Armoede wordt vaak enkel en alleen verbonden met ‘een tekort aan geld’. Dit is maar een stuk van de waarheid. 

“Armoede is een netwerk van sociale uitsluitingen, dat zich uitstrekt over meerdere gebieden van het individuele en collectieve bestaan. Het scheidt de armen van de algemeen aanvaarde leefpatronen van de samenleving, zodanig dat een kloof ontstaat die zij niet op eigen kracht kunnen overbruggen.”  
Deze definitie van professor Jan Vranken beschrijft goed de complexiteit van armoede. 

Uitsluiting op verschillende levensdomeinen

Armoede is een ingewikkeld kluwen van oorzaken en gevolgen, waarbij je moeilijk kan zeggen ‘daar ligt het nu aan’, dat of die heeft de schuld. Mensen in armoede ondervinden uitsluiting op verschillende levensdomeinen en die verschillende vormen van uitsluiting versterken elkaar. Hierdoor wordt armoede een web waaruit het moeilijk ontsnappen is. 

Bovendien kent armoede ook een binnen- en een buitenkant. Met de buitenkant worden allerlei uitsluitingen bedoeld waarmee mensen in armoede te maken krijgen: een slechte of te dure woning, een slechte gezondheid, minder kansen op de arbeidsmarkt, een te laag inkomen, … De binnenkant is wat armoede doet met jou als persoon. Hoe het voelt om in armoede te leven, de stress die er mee gepaard gaat, het gebrek aan zelfvertrouwen, de angst om te falen … 

Ook onderwijs is onderdeel van het web. Ouders in armoede hebben het vaak zelf moeilijk gehad op school. Ze hebben een minder goede job en daardoor een laag inkomen.

De eigen slechte ervaringen worden overgedragen op de kinderen. Slechte huisvesting kan zorgen voor gezondheidsproblemen bij kinderen waardoor ze vaker lessen moeten missen. Ook te weinig ruimte om huiswerk te maken kan problemen geven op school. Door een beperkt inkomen is er vaak ook geen ruimte voor vrijetijdsactiviteiten, ook dat kan voor sociale uitsluiting op school zorgen. 

Onderwijs:meer dan Gewoon lesgeven 

Opgroeien in een gezin dat in een armoedesituatie probeert te overleven, vraagt meer energie en concentratie dan we ons soms kunnen en durven inbeelden. Kinderen zijn dan ook veel bezig om zich overlevingsvaardigheden aan te leren en veel minder met zich schoolse vaardigheden eigen te maken. School kan een belangrijke rol spelen om dit te keren en kinderen wel de psychologische ruimte geven om de leerstof te kunnen opslaan en te verwerken. 

Een leerkracht die net dat tikkeltje begrip en kennis heeft over wat moeten leven in een armoedesituatie met kinderen en mensen kan doen, kan het verschil maken in de verdere ontwikkeling van deze kinderen. Door een menselijke houding en benadering, door het laten voelen dat men wel gelooft in hen en dat ze wel iets waard zijn, leren kinderen terug in zichzelf te geloven. 

Zo waren er in mijn leven twee leerkrachten die het grote verschil hebben gemaakt. Vooral omdat zij WEL in mij geloofden en mijn goede kanten zagen en deze steeds opnieuw aanspraken. Het heeft hen veel tijd en energie gekost want ik geloofde niet in mezelf. Om die kanteling te kunnen maken, heb ik hen eerst grondig getest. Dit heeft jaren zo geduurd en toch bleven ze in mij geloven! 

Vandaag ben ik hen daarvoor zeer dankbaar en nu pas zie ik dat onderwijs echt een verschil kan maken in het leven van kinderen in armoedesituaties als men niet vertrekt vanuit wat men ziet, maar vertrekt vanuit: “Wie is nu dat kind?” 

Onderwijs is de belangrijkste springplank naar een goede toekomst, als dit nu in een beroepsopleiding is of op hogeschool of universiteitsniveau. 

Bewust zijn dat onze eigen beeldvorming, die we allen meekregen vanuit onze eigen omgeving, soms niet strookt met de realiteit is een eerste stap. 

Laten we de kinderen, jongeren, mensen leren kennen en niet vertrekken vanuit wat we zien of denken te zien. Het uiterlijke is de verpakking: de binnenkant is vaak veel mooier en interessanter. Laten we met zijn allen de tijd nemen om deze te ontdekken in het belang van onze kinderen! 

Caro, ervaringsdeskundige bij Welzijnszorg – Samen Tegen Armoede 

Bekijk het volledige dossier: hier

 
“Zolang armoede de reden is dat kinderen hun diploma niet halen,
laten we heel veel talent verloren gaan.”
Koen Trappeniers,  directeur Welzijnszorg –Samen Tegen Armoede

Samen Tegen Armoede vraagt daarom:

• Betaalbaar onderwijs
• Scholen die open staan voor ouders en verenigingen uit de buurt
• Investeringen in leerkrachten, tijdens de opleiding en lang daarna.

Samen Tegen Armoede start met deze schoolpoorten-actie  haar jaarlijkse campagne. De komende weken zullen duizenden vrijwilligers overal in Vlaanderen en Brussel mensen informeren, bewust maken en acties organiseren. We strijden tegen armoede en willen dit doen met iedereen in onze samenleving, met of zonder armoede -ervaringen.

Meer info: https://www.samentegenarmoede.be