zou hebben bestaan, zou een groepering waarover recent veel te doen was (Reuzegom) mogelijks reeds eerder een halt toegeroepen kunnen geweest zijn…

 

 

• Voorbeeld nr 13

 

(SoS-aandeel voor overheidsinstellingen in bepaalde gevallen aangewezen?)

in Libanon werd al jarenlang geklaagd over het gevaar van het product dat in de haven opgeslagen was; de overheid zat jarenlang stil…met het gekende gevolg. In de MBB zou het mogelijk zijn om actie te ondernemen tegen de bevoegde dienst, indien hij bij uiterst hoogdringende zaken duidelijk in gebreke blijft….

 

• Vele andere mogelijke toepassingen…. men hoeft maar de krant open te slaan (“ecocides”, allerlei wantoestanden veroorzaakt door bedrijven en die nu onbestraft blijven, bedrijven die versleutelde gsm’s aanbieden, zouden mogelijks via de SoS kunnen aangepakt worden.

Dit is het derde en tevens slotartikel in de ‘trilogie’ van drie over de Multi-Bronnen-Benadering van de samenleving.

Maar hiermee eindigt ons verhaal niet.

Hierna gaan wij, in een reeks, meerdere  artikels posten waarin wij vertrekkend van concrete maatschappelijke situaties  stilstaan bij de mogelijkheden van de multi-bronnen-benadering van de samenleving.  Deze reeks zullen wij noemen:  “De MBB in de praktijk” (MBB is de afkorting van Multi-Bronnen-Benadering van de samenleving).

Het eerste artikel dat in deze reeks zal verschijnen heeft als titel  “De MBB: ook relevant in COVID-tijden”.

Toelichting bij het LOGO 

Wat betreft het LOGO en de toelichting hierbij, verwijzen wij naar de toelichting die wij gaven in ons eerste artikel uit de reeks van drie: “Share of Society en “Collateral Advantage”, nieuwe woorden in de post-corona-rechtsorde?”.

 

Hans Vanhaesebroeck

° 1964, jurist (1987, UG), Speciaal Licentiaat Fiscaliteit en Boekhoudkundig Onderzoek (SLFBO, samenwerking UG/Vlerick School voor Management), meer dan 20 jaar ambtenaar Fod Financiën (BBi), hij vertolkt in deze opinie zijn persoonlijk standpunt; hij onderschreef tevens de zogenaamde “Verklaring van 30 november 2019”, een initiatief van Hans Claus.

Met bovenstaande tekst werkt Hans Vanhaesebroeck tevens de eerste pijler van deze “Verklaring van 30 november 2019” uit: “De economie wordt terug ten dienste gesteld van mens en natuur, met een boekhouding waarin de bescherming van mens en natuur verankerd wordt”.

Intussen vindt de Verklaring van 30 november 2019 stilaan zijn weg naar het brede publiek ( zie de website: https://globalsharedvision.com/ , met verwijzing naar de vele Ondertekenaars van deze Verklaring en o.a. ook een opmerkelijke publicatie van Hans Claus).

Voor andere artikels van Hans Vanhaesebroeck: zie https://www.dewereldmorgen.be/schrijver/hansvanh/

 

[1] Eerste artikel heeft als titel: “Share of Society” en “Collateral Advantage”: nieuwe woorden in de post-corona-rechtsorde?” (Deel I van III over de grondslagen van de multi-bronnen-samenleving), gepubliceerd op deze site op 18.05.2020).

[2] Tweede artikel heeft als titel : “De maatschappelijke vennootschap als nieuw sociaal contract?” (deel II  van III over de grondslagen van de multi-bronnen-samenleving), gepubliceerd op deze site op 26.09.2020.

[3]  Meer in detail , magazine op TV1, met als titel  “Pano: Aannemer of oplichter?”

[4]   “Door de kredieten te herverpakken en te verkopen, en door speciale investeringsvehikels op te richten, werden de risico’s buiten balans geplaatst en afgewenteld op anderen – al was niet altijd duidelijk op wie dan wel. Dat zorgde voor een vertrouwenscrisis in het financiële systeem, en een kredietcrisis, die op zijn beurt leidde tot een recessie in de VS en straks misschien ook in Europa”(eigen onderlijning en nadruk) (zie De Tijd 06 februari 2008)

[5] “Gele hesjes tonen dat het hoog tijd is om vermoeide representatieve democratie nieuw leven in te blazen’ Opinie door de Vrijdaggroep, in Knack, 20.01.2019,

[6]  https://nl.wikipedia.org/wiki/Rommelhypotheek

[7]  Over o.a. schaduwbanken: zie o.a. DS, Economie, 23.09.2017, p 4, Interview Georges Ugeux  “Het gevaar komt nu van buiten het systeem : dat is nog gevaarlijker”