Vandaag vrijdag 26 februari schrijft Prof. Rochtus (Lessius Hogeschool Antwerpen) een opiniestuk over Turkije en over wat in Turkije aan aan de gang is. Ik lees het in De Standaard.
Kort komt zijn stelling hierop neer: (1) Een aantal generaals in Turkije worden van een vermeende staatsgreep verdacht. (2) Het is juist dat het leger moet gecontroleerd worden, schrijft professor Rochtus. (3) Maar wordt de AK partij, die de regering uitmaakt, op haar beurt wel gecontroleerd, en door wie?, vraagt hij zich af. (4) Het leger staat toch eigenlijk wel voor het bewaken van de seculiere staatsvorm en is daarin de betrouwbare factor. (5) Met de AK partij aan de macht in Turkije en met een verzwakte positie voor het leger kan de islamisering nu in Turkije verder gaan, waarschuwt hij. (6) De pers ondervindt dit al. (7) En bovendien zijn die sloebers van de AK partij zo leep dat ze het leger het gras voor de voeten wegmaaien in de Koerdische kwestie, door plots ook harde taal te spreken tegen de Koerdische rebellen.b
Ten gronde is de stelling van professor Rochtus degene die je traditioneel in Westerse kringen zal horen en is het ook de thesis die vaak in het Westen gevreesd wordt.
Ik ben niet ongevoelig voor die vrees, maar wil toch een aantal kanttekeningen hierbij plaatsen.
(1) Dat er een schrik bestaat voor een mogelijke staatsgreep vanuit het leger in Turkije, is toch niet fictief? Er bestaat in Turkije een traditie van een staatsgreep om de 10 jaar. Uiteraard is dit nog geen bewijs, maar als dan ook nog eens stukken blijken te bestaan die in die richting wijzen, wat dan? Ik heb de indruk – maar kan verkeerd zijn –dat professor Rochtus meent dat van zo’n mogelijke staatsgreep niet veel te geloven valt en dat dit geënsceneerd werd door de AK partij, want ook dat behoorttot de “gossip” in Turkije.
(2) Dat het leger moet gecontroleerd worden, daar zijn we het blijkbaar beiden over eens.
(3) Normaal gebeurt een controle van de regering door het parlement en gebeurt dit meer systematisch telkens er democratische verkiezingen gebeuren. Is er wat dit betreft iets, waar de AK partij afbreuk aan doet? Daarnaast bestaat er een gerecht. Dit gerecht bestaat toch nog in Turkije, of niet?
(4) Het leger bewaakt traditioneel het secularisme in Turlkije. Dat klopt. Maar helaas blijken er minstens enkele kernen bestaan te hebben zowel in het leger als daarrond die niet vrij stonden van zware corruptie en die zich meer dan behoorlijk verrijkt hebben – tot daar nog aan toe -, terwijl echter het land zelf enorm verarmde. M.a.w. ze waren daar blijkbaar nog met andere belangen bezig in het leger en zijn belendende percelen dan met het bewaken van het secularisme. Bent u het hiermee eens, professor Rochtus?
(5) Wat noem je islamisering? Het secularisme dat het Turkse leger voorhoudt is een secularisme dat we zelfs in Vlaanderen en België niet toepassen. Het gaat terug op een strikt secularisme uit de tijd van de vroegere Franse republiek en uit het begin van de 20ste eeuw. Kan het niet wenselijk zijn dat er daar toch enige versoepeling in optreedt? Bij ons bestaan toch ook christendemocratieën? In een land waar de islam sociologisch zeer dominant is, zou het wel eens ongezond kunnen zijn om een spanningsveld op beleidsvlak in te bouwen en vol te houden dat volledig haaks staat op de sociologische realiteit. Die stelling mag toch onderzocht worden?
(6) Kan u me een voorbeeld geven van onderdrukte persvrijheid door de AK partij? Want mijn indruk is dat er momenteel meer persvrijheid is dan vroeger. Maar ik kan me vergissen.
(7) De Koerdische kwestie? Voor zover me bekend is dit de eerste regering geweest die een beperkte mate van reële culturele autonomie toegekend heeft aan de Koerden. Het klopt dat de regering daar recent bruusk enige wending in de andere richting in genomen heeft, maar mijn interpretatie is dat het inderdaad mogelijk is dat de regering voelde dat het Leger de regering hierop had kunnen aanvallen… en ze hebben dit gras voor de voeten van het Leger weggemaaid. Daar kan je over discussiëren. Enige politieke strategie zal hier vermoedelijk meegespeeld hebben.
Tot slot. Het is juist dat er veel “verondersteld” wordt over wat in Turkije aan de gang is. Al die veronderstellingen kunnen zowel juist, als onjuist zijn. Dit is het probleem. Men riskeert ook dat de info sterk ingekleurd is naar gelang van de informanten waarop men steunt. Pesoonlijk ben ik geneigd om hier heel voorzichtig mee om te gaan en me nogal sterk te baseren op wat ik zelf gezien en meegemaakt heb. Welnu,… wat ik weet, is dat ik op het eind toen ik kabinetschef op het Koninklijk Commissariaat voor het Migrantenbeleid was (of was het bij het begin van mijn mandaat als directeur op het CGKR?), dus ergens begin jaren ’90, een zeer ondemocratische aanvaring gehad heb met een Turkse kolonel bij de NAVO die me gewoon kwam vinden met de woorden dat hij me voor de prijs van 50.000 frank kon laten verdwijnen in het kanaal te Brussel, als ik niet deed wat hij van me eiste. Moet ik er een tekening bij maken welke het typische verloop is in de hiërarchie van het Turkse Leger?
Hij preciseerde me dat dit de prijs was die Albanezen te Brussel vroegen om iemand te linquideren. Ik heb dit niet ernstig genomen omdat ik dit potsierlijk vond, maar “chique” was dit echt niet, hoor… Wat ik ook weet, is dat ik in diezelfde periode een voorstel kreeg om in Turkije in vakantie op hotel te gaan en dat ik daar in Antalya veel vrouwen zou krijgen daar ter plaatse als ik mee wou werken met iets dat met hetzelfde te maken had… U begrijpt dus, beste Professor Rochtus, dat ik iets minder enthousiast ben over diegenen die u de verdedigers van het secularisme noemt… en die ons nu vandaag waarschuwen tegen het opkomende islamisme.
Daarmee loop ik nog niet blindelings de AK partij na vandaag, maar… ik geef sommigen toch wel een beetje het voordeel van de twijfel, tot bewijs van het tegendeel. Aarzel ook niet om me de media aan te wijzen die momenteel hun vrijheid verloren hebben in Turkije. Want er is inderdaad veel dat ik niet weet.
