Noortje heet iedereen welkom. We gaan niet aan politiek
doen maar het wel hebben over mondialiteit/verbondenheid/water/maatschappelijke
dienstverlening.
“Geld praat niet – het vloekt!”
Studenten denken meer en meer na over hun rol in de
maatschappij.
Het zal gaan rond geld en bezit, rijkdom en gierigheid
maar vooral over aantrekkingskracht.
Maakt geld gelukkig?
Geld moet rollen want daar rond draait de economie. Geld
is magisch en magnetisch. De sleutel tot zelflust, alleshebberij, geld vergaren
en uitgeven. Presto of Subito.
“Alles draait om den duit en de fluit.”
Het verhaal van Odysseus en zijn gezellen die verlekkerd
en bedwelmd werden door de “lotos” bij de Lotofagen wordt even geschetst.
Fortuna Abundantia Vergetelheid
2de luik: Danaë en Perseus: de samenhang tussen het zaad
en het financiële (de man dient zaad in het bakje/laatje te brengen)
The convincing role of money: het hebben van geld
betekent het bezit van de vrouw en macht (zie bv de film “Pretty Woman”)
Ook het Russisch paviljoen op de Biënnale te Venetië
=> gouden munten die naar beneden dwarrelen en waar enkel vrouwen zijn
toegelaten onder bescherming van een paraplu. De paraplu als metafoor voor
bescherming tegen het kapitalisme.
Het woord aan Bernard Lietaer – Club van Rome
nieuw boek: “Das Mysterium Geld”.
“Misschien ben ik hier omdat ik gefaald heb.” Refereert
naar zijn boek van 2001: “Het geld van de toekomst”
Het geldsysteem dient grondig veranderd te worden.
Er zijn 4 megatrends vóór 2020 qua “geldvraag”:
de vergrijzing van de maatschappij
de klimaatverandering
de informatierevolutie
de monetaire instabiliteit
En hiervoor is geld nodig maar in het huidig paradigma is
er geen oplossing voor.
Er wordt te veel op korte termijn gedacht.
Het monopolie van geld is geschapen door de banken.
Het wereldwijde financiële systeem is in TROUBLE.
Bezuinigingen zijn géén oplossing.
We dienen buiten de doos te gaan = complementaire munten.
Definities:
Geld is een overeenkomst binnen een gemeenschap om een
gestandaardiseerd iets te gebruiken als ruilmiddel, wat het geld doet.
Complementaire munten = iets anders dan de euro die er
parallel mee omlopen en die zelfgekozen doelen vervullen.
Deze doelen kunnen zijn:
– een
droom verwezenlijken
– onvervulde
noden verbinden met de onderbenutte activa (bv de Frequent Flyer Miles – een
commerciële toepassing om lege stoelen in het vliegtuig te benutten door de
terugkomende klant)
– sociale
doeleinden dienen
Momenteel ontstaan er per week 10 complementaire munten
in Europa.
Voorbeelden zijn:
Time Dollars (de eenheid is een uur) = we scheppen het
“geld” zelf op het moment zelf. Geen inflatie mogelijk want er zijn 60 minuten
in een uur.
De “Chiemgauer” in Beieren: een tegoedbonnensysteem dat
in waarde verliest hoe langer je het bijhoudt.
Het UK is het meest creatieve en dynamische land qua
complementaire munten met o.a. De Totnes Pound, de Bristol Pound, de Brixton
Pound,…
Japan:
Yamato Loves (Local Value Exchange), Fureai Kippu,… (eind 2003 waren
er al meer dan 600 systemen in gebruik in Japan)
Gent – de Rabotwijk: hier werd een oude fabriekssite
omgevormd tot volkstuintjes die enkel te huur zijn en betaald kunnen worden met
je in te zetten voor de gemeenschap.
In Turnhout is een pilootproject opgestart met de
“Troeven” = Ik doe iets voor mijn buur en “verdien” in complementaire munt.
Een comparatieve munt schept men niet voor een groep maar
met een doelgroep. Het is een co-creatief process.
We dienen een keuze te maken want nu zitten we in een
monetair status quo.
Zie bv http://www.thuisindestad.be/Publicaties.html#eye2204804
De brochure: “maak je buurt uitmuntend!”
Een muntsysteem op de schaal van een stad waarin de stad
betrokken is.
De rol van de archetypes in ons geld denken.
Het monopolie van competitie en geld dat rente opbrengt
leidt tot instabiliteit en een concentratie van rijkdom. Het vernietigt de
maatschappij!
We dienen aan geld terug een sociale betekenis te geven!
Meer info: www.lietaer.com
Vervolgens zou Ricardo Petrella aan de beurt komen edoch
is hij verhinderd daar hij uiteindelijk toch in de politiek is gestapt. Hij
sleutelt naarstig aan een nieuwe linkse partij in Italië.
Francine Mestrum springt in voor Ricardo en vindt dat een
hele eer.
Tijd om het over armoede te hebben want daar is iets heel
vreemds mee aan de hand.
Armoede en ongelijkheid vandaag.
Ondanks de crisis sinds 2008 neemt de armoede niet toe in
België. Ook de inkomensongelijkheid blijft stabiel. Waarom dan zoveel herrie
over armoede en sociaal beleid? Is het enkel electorale koorts?
De subjectieve armoede neemt toe: “ik heb niet genoeg”.
Men vermoedt wel een stijging van het armoederisico.
Mondiaal blijft armoede bijzonder hoog als je China
buiten beschouwing laat.
Er dient bezuinigd te worden, het sociaal beleid veranderd,
de werkloosheid stijgt, de pensioenen worden onbetaalbaar alsook de
gezondheidszorg,…
Ook al leven we in België nog altijd in een “sociaal
paradijs” (in vergelijking met de buurlanden en zeker met de rest van de
wereld) is er angst voor wat komen gaat.
Men kan de armoede meten edoch zijn cijfers niet
objectief.
Men kan de armoede bestuderen als een “ideologie”.
Als je onder de 60 procent van het mediale inkomen valt
ben je arm, maar wat is dat mediale inkomen? Hoe dient dit bekeken te worden:
op Europees vlak? Belgisch? Vlaams?
Definities rond armoede zijn altijd normatief.
Het is heel moeilijk om armoede objectief te bestuderen.
Hoe percipiëren we dit.
Armoede als ideologie:
– Komt
nooit op de politieke agenda
– Is
nooit in eerste instantie gericht op armen
De EU heeft geen enkele bevoegdheid i.v.m. armoede!
We dienen te gaan voor een nieuw sociaal model.
– Nood
aan een nieuw sociaal investeringsbeleid
– Er
kunnen nieuwe markten gecreëerd worden
– Verschillende
(zorg)taken kunnen toevertrouwd worden aan de samenleving (sociale verbetering)
– We
dienen het universalisme, emancipatie en herverdeling te vergeten
Dit is een mondiale evolutie.
De politiek dient op verschillende niveaus actief te
zijn: lokaal, regionaal, nationaal, europees, mondiaal.
Om de armoede te bestrijden en af te schaffen dient
iedereen een inkomen te verkrijgen gelijk aan de armoedegrens.
Wij moeten onze sociale systemen en bescherming hervormen.
Zo kunnen we de samenleving beschermen en zeker het precariaat.
Momenteel is er in België een staatshervorming bezig maar
er is géén debat!
-> Stopzetten
van de verarmingprocessen
-> De
armoede illegaal verklaren
-> Werken
aan het gemeenschappelijk goed van de mensheid
-> Armoede
is in eerste instantie een harde en pijnlijke realiteit voor té veel mensen.
Daar dient een eind aan te komen!
-> Nultolerantie
voor armoede!
De sprekersfakkel wordt nu overgenomen door Joeri
Oltheden en hij gaat het hebben over het “basisinkomen”
Hoe kom je er aan? Wat is het?
Het komt er op neer dat er een onvoorwaardelijk en
universeel vast inkomen is voor iedere burger!
Hij refereert naar Utopia van Thomas Moore: mensen zullen
blijven stelen zolang ze dit nodig achten…
– Het
basisinkomen zorgt voor een reële vrijheid
– De
koopkracht wordt gegarandeerd
– Burgerschap:
sociale rechtvaardigheid en menselijke waardigheid
– Delen
van rechtvaardigheid
Praktische voordelen:
– Niet
stigmatiserend noch vernederend
– Mensen
worden beter geïnformeerd
– Het
voorkomt de armoedeval
– Het
beloont werk => je kan werken bovenop het basisinkomen maar is geen
verplichting
Mensen die full time werken zouden graag minderen maar
vrezen dan voor hun baan.
Voor werkgevers zijn mensen die dan komen werken
interessant want deze zijn gemotiveerd. Het vrijwilligerswerk wordt ook gestimuleerd.
In Nederland vertegenwoordigt het vrijwilligerswerk 50
procent van het BNP!
Waarom is het basisinkomen er dan nog niet? Door het
conservatief denken dat het systeem niet betaalbaar noch haalbaar zou zijn.
Het is een sociale wetenschap en zeer moeilijk economisch
berekenbaar.
Het basisinkomen dient een onderdeel te zijn van een
nieuw model.
Basic Income Earth Network is een Belgische organisatie
die hiervoor ijvert.
Het basisinkomen dient voldoende hoog te zijn om een
“goed” leven te leiden.
Joeri is niet enkel econoom en bedrijfsleider maar ook
zanger/artiest en zijn nieuwe videoclip wordt in primeur nu uitgezonden: “het
goeie leven”.
Een mooie afsluiter van zijn betoog.
De beurt gaat naar Hans Luyten (ex voorzitter Lets
Vlaanderen) nu Lets expert.
Lets
verandert constant! LETS = Local Exchange Trading System.
Hij refereert naar John Keynes: “wat is geld?”
It is an
agreement in a community to use a common exchange means.
Even de architectuur van Lets versus de Euro belichten
die totaal verschillend is: Lets is zelfregulerend, bij de Euro zijn het de
banken die geld creëren.
Ook de toepassing is zeer verschillend. Lets is lokaal en
versterkt het sociaal weefsel terwijl de Euro mondiaal is.
Lets is economisch (duurzaam), sociaal (doorbreken van
eenzaamheid), ecologisch.
Tijd voor een volgende dame: Anne Snick met een “Visie op
de relatie tussen arbeid en inkomen”
De economie heeft een maatschappelijke functie, nl de middelen
zo benutten dat ieders noden worden bevredigd = het DOEL.
De economie is een maatschappelijk subsysteem,
infrastructuur, bedrijven, geldsystemen, wetgeving = het MIDDEL.
De “lock in” is nu dat de groei van het economisch
subsysteem het doel is geworden.
Er is nood aan co-creatieve initiatieven.
Er dient een nieuwe visie gevormd te worden over inkomen
en arbeid.
In de economie dient opnieuw de functie centraal gesteld
te worden en er dient “outside of the box” over de middelen gedacht te worden.
– arbeid van productief zijn voor de privé
– economie naar bijdrage tot maatschappelijk en planetair
welzijn
– inkomen van “geld” verdiend via productieve arbeid
(groeilogica)
-> samendelen!
Zijn er vragen?
Eentje aan Joeri: is het nodig dat het basisinkomen
betaald wordt door de staat? Zou het
niet beter zijn om hiervoor comparatieve munten te gebruiken?
Joeri refereert naar zijn boek “thinking in systems”.
Hoe ga je de mensen in het Noorden kunnen overtuigen dat
ze het met minder zullen moeten doen? => sensibilisering.
De vrouw dient meer macht te krijgen!
Het bankenmonopolie zal doorbroken worden maar zal
overgenomen worden door de overheid.
Neem de banken het recht af om geld te scheppen.
De bal is aan het rollen…
De economie dwingt vele mensen tot overmatig consumeren
maar het collectieve bewustzijn is aan het veranderen. Voorbeeld van de
boormachine in een buurtwerking. Je hebt er maar eentje nodig die dan
uitgeleend kan worden…
Geef de mensen de kans om “geld” te sparen.
Het mirakel zal zijn als de 10 procent “critical mass” is
bereikt want dan zal er een bewustzijnsshift komen! Het kan volgens professor
Lietaer!
Nu even pauze voor een hapje en een drankje en centwafers
(toepasselijk), ook ligt het geld zomaar om op te rapen op de tafeltjes. Op de
muur worden ettelijke slagzinnen omtrent “geld” geprojecteerd. Zie enkele
voorbeeldjes aan het einde van dit verslag.
De banken komen nu aan het woord: het zijn allemaal
mannen!
KBC/NewB voorzitter/Van Lanschot/Triodos/NewB o.l.v.
moderator Johan Vandaele.
Welke regels dienen gehanteerd te worden?
Er zijn heel veel verschillen bij dé banken en dé
financiële wereld.
Er is inderdaad nood aan transitie! Maar is dat mogelijk
vanuit de bankwereld?
KBC financiert bv de renovatie van huizen voor kansarmen.
Het prestige van dé bankier is gekelderd.
Er zijn drie actoren: de bank, de regulerende overheid,
de consument.
Edoch is de consument meestal een kuddedier vanwege de
gebrekkige informatie die hij bezit.
Er dient meer op een holistische wijze gewerkt te worden!
Iedereen dient zijn verantwoordelijkheid te nemen! Zie bv
de Ijslandse banken in 2001.
De zelfregulerende overheid is een fabeltje…
Zonder de lening van de staat aan de KBC van 8 miljard
euro in 2008 had deze bank niet meer bestaan.
Bankiers dienen hun zaakjes op orde te houden en het
eigen vermogen dient op peil gehouden te worden. Nu wordt dit eigen vermogen
nog voor 33 procent geëxtrapoleerd, voorheen was dat 100 procent!
Verantwoord bankieren is broodnodig.
De consument kan de banken uitdagen en sturen.
De bank werkt met vreemd vermogen = het geld van u en ik.
De banken zouden in omzet geplafonneerd moeten worden in
een bepaald percentage van het BNP van het land.
Trading zou moeten afgeschaft worden!
Alle banken zouden ethische producten dienen aan te bieden.
Crowdfunding wordt bijna bij geen enkele bank vermeld op
de webstek, behalve bij Van Lanschot en Triodos.
Er zijn 22 wereldproblemen: wat is het aandeel van de
grootste banken hierin?
Lees mijn boek zegt Dirk Coeckelbergh.
Bestuursleden van de banken zouden moeten verplicht
worden om de franchise van de aansprakelijkheidsverzekering zelf te betalen
maar meestal wordt dit afgekocht door de bank. D.w.z. dat een bestuurslid
weliswaar voor bv 150 mio € gedekt is maar de eerste 20 mio € zelf dient te betalen
ingeval van…
Banken zouden ook niet meer beursgenoteerd mogen zijn.
Banken zijn te groot geworden.
Een zichtrekening zal verdwijnen bij de bank en
overgenomen worden door organisaties zoals Amazon, E-Bay, PayPal,…
De banken zullen meer en meer gaan gokken want de
intresten zijn quasi nihil.
Mondigheid en inzicht dient gecreëerd te worden bij de
consument.
Haal je geld af bij de bank waar je niet meer van
tevreden bent en zet het ergens anders.
Er is nood aan een nieuwe bank: bv NewB
Er zijn in Europa nu al een 400-tal coöperatieve banken.
De samenleving is zeer complex en divers geworden.
Het slotwoord is aan minister Koen Geens (minister van
Financiën)
Geld roept passie op! Neemt stelling voor de
rentelosheid. De mens is een creatief genie en als iets verboden wordt zoekt
men naar andere mogelijkheden…
De rente is een omzeiling geweest van de renteloosheid in
de Katholieke kerk.
Armoede is een relatief concept.
Rente staat in functie van het risico = hoe hoger het
risico, hoe meer rente. Hoe armer je bent hoe hoger de rente is.
Europeanen zijn voorzichtig en hebben een risicoaversie.
Ze “surplassen”.
Vertrouwen is iets wat zeer snel verloren gaat en
economie is een kwestie van vertrouwen.
We hebben een te groot spaarquotum!
De overheid is een eigenaardig beest gedreven door de
individuele rationaliteit. Collectief is dit zeer irrationeel. 1 kans op de
1000 dat het systeem crasht zoals 80 jaar geleden.
De banken en schuld crisis heeft de toezichthouders
buiten spel gezet in Europa.
Hij haalt even de “kredietverzuimswap” aan.
De uitdagingen zijn om goed personeel te coachen dat voor
een redelijk loon wil werken en de duurzaamheid en de veiligheid te beschermen.
Bankieren is opnieuw saaier geworden en de markten zijn
zich steeds meer aan het fragmenteren.
De banken dienen rendabel te blijven en men mag dus niet
té streng zijn.
De realiteit is veel complexer.
Het zit diep in onze genen dat we meelopen met de kudde.
We kunnen de wereld verbeteren maar niet definitief
veranderen.
Als overheid dienen we een voorbeeld te geven maar het
staatsgeld staat middels een openbare aanbesteding bij BPost…
Er is momenteel geen draagvlak om dat geld bv bij een
ethische bank te plaatsen.
België is een kleine speler in dit geheel edoch dienen we
ons in te schakelen in dit geheel.
Het congres is ten einde en wordt afgesloten met een
smakelijk verzorgde receptie na de officiële opening van de fototentoonstelling
van en door Roger Laute “Bank Robbery”. Hij heeft het privilege mogen smaken om
rond te kunnen dwalen in het verlaten gebouw van de Nationale Bank op de leien
en de gevoelige plaat te belichten.
Nu nog enkele geprojecteerde citaten die ik weerhouden
heb:
“geld is beter dan armoede, al was het maar voor het
financiële aspect” – Woody Allen
“geld alleen heeft nog nooit iemand gelukkig gemaakt” –
Seneca
“hoeveel is genoeg?” – Robert & Edward Skidelsky
“als de armen een bank waren, waren ze al lang gered” –
Ricardo Petrella
“je kunt voor geld een heel mooie hond kopen maar niet
het kwispelen van zijn staart” – John Billings
“er is een reusachtig verschil tussen veel geld bezitten
en rijk zijn” – Marlène Dietrich
“geld praat niet, het vloekt” – Bob Dylan
“we have
everything, but that’s all we have” – Runo Lagomarsino
“alles dat kan worden geteld telt niet noodzakelijkerwijs;
alles dat telt kan niet noodzakelijkerwijs worden geteld – Albert Einstein
“een bank is een plaats waar ze je een paraplu lenen bij
mooi weer maar terugvragen als het gaat regenen” – Robert Frost
“om den duit en om de fluit, ’t is daar rond dat het
draait op deze kluit” – Opa van Lies D.
meer info:
