Wat een draak van een beleid (ACOD-Limburg)

30-uren week: sociale geschiedenis herhaalt zich!

donderdag 26 mei 2016 22:57
Spread the love

Doorheen de opflakkeringen van sociale strijd de laatste weken is het naar mijn mening noodzakelijk om te reflecteren over welke concrete strijdpunten we naar voor brengen in de sociale strijd. Gaan we voor het behoud van verworven rechten, wat dikwijls een abstracte strijd is die moeilijk te communiceren valt, of gaan we resoluut voor concrete strijdpunten zoals een 30-urenweek. De sociale geschiedenis leert ons alvast dat de tweede methodiek het meest succesvol was. De aanleidingen van hedendaagse en vroegere stakingen zijn dikwijls zeer concreet (zoals de kredietdagen bij het spoor), maar uiteraard gaan de oorzaken veel dieper en verder. Hoe dan ook: concretisering biedt een houvast en kan verbonden worden met andere strijdpunten, de verbinding tussen aanleiding en oorzaken. Immers, kan je een 30-urenweek eisen zonder dat je een betere inkomensherverdeling bepleit?

Vandaag luisterde ik naar het nieuws op de radio. Staking hier, staking daar, harde acties in Frankrijk. Het houdt maar niet op. En iedereen heeft daar zo zijn mening over. Hoe dan ook staat vast dat mensen niet zomaar staken, en zeker niet langdurig want het loonverlies wordt na een paar weken staken aanzienlijk. Vele mensen zijn duidelijk een aantal zaken beu en de grieven zijn terecht: die van de cipiers, het spoorpersoneel of de 80.000 betogers in Brussel tegen het rechtse asociale beleid van deze regering.

Het neo-liberalisme werkt vernietigend voor mens, milieu, sociale cohesie en de economie. Deze vorm van extreem kapitalisme waarbij een kleine groep voortdurend op intuïtieve wijze de dans van herverdeling ontspringt is hallucinant en verliest, althans bij een deel van de bevolking, langzaam maar zeker zijn geloofwaardigheid en draagvlak. In het nieuws wordt dan gericht gesproken over bijvoorbeeld de kredietdagen van het spoorwegpersoneel. Maar er wordt niet bijgezegd dat dit slechts de aanleiding is van de staking.

In de geschiedenislessen is mij altijd verteld dat er een fundamenteel verschil bestaat tussen een aanleiding en de oorzaken. Zo is de aanleiding van WOI de moord op kroonprins Frans Ferdinand door Servische nationalisten. De oorzaken gaan uiteraard veel verder: economische malaise, wapenwedloop, imperialistische krachtmetingen, kolonisatie, sociale onrust, economische uitbuiting, nationalisme,… De oorzaken van de staking bij spoor gaan ook hier verder: jarenlange besparingen, onderfinanciëring, personeelstekorten, negeren van gemaakte sociale afspraken,…. Hier wordt in de media dikwijls aan voorbij gegaan, al dan niet bewust…

De lente van 2016 zal in de geschiedenis herinnerd worden als een woelige sociale periode, hoewel qua intensiteit (nog) niet zo hevig als bijna honderd jaar geleden. Nochtans staan nu dezelfde thema’s op de agenda: de arbeidsduurvermindering en de globale herverdeling van de gecreëerde middelen in onze maatschappij. Na WO1 was het credo: 8 uren werken, 8 uren ontspanning, 8 uren rust, een concreet strijdpunt. Toen een terechte eis die na een lange intense sociale strijd werd afgedwongen. Ondertussen is de technologische vooruitgang en de productiviteit enorm is toegenomen maar is er weinig van die meerwaardeproductie herverdeeld onder de werkende klasse. Toch wensen onze neo-liberale beleidsmakers de klok terug te draaien en ons (de facto) een 45-uren week op te leggen. Dit wordt verpakt onder het mom van vrijheid en de wijze waarop deze annualisering wordt geïmplementeerd is een “vrije” afspraak tussen loontrekkenden en patronaat. Liefst individueel, los van cao’s. Met ander woorden: solidarisme ten top. Dit is de valse veronderstelling dat je als individuele loontrekkende daadwerkelijk democratische inspraak hebt in het productieproces en de wijze waarop de meerwaarde (winsten) gecreëerd worden. Zelfs collectief, via sociaal overleg, is het zeer moeilijk om hier enige vat op te krijgen.

De samenlevingsevolutie faciliteert echter de mogelijkheid om het punt van een arbeidsduurvermindering op de agenda te plaatsen: in plaats van te spreken over 38 uren of 45 uren (of meer), moet de eis van een 30-urenweek een strijdpunt zijn dat iedere syndicalist en progressief denkende mens in zijn eisenlijstje moet opnemen. Het moet dus verder moeten gaan dan behoud van sociale verworvenheden (die soms volgens de geleidelijke salami-techniek of soms regelrecht met de brutale botte bijl worden afgebroken) of het ieder-voor-zich-syndicalisme. Het moet gaan over nieuwe strijdpunten. En dat is perfect haalbaar, als de politieke wil en het publieke draagvlak er maar is. 100 jaar geleden was een 38 uren week ook ‘onbetaalbaar’ en zou dit volgens patronale en conservatieve krachten ‘de economie vernietigen’. Het tegendeel werd bewezen. Een goed werkende economie gecombineerd met sociale rechtvaardigheid is perfect haalbaar. Laat ons dus een nieuwe links progressieve agenda van duidelijke alternatieven naarvoor brengen, met eis van de 30 uren week voorop. In Zweden geven ze alvast het goede voorbeeld, en de resultaten zijn op alle vlakken positief: welbevinden en gezondheid van het personeel én het bedrijfsresultaat!

take down
the paywall
steun ons nu!