Echt verrassend zijn de aanbevelingen van de Europese Commissie niet. Die aanbevelingen maken deel uit van Europa 2020. De Europese Commissie wil voortaan tijdig macro-economische onevenwichten opsporen en voorstellen doen om die pijnpunten aan te pakken.

De Europa 2020-strategie bevat ook een doelstelling om de armoede te bestrijden maar daarvoor wordt in de aanbevelingen met geen woord gerept. In het bijhorende werkdocument merkt de Commissie alleen terloops op dat het aantal mensen dat risico loopt in de armoede terecht te komen in 2010 met 90.000 is gestegen. Maar daar worden geen conclusies aan verbonden. De Europese Commissie is zelfs lovend over de verlaging van de werkloosheidsuitkeringen die in het najaar een groot aantal mensen (nog dieper) in de armoede zal duwen.

Wat er dan wel in de aanbevelingen staat zijn de gekende oproepen om de pensioenleeftijd te verhogen, de belasting op arbeid te vervangen door milieutaksen en de automatische loonindexering te hervormen.

Dat laatste komt dus wel degelijk voor in het lijstje aanbevelingen, ondanks eerdere berichten in sommige kranteng. De Commissie is deze keer wat specifieker. Er wordt voorgesteld om all-in akkoorden af te sluiten. Dat betekent dat de indexering zou stoppen als de inflatie hoger is dan voorzien in het loonakkoord.

De Commissie raadt ook aan om ‘opting out’- clausules toe te laten. Dat zou het voor bepaalde bedrijven mogelijk maken om onder de sectorale afspraken te duiken. “Het gevolg zou zijn dat enkel sterke sectoren en ondernemingen nog goede loonakkoorden kunnen sluiten”, reageert het ACV.

“De vakbonden zullen voor elke eurocent koopkrachtbehoud zwaar moeten onderhandelen. Voor zwakke sectoren, waar nu al vaak de laagste lonen worden betaald, zal er weinig inzitten. Dalende consumptie en veel sociale onrust zijn heel waarschijnlijk het gevolg.  In het scenario waar over iedere cent bikkelhard zal moeten onderhandeld worden, zullen werkgevers in ruil voor koopkracht ook veel gemakkelijker andere eisen op tafel kunnen leggen. Nog meer flexibiliteit bijvoorbeeld. Of harder en langer werken.”

Voor het stuk over de indexering put de Europese Commissie trouwens uit de Voka-studie van Joep Konings (KU Leuven). Het is één van de weinige bronnen vermeld in het werkdocument.

De christelijke vakbond is ook geen voorstander van een verschuiving naar milieutaksen. “Dit zijn vaak verbruiksbelastingen die verhoudingsgewijs meer de lagere inkomens treffen. En bovendien leveren de beste milieubelastingen alsmaar minder op. Waardoor de sociale zekerheid dus gaandeweg minder middelen krijgt. Laat ons eerder zonder taboes voortbouwen op de aanbevelingen van het Planbureau en de Nationale Bank inzake een algemene sociale bijdrage, meer inkomsten uit vennootschapsbelasting of roerende inkomsten”, zegt ACV-voorzitter Marc Leemans.

Onbesproken

Het is ook opmerkelijk dat de Europese Commissie in haar aanbevelingen een pak van de analyse in het bijhorende werkdocument onbesproken laat.

Zo wordt daarin opgemerkt dat het energieverbruik in België hoog is “due to relatively big and badly insulated houses
and the extensive use of (fiscal-friendly company) cars”. In België wordt ook te weinig geïnvesteerd in onderzoek en ontwikkeling (O&O), 2 procent terwijl de 2020-doelstelling 3 procent is. Verontrustend is dat slechts 10 (vooral buitenlandse) bedrijven verantwoordelijk zijn voor 40 procent van alle O&O-investeringen.

Het is nu uitkijken wat de regering-Di Rupo met die aanbevelingen gaat doen. Er zijn niet meteen sancties voorzien voor landen die hun voeten vegen aan de voorstellen. De Commissie laat dat aan de ‘markten’ over. “The close scrutiny by financial markets is a strong incentive for governments to pursue structural reforms and to tackle unsustainable economic developments”, aldus de Commissie.

Als de ‘onevenwichten’ te groot worden, kan het land wel terechtkomen in de ‘Excessive Imbalance Procedure’. In die procedure zijn er sancties mogelijk tot 0,1 procent van het BNP.

Duitsland

Kort samengevat zou je kunnen zeggen dat België meer zoals Duitsland moet worden. In de aanbevelingen van Duitsland wordt wel kritiek geformuleerd op de ‘mini-jobs’ die niet altijd tot stabiele jobs leiden en een negatieve invloed hebben op latere pensioenrechten en de Commissie beveelt Duitsland ook aan om te zorgen dat de lonen de stijging van de productiviteit volgen.