Vrouw met Somalische vlag in Mogadishu

 

Nieuws, Afrika, Politiek, Somalië, Somaliland, Puntland, Mogadishu, TFG, Overgangsregering, Al-Shabab -

50 jaar Somalië: er valt bitter weinig te vieren

In de lange reeks van Afrikaanse landen die in 2010 hun vijftigste onafhankelijkheidsverjaardag vieren, valt Somalië beslist op. Als 'staat' bestaat dit land immers de facto niet meer sinds 1991. Veel valt er voor de Somalische bevolking dan ook niet te vieren.

donderdag 1 juli 2010 17:18
Spread the love

Op 1 juli 1960 werd de Republiek Somalië uitgeroepen als gevolg van de fusie-operatie tussen de vroegere Britse kolonie Somaliland en de Italiaanse kolonie Somalia. 50 jaar later is het land uiteengevallen in verschillende stukken en nemen het geweld en de buitenlandse bemoeienis hand over hand toe.
 

President Sheriff Sheikh Ahmed, de machteloze leider van de Transitional Federal Government (TFG), de enige regering van Somalië die internationaal wordt erkend en militaire steun krijgt van Ethiopische en Burundese troepen van de Afrikaanse Unie, heeft de inwoners van de hoofdstad Mogadishu opgeroepen om donderdag de nationale blauwe-vlag-met-de-witte-ster massaal uit te hangen als teken van patriottisme.

In een gelegenheidstoespraak op zaterdag zei hij “dat het de hoogste tijd is om te reflecteren over het toekomstige lot van Somalië. Als we niet snel de fouten uit het verleden rechtzetten, is de kans groot dat we zullen verdwijnen als natie”.

Antwoord van Al-Shabab

Het duurde niet lang of het antwoord van Al-Shabab, de radicaal-islamitische milities die een groot deel van het zuiden van het land en de hoofdstad controleren, was bekend. Heftige gevechten braken los in de zuidelijke wijken van de hoofdstad. Er vielen daarbij een onbekend aantal doden en gewonden.

Een scenario dat zich de laatste jaren vaak afspeelt in Somalië en meteen duidelijk maakt wie de échte macht momenteel in handen heeft, ondanks de aanwezigheid van buitenlandse troepen die de TFG ondersteunen.

De Ethiopische soldaten hebben zich bij een groot deel van de bevolking bijzonder gehaat gemaakt. Zij worden gezien als een buitenlandse bezettingsmacht. Volgens recente cijfers van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR zijn meer dan 270.000 mensen de voorbije maanden de hoofdstad ontvlucht. In totaal wordt het aantal ‘interne verplaatste personen’ in Somalië op anderhalf miljoen geschat.

Velen overleven in ellendige omstandigheden in vluchtelingenkampen. Ook in het noorden van Kenia zijn grote concentraties Somalische vluchtelingen. UNHCR noemt die toestand “een van de grootste humanitaire catastrofes van de 21ste eeuw”.

Totale machteloosheid van TFG

Het is dan ook tekenend voor de totale machteloosheid van de TFG dat de belangrijkste ‘viering’ van 50 jaar onafhankelijkheid zich zal afspelen in het stadhuis van Nairobi, de hoofdstad van buurland Kenia. Ook de zeer talrijke Somalische gemeenschappen in het buitenland zullen waarschijnlijk meer met de viering bezig zijn dan de inwoners van Somalië zelf.

Al-Shabab heeft de inwoners van Mogadishu al gewaarschuwd dat alle uitingen van de onafhankelijkheidsviering zullen worden beschouwd “als illegaal en anti-islamitisch”. Al-Shabab heeft een strenge interpretatie van de shariawetgeving ingevoerd in de delen van het land die zijn milities controleren.

Muziek, film en ‘andere uitingen van anti-islamitisch gedrag’ worden daarbij speciaal geviseerd. Het strenge law-&-order-beleid wordt door een deel van de arme bevolking wel geapprecieerd.

Rustige verkiezingen in Somaliland

Tegelijkertijd werden er op zaterdag 26 juni ook presidentsverkiezingen gehouden in Somaliland, het noordwestelijke deel van het land, dat sinds 1991 zijn onafhankelijkheid heeft uitgeroepen toen dictator Mohamed Siad Barre werd verdreven en er een einde kwam aan de eenheid van het land.

Internationaal wordt Somaliland evenwel niet erkend. Toch kent het land een relatieve stabiliteit en verliepen de verkiezingen rustig en zonder geweld. De lokale regering had preventief alle grenzen gesloten en het verkeer in het land verboden.

Opstandelingen uit het zuiden hadden gedreigd met geweld tegen de verkiezingen. Sjeik Mukhtar Abdirahman Abu Zubeyr, een leider van Al-Shabab, en zelf afkomstig van Somaliland, had via een radioboodschap gezegd dat “democratie des duivels is”. Hij smeekte de bevolking van Somaliland niet toe te geven aan “afwijkingen uit het Westen”.

Meer dan één miljoen mensen hadden zich de voorbije weken geregistreerd als kiezer. Zo liet Ise Yusuf Mohamed, de voorzitter van de onafhankelijke verkiezingscommissie weten. Het is nog maar de tweede keer dat Somaliland presidentsverkiezingen houdt. Huidig president Dahir Riyale Kahin van de regerende UDUD-partij bracht zijn stem uit in Hargeisa, de hoofdstad van Somaliland. Naar alle waarschijnlijkheid zal hij ook dit keer als winnaar uit de bus komen. Er waren twee tegenkandidaten.

Buitenlandse belangen

Somalië kent sinds 1991 geen functionerende eenheidsregering meer. Sindsdien vecht een groot aantal partijen tegen elkaar om de macht, al dan niet gesteund door buitenlandse belangen. De door de VS geleide militair-humanitaire VN-interventie van 1993 liep uit op een totaal fiasco.

Naast Somaliland heeft ook Puntland zich in 1998 als autonome regio afgescheurd. Jubaland in het zuiden volgde dat voorbeeld in 2006. Geen van die delen is internationaal erkend al is de veiligheidssituatie er over het algemeen beter dan in het door geweld verscheurde Somalië rond de hoofdstad Mogadishu.

De zogenaamde ‘overgangsregering’, die wordt gesteund door het Westen en de Afrikaanse Unie, heeft vrijwel geen enkele macht. In het 275 leden tellende federaal parlement, heeft elk van de vier grote clans 61 zetels, 31 zetels zijn voorbehouden aan minderheden. Het parlement heeft evenwel nooit echt kunnen functioneren en zit gevangen in een klein deel van de hoofdstad dat niet in handen is van Al-Shabab.

Duits privébedrijf levert huurlingen

Onlangs raakte in Nederland bekend dat meer dan honderd Duitse huurlingen van het Duitse bedrijf Asgaard German Security Group zich binnenkort in het conflict in Somalië gaan mengen. Het bedrijf zou een contract met een looptijd van vijf jaar gesloten hebben met de Somalische krijgsheer Galadid Abdinur Ahmad Darman.

Het Nederlandse SP-Kamerlid Ewout Irrgang vindt deze inmenging ‘ongewenst’ en vreest een verdere verslechtering van de humanitaire situatie. Hij vindt dat ontslagnemend minister Maxime Verhagen (CDA) van Buitenlandse Zaken er bij zijn Duitse collega moet op aandringen dat dit contract wordt geannuleerd.

Volgens Irrgang leidt deze westerse bemoeienis alleen maar tot een verdere verergering van de burgeroorlog in Somalië. Hij heeft Verhagen schriftelijk om opheldering gevraagd, maakte de SP bekend.

Irrgang: “De VN-Voedselorganisatie (FAO) schat dat door de jarenlange burgeroorlog zeker de helft van de Somalische bevolking afhankelijk is van voedselhulp. Meer dan 1,4 miljoen mensen zijn op de vlucht geslagen en sinds 2007 zijn zeker 18.000 Somaliërs door geweld omgekomen.”

“Inmenging van Duitse huurlingen is geen oplossing en zal de burgeroorlog alleen maar verder aanwakkeren. Het is toch vreemd dat de Duitse regering officieel de ‘overgangsregering’ steunt, maar tegelijkertijd toestaat dat Duitse huurlingen vechten voor een partij die strijdt tegen diezelfde overgangsregering.”

Geboren uit een koloniale fusie

De Britse kolonie Somaliland werd op 26 juni 1960 onafhankelijk van Londen. Enkele dagen later, op 1 juli, volgende de plechtige onafhankelijkheidsverklaring in Mogadishu, de hoofdstad van de Italiaanse kolonie Somalia.

Tussen beide vroegere moederlanden was afgesproken dat er een fusie zou tot stand komen. Op 1 juli 1960 was het dan zo ver: de republiek Somalië ontstond. Een van de zeldzaam etnisch homogene landen in Afrika. Toch was dat bepaald geen garantie voor een vlekkeloze toekomst.

Het strategisch gelegen land in de Hoorn van Afrika werd al vlug de speelbal tussen Oost en West. Beide kampen verwisselden zelfs van partner als gevolg van de ‘partnerruil’ na de val van het keizerrijk in Ethiopië.

Sinds vijf jaar geniet Somalië de twijfelachtige eer van meest ‘mislukte staat’ ter wereld. En het einde van de ellende voor de grote meerderheid van de bevolking is nog niet in zicht. Weinig reden dus om 50 jaar onafhankelijkheid te vieren.

Bronnen:  
Al Jazeera
BBC
CNN
Terror free Somalia

take down
the paywall
steun ons nu!