Hier een opmerkelijke analyse van Jose Maria Sisson, historische leider van de Nieuwe Communistische Partij van de Filipijnen (marxistisch-leninistisch, gedachte Mao Tse-toung). Alhoewel hij Rusland (alsook China) brandmerkt al een imperialistische staat is zijn oordeel over de rol van Rusland in het huidig conflict erg genuanceerd.

DE CRISIS IN OEKRAÏNE: HOE MOETEN WE DEZE BEGRIJPEN?

Vragen van “de JMS School en BAYAN en antwoorden van Prof. Jose Maria Sison

Joma Sison is Emeritus voorzitter van de Internationale Liga voor de Strijd van de Volkeren
(ILPS)

6 maart 2022

1. Kunt u een korte samenvatting geven van de belangrijke gebeurtenissen in Oekraïne en hoe deze hebben geleid tot de huidige situatie? Hoe was de situatie ten tijde van de USSR en tijdens de kapitalistische restauratie tot de ontbinding van de USSR?

JMS: Ik zal eerst de tweede vraag beantwoorden. Ten tijde van de USSR werd Oekraïne een van de drie kernrepublieken van de USSR genoemd, omdat het een van de drie Sovjetrepublieken was die in 1922 de USSR oprichtten toen de bolsjewieken de burgeroorlog wonnen die volgde op de succesvolle oktoberopstand van 1917 in Petrograd.

Oekraïne bleef een republiek van de USSR terwijl het socialistisch was ten tijde van Lenin en Stalin en zelfs tijdens de periode dat de USSR onder modern revisionisme en herstel van het kapitalisme stond van 1956 tot de USSR of de Sovjet-Unie werd ontbonden in 1991.

Oekraïne was een van de kernrepublieken van de USSR die instemden met het Akkoord van Minsk en dit in 1991 ondertekenden, waardoor de gehele USSR werd geliquideerd en ontbonden om een einde te maken aan de Koude Oorlog, Rusland in de Europese schoot werd geworpen, de illusie van vrede werd gecreëerd en de belofte van de VS, de NAVO en de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa werd gedaan om voormalige leden van het Warschaupact, die tegen de NAVO waren, niet als leden van de NAVO op te nemen.

2. Wat is de NAVO? Waarom is deze opgericht en welke rol speelt zij in Oekraïne? Wat is de geschiedenis van de inmenging van de VS en de NAVO in Oekraïne?

JMS: Tijdens de Tweede Wereldoorlog viel nazi-Duitsland Oost-Europa en Rusland binnen, maar Rusland zegevierde en voerde een strategisch tegenoffensief uit dat Berlijn bereikte. Het was de hoofdmacht die de nazi’s en andere fascisten versloeg. En in Oost-Europa werden socialistische landen gevestigd. Het tegenoffensief van de VS en het VK vanuit Normandië was van ondergeschikt belang, maar legde de basis voor de Amerikaanse dominantie in West-Europa.

Na de Tweede Wereldoorlog waren de VS en andere kapitalistische landen woedend over de socialistische expansie in Europa. Hoewel de VS en Rusland tijdens de Tweede Wereldoorlog bondgenoten waren, verklaarden de VS in 1948 een anticommunistische Koude Oorlog tegen de USSR en richtten zij in 1949 de NAVO op om de USSR tegen te gaan. Pas in 1955 sloten de USSR en haar geallieerde landen in Oost-Europa een militaire alliantie in het kader van het Warschaupact.

In strijd met de beloften van de VS, de NAVO en de OVSE dat er geen NAVO-uitbreiding zou komen door NAVO-leden te maken uit voormalige leden van het Warschaupact en dat de grenzen met Rusland niet onder druk zouden worden gezet en niet zouden worden opgeschroefd, hakten de VS en de NAVO Joegoslavië in stukken en vernietigden het, verzamelden zij 14 voormalige landen die deel uitmaakten van het Warschaupact en omsingelden zij de USSR.  De VS en de NAVO bouwden raket- en antiraketsystemen tegen Rusland, stichtten brandhaarden in de voormalige delen van de USSR zoals Georgië en Tsjetsjenië en lanceerden zogenaamde kleurenrevoluties om onrust te stoken in de nabijheid van Rusland.

Gezien de lange geschiedenis van Oekraïne en zijn belangrijke rol in de USSR, heeft het lang geduurd voordat de VS en de NAVO de kans kregen Oekraïne voor de NAVO te winnen. Maar in 2013 gebruikten de VS en de NAVO de Bandera-partij, de Nationale Socialistische Partij van Oekraïne, om Maidan-protesten op touw te zetten, totdat deze een bloedige staatsgreep teweegbrachten die de pro-Russische regering van Victor Janoekovitsj omverwierp. Sinds de staatsgreep hebben de VS en de NAVO de grootste buitenlandse invloed op de Oekraïense staat uitgeoefend via anti-Russische, chauvinistische en fascistische Oekraïners. Volgens de Amerikaanse strateeg Victoria Nuland hadden de VS 5 miljard dollar uitgegeven om de situatie in Oekraïne te veranderen.

Fascistische Oekraïners onderdrukten hun Russische landgenoten. De Russen zijn in de minderheid van de totale bevolking van Oekraïne. In 2014 maakten zij ongeveer 22 procent uit van de totale bevolking. De meesten van hen wonen in de regio Donbass en zij vormen ook een aanzienlijke minderheid in de grote steden, omdat zij ten tijde van de USSR de leiding hadden bij de opbouw van de industrie in Oekraïne. Slechts ongeveer 6 procent woont op het platteland. Maar de Russen zijn in de Donbass-regio in de meerderheid omdat de Donbass-regio sinds de tijd van Catharina de Grote een deel van Rusland is. Dit demografische feit bleef bestaan tot in de tijd van de USSR.

Sinds 2014 wordt de bevolking van de regio aangevallen door de fascistische autoriteiten van Kiev en de Azovbataljon- en militietroepen die onder fascistisch bevel staan en ingebed zijn in het Oekraïense leger en de nationale garde. Veel van deze fascisten komen uit de regio Charkov, die het bolwerk is van de fascistische troepen en burgerwachten. De bevolking van de Donbass-regio heeft teruggevochten en de volksrepublieken Donetsk en Luhansk opgericht op grond van het beginsel van nationale zelfbeschikking tegen onderdrukking.

Rusland heeft beperkte steun verleend aan de bevolking van Donbass. De grootste actie die Rusland in 2014 ondernam, was het terugnemen van de Krim nadat de overgrote meerderheid van de Russen daar in een referendum had gestemd voor teruggave van het schiereiland aan Rusland. De Krim was echt Russisch grondgebied totdat het door de Tartaren werd ingenomen en de Russen van Rusland de Tartaren eruit schopten nadat de Bolsjewieken in 1917 de macht hadden veroverd.  Maar in 1954 schonk Chroesjtsjov de Krim aan Oekraïne om de toegang te geven tot of een uitweg te bieden uit de Zwarte Zee. Er was toen geen probleem omdat zowel Rusland als Oekraïne tot de USSR behoorden.

Als gevolg van de strijd van de meerderheid van de Russen in Donbass werd in 2015 het Akkoord van Minsk II getekend. Het voorziet in de erkenning van de volksrepublieken als autonome regeringen, de afkondiging van een staakt-het-vuren en de vaststelling van een contactlijn (staakt-het-vuren-lijn) die de strijdkrachten van de Oekraïense staat niet mogen overschrijden en waar het dragen van zware artillerie en andere wapens verboden is.

Maar zelfs toen het Minsk-akkoord II geldig en van kracht had moeten zijn, werd het van 2014 tot 2022 vaak geschonden door de Oekraïense autoriteiten en fascisten.  In 2021 werd duidelijk dat Kiev een blitzkriegplan had tegen de Donbass-regio en de druk van de VS op de Oekraïense regering om toe te treden tot de NAVO werd opgevoerd. In de afgelopen jaren werden de strijdkrachten van Oekraïne onder het commando en de controle van de NAVO geplaatst en werden militaire bases en bewakingsposten langs de grens met Rusland opgericht. Hierdoor vraagt Poetin sinds december 2021 om verdere veiligheidsgaranties van de VS en de NAVO.

Zij hebben dit geweigerd. Als gevolg daarvan heeft Rusland de twee volksrepublieken Donetsk en Luhansk erkend en een verdrag gesloten voor vriendschap, wederzijdse veiligheid en defensie. De blitzkrieg van Kiev tegen Donbass om Rusland te provoceren is door Rusland aangepakt met speciale militaire operaties. Rusland kondigde onmiddellijk aan dat zijn doel was militaire locaties in Oekraïne te vernietigen en dat het niet van plan was Oekraïne te bezetten en burgers en civiele infrastructuren aan te vallen.

3. Wat is volgens u het doel op lange termijn van de VS-NAVO in Rusland?

JMS: De VS en de NAVO willen ervoor zorgen dat Rusland vreest onder de voet gelopen en verpletterd te worden door een wereldoorlog of een kernoorlog. Deze strategische lijn is dom omdat Rusland monopolie-kapitalistisch is geworden en het zeer gelukkig is om lid te worden van de Raad van Europa en investeringen te ontvangen. Het heeft ook de toegang van buitenlandse investeringen en handel uit het Westen in Rusland zelf toegelaten en westers kapitaal is dominant geworden in Kazachstan, vooral in de winningsindustrieën.

Als je een dolk op de nek van Rusland richt, komt er een tijd dat het land woedend wordt. Maar de Russische oligarchen en ook Poetin waren blij zolang je geld geeft of investeringen doet. Rusland verzette zich niet onmiddellijk krachtig tegen de NAVO-uitbreiding omdat het verzwakt was door de ineenstorting van de USSR in de jaren negentig. Maar uiteindelijk verbeterde en stabiliseerde de situatie onder Poetins leiderschap door de toename van de olie-inkomsten en de betere voedselproductie.

George Kennan, lange tijd een anti-Sovjet strateeg van de VS, was extatisch over het Minsk Akkoord in 1991. Hij dacht dat het een einde had gemaakt aan de Koude Oorlog en het gevaar van een nucleaire oorlog en dat het de dominantie van de VS en zijn bondgenoten had verzekerd. Voor zijn dood was hij tegen de uitbreiding van de NAVO als iets overbodigs en provocerends. Wat hij en andere VS-strategen wilden waren kapitaaluitbreiding en het gebruik van EU-lidmaatschap voor voormalige Warschaupactlanden in plaats van NAVO-lidmaatschap.

Maar Bush senior, de Republikeinse Partij en hun medewerkers van de Democratische Partij waren bedwelmd door de ineenstorting van de Sovjet-Unie en de opkomst van de VS als enige supermacht. Zij ontwierpen het neoconservatieve beleid voor de NAVO-uitbreiding en de onophoudelijke aanvalsoorlogen om een “nieuwe wereldorde” op te bouwen en de heerschappij van de Pax Americana in de 21e eeuw te verzekeren met het gebruik van overheersing op alle economische, politieke en hightech militaire terreinen.

In de diepe staat en de beleidsvormingsorganen van de VS waren strategen als Paul Wolfowitz en Victoria Nuland in de wolken. Zij waren er zo zeker van dat het VS-imperialisme Rusland kon intimideren en temmen en tegelijkertijd de NAVO-uitbreiding schaamteloos kon gebruiken om aan te dringen op het VS-commando en -leiderschap over de Europese Unie en om te voorkomen dat de EU, met name Duitsland en enkele andere EU-landen, economisch en politiek onafhankelijk zou worden van de VS en bevriend zou raken met Rusland vanwege de goedkopere aanvoer van gas en olie en vanwege de vooruitzichten op meer handel en investeringen tussen Europa en Eurazië.

4. Volgens de imperialistische propaganda was de door Rusland gelanceerde militaire actie een “invasie”. Wat is uw mening over de stappen die Rusland, dat een imperialistisch land is, in Oekraïne heeft ondernomen?

JMS: De oligarchie die Rusland regeert en door Poetin wordt geleid, is monopolistisch kapitalistisch of imperialistisch volgens Lenins leer over de vijf kenmerken van het moderne imperialisme. Maar laten we de conflicten en botsingen tussen de imperialistische machten, de concrete omstandigheden en de kwesties van de ene situatie naar de andere onderzoeken en evalueren. Bedenk dat de monopolistische bourgeoisie van Rusland en de VS en West-Europa samenspanden bij de vernietiging van het socialisme en de kapitalistische restauratie in Rusland,

Nu zijn de twee imperialistische machten met elkaar in conflict. We moeten bepalen welke kant van het inter-imperialistische conflict het meest verantwoordelijk is voor de reeks gewapende conflicten die zich hebben voorgedaan in Oekraïne en andere gebeurtenissen zoals de NAVO-uitbreiding die Rusland heeft bedreigd. Zelfs op de Filipijnen moeten we de invloed van de imperialistische machten evalueren.  De VS is nog steeds de meest dominante imperialistische macht. Tegelijkertijd weten we hoe het Chinese imperialisme de Westelijke en Filipijnse Zee in handen heeft gekregen en ertsen uit de Filipijnen heeft gesmokkeld.

Het woord invasie heeft connotaties, zoals onrechtvaardige aanvalsoorlog of bezetting. Maar de uitbreiding van de NAVO en de fascistische barbaarsheden tegen de Oekraïense Russen gingen vooraf aan de speciale militaire operatie van Rusland.  Vanaf het allereerste begin op 21 februari heeft Poetin verklaard dat het doel van de speciale militaire operatie de vernietiging van de militaire vermogens was van Oekraïne die de veiligheid van Rusland bedreigden, de ondersteuning van de door Rusland vooraf erkende volksrepublieken in de Donbass en het vermijden van aanvallen op burgers en civiele infrastructuren.

Laten we de voorafgaande en voortdurende agressie op de Donbass-regio door de fascisten van Oekraïne niet vergeten en verdoezelen, die het Minsk-akkoord II hebben geschonden, hebben geleid tot de moord op 14.000 Russen sinds 2014 en de verbanning van 3 miljoen in Oekraïne geboren Russen uit Oekraïne. Rusland en de OVSE maken deel uit van het Minsk-akkoord II. En Poetin zou kunnen worden bekritiseerd voor zijn passiviteit gedurende de afgelopen 8 jaar voor het lanceren van de speciale militaire operatie, in plaats van hem ervan te beschuldigen een agressor of indringer te zijn en een Grote Russische expansionist.

Er zijn zeker tekenen dat Poetin de regering Zelenski onder druk wil zetten om te onderhandelen met de dreiging haar omver te werpen. Rusland is in staat om met zijn raketten op zijn minst de regeringsgebouwen in Kiev te verwoesten, vooral na de evacuatie van de burgerbevolking uit Kiev. Op dit moment hebben de Russische tanks en vrachtwagens enige tijd nodig om Kiev binnen te komen. De VS, de NAVO en de regering-Zelenski geloven dat de Oekraïense strijdkrachten sterk genoeg zijn om de inname van Kiev tegen te houden of dat de Russische strijdkrachten niet sterk genoeg zijn om Kiev in te nemen.

5. Wat is het karakter van de huidige regering in Oekraïne? Wat is het karakter van fascisme of neonazisme in Oekraïne en hoe verschilt dit van de tijd van Hitler? Het is goed om dit te verduidelijken omdat president Zelensky van Oekraïne ontkent dat hij een nazi is en zijn clan, die in de Holocaust is omgekomen, Joods is.

JMS: De rol van de Bandera-type fascisten onder Svoboda of de Nationaal Socialistische Partij van Oekraïne tijdens de bloedige staatsgreep in 2014, inclusief de afslachting van gewone Russen in hun appartementen en gemeenschappen, was beslissend en opvallend.  De fascisten van het Bandera-type zijn politieke afstammelingen van de Oekraïners die tijdens de Tweede Wereldoorlog door nazi-Duitsland werden gebruikt om Rusland binnen te vallen en te bezetten.

Het is waar dat Zelensky Joods is. Maar hij is een zionistische fascist die door de VS en de NAVO wordt gebruikt. We mogen niet vergeten dat de zionistische fascisten een grote rol hebben gespeeld in de ontwikkeling van het moderne revisionisme, het herstel van het kapitalisme en de uitbreiding van het kapitalisme in de voormalige USSR, met inbegrip van Rusland, Oekraïne en Wit-Rusland. Aangezien de USSR de kant koos van de Arabieren en Palestina tegen Israël in het Midden-Oosten, werden veel van de Joden die tot de intellectuele top van de USSR behoorden zionistische fascisten en revisionisten en promotors en bondgenoten van het moderne revisionisme tegen het socialisme en de USSR.

6. Wat is het belang van de grote imperialistische mogendheden in Oekraïne? Wat zullen de VS en andere westerse mogendheden ermee winnen? En wat is het belang van Rusland in Oekraïne? Welke rol speelt Oekraïne in het huidige kapitalistische wereldsysteem?

JMS: Oekraïne is van groot belang voor de VS en de NAVO, zowel geopolitiek als economisch. Het is een van de kernrepublieken van de voormalige USSR en grenst territoriaal aan Rusland en Wit-Rusland (met de laatste twee in een post-USSR-staat van de Unie). Ook Wit-Rusland is het doelwit van de VS en de NAVO.

Oekraïne heeft een uitgebreide landbouw en werd daarom vroeger de graanschuur van Europa genoemd en later de graanschuur de USSR. Het is ook rijk aan verschillende strategische grondstoffen zoals ijzererts, steenkool, aardgas, mangaan, zout, olie, grafiet, zwavel, kaolien, uranium, titanium, nikkel, magnesium, hout, en kwik. Het heeft basis- en geavanceerde industrieën en kerncentrales opgericht en in stand gehouden sinds de tijd van de USSR.

Maar veel van deze industrieën, zoals de vervaardiging van staal, gereedschapswerktuigen, grote wapens, tractoren, vliegtuigen en schepen, zijn slecht beheerd en verwaarloosd omdat de oligarchen en de consumenten de voorkeur geven aan in de VS en West-Europa gemaakte produkten. In Rusland zelf vervaardigden de Russen reeds tractoren vóór de revolutie van oktober 1917, maar toen de kapitalistische restauratie escaleerde, gaf de kapitalistische oligarchie er de voorkeur aan Caterpillar tractoren te importeren.

Een belangrijke reden waarom Rusland van Oekraïne misprijst, is dat Rusland Oekraïne in het verleden, vóór 2014, na verbetering van zijn economische situatie 15 miljard USD heeft geleend zodat het zijn economie kon herstellen. Oekraïne bleef ook jaarlijks ongeveer 3 miljard USD verdienen aan het gebruik door Rusland van de gaspijpleiding door Oekraïne en een ander enorm bedrag voor de huur van de marinebasis Sevastopol van Rusland. Maar de VS en de NAVO waren nog steeds in staat om de fascisten te gebruiken om de relatie tussen Oekraïne en Rusland te verzieken totdat deze de huidige staat van gewapend conflict bereikte.

7. Wat is het tijdelijke en lange termijneffect van de onenigheid in Oekraïne? Wat zou het effect zijn onder de imperialistische mogendheden? In het bijzonder tussen de VS, Rusland en China? Wat zou het effect zijn op neokoloniale staten en landen die hun nationale soevereiniteit opeisen?

JMS: Inde huidige omstandigheden is Rusland sterker dan de fascisten in Oekraïne, om aldus de bestaande militaire capaciteiten in Oekraïne te vernietigen. Maar de VS en de NAVO-bondgenoten breiden hun sancties tegen Rusland en de stopzetting van Nord Stream 2 uit. De EU overweegt ook de aanvraag van Oekraïne voor EU lidmaatschap. De VS en de NAVO rekenen erop dat als de sancties effect sorteren en Oekraïne militaire bijstand krijgt, de steun van de Russen binnen Rusland aan Poetin zal verzwakken of verdwijnen. Vanwege de grote kans op agressie door de VS en de NAVO heeft Poetin onmiddellijk een nucleair afschrikkingsalarm afgekondigd.

Maar Poetin zal economisch niet wanhopen omdat hij in de afgelopen twee decennia de Russische landbouw op orde heeft kunnen brengen en heeft geprofiteerd van de hoge inkomsten uit olie en gas. De consumptiegoederenindustrie van China is sterker dan die van Rusland en de consumptiegoederen voor Rusland kunnen uit China komen. China is bereid om via Siberië gas uit Rusland te betrekken, in ruil voor een gaspijpleiding van Nord Stream 2. Het resultaat van de verscherping van de tegenstellingen tussen de VS en China is een andere zaak.

De relaties tussen Rusland en China zullen verder worden versterkt door de BRI, de Euraziatische Economische Unie, de BRICS en de SCO. Door de intensivering van de inter-imperialistische tegenstellingen zullen de crisis van het kapitalistische wereldsysteem en de inter-imperialistische tegenstellingen verergeren, zullen de anti-imperialistische en democratische massaprotesten van het proletariaat en de volkeren zich uitbreiden en deze zullen de overgang worden naar de heropleving van de proletarische socialistische wereldrevolutie.

De hele wereld wordt nu geteisterd door de verscherping van de tegenstellingen tussen kapitaal en arbeid in de imperialistische landen, de tegenstellingen tussen de imperialistische machten (vooral tussen de sterkste imperialisten zoals de VS en China), de tegenstellingen tussen de imperialistische machten en de onderdrukte naties en volkeren, en de tegenstellingen tussen de imperialistische machten en de landen die zich laten voorstaan op nationale onafhankelijkheid (Noord-Korea, Cuba, Vietnam, enz.) en hun socialistische aspiraties.

8. Is er een proletarische partij in Oekraïne en Rusland? Welke acties moeten de revolutionaire partijen in deze landen ondernemen? Wat hebben proletarische partijen en bevrijdingsbewegingen in de verschillende delen van de wereld nodig? Hoe zullen de strijdende mensen dit conflict in hun voordeel gebruiken?

JMS: Er zijn proletarische revolutionaire partijen in Oekraïne en Rusland. Zij moeten de rechten en belangen van het proletariaat en het volk verdedigen en voor hen vechten. Zij moeten strijden tegen het monopoliekapitalisme in Oekraïne en Rusland. Tegelijk moeten ze de tegenstellingen tussen en de samenwerkingen onder de imperialistische machten correct onderzoeken en evalueren.

De wereld van vandaag is ingewikkeld. Op de Filippijnen bijvoorbeeld is de grootste imperialistische vijand nog steeds de VS, maar het imperialistische China is ook een vijand omdat het de West-Filipijnse Zee van ons heeft ingepikt en onze natuurlijke hulpbronnen plundert, terwijl ons standpunt over de soevereiniteit van China over Taiwan, Hongkong, Macau, Tibet, Xinjiang en Chen Pao niet is veranderd.

Laten we nauwlettend in de gaten houden hoe de inter-imperialistische tegenstellingen tussen de VS en China zich in Oost-Azië ontvouwen. De hele wereld en verschillende regio’s in de wereld barsten onder de inter-imperialistische conflicten, neoliberale hebzucht, staatsterrorisme, fascisme, aanvalsoorlogen, de dreiging van een kernoorlog en de klimaatcrisis als gevolg van het revisionistische verraad aan het socialisme en de dominantie van het monopolistische kapitalisme, dat nu verscheurd wordt door de crisis van overproductie en de over-accumulatie van kapitaal door 1 procent van de bevolking ten koste van het proletariaat en de rest van het volk.

De proletarisch revolutionaire partijen en bevrijdingsbewegingen moeten hun eigen kracht tegen de imperialisten en de uitbuitende klassen in hun respectieve landen opbouwen en uitbreiden, en hun steun verhogen voor het proletariaat en het volk in verschillende delen van de wereld. Het proletariaat en de volkeren van de wereld moeten de strijd voor nationale bevrijding, democratie en socialisme vooruithelpen. Het proletariaat en de volkeren van de wereld moeten zich verenigen tegen het imperialisme en alle reactionaire krachten.