De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

1 mei
1 mei -

1 mei

maandag 2 mei 2011 12:02
Spread the love

Wordt de eerste mei niet wat meewarig bekeken ?
Er is het koude oorlogsbeeld (in zwart-wit, vroeger traditioneel jaarlijks op de BRT) van de parades op het Rode Plein: vlaggen en rijen marcherende soldaten, grote raketten dreigend wijzend naar de lucht, partijleiders met donkere deukhoeden wuivend op het hoge, verre balkon.
Dichterbij de, nu ietwat uitgedunde, optochten met mandatarissen en militanten achter de in het rood uitgedoste fanfare met majoretten. In toespraken wordt steevast (ik schreef haast stevaert) uitgehaald naar werkgevers en liberalen. Heel wat militanten vertoeven echter elders :  aan zee, op het auto- of motorcircuit, op terrasjes. De vrijetijdsindustrie draait op volle toeren tijdens “vrije dagen”. 
De katholieken houden zich gedeisd. Hun (antisocialistische) arbeidersfeestdag is pas een paar weken later, op Rerum Novarum (Fanfarum).  Pius XII heeft op de 1e mei  Sint Jozef Werkman op de heiligenkalender gezet.  En is het toevallig dat uitgerekend gisteren de overleden Johannes Paulus II, de paus van Solidarinosc  (1),  door Rome werd zalig verklaard ?
De laatste jaren waren er zelfs op 1 mei Vlaams Blok barbecues waarop Filip (eigenlijk is het Philip) Dewinter  zijn geelzwarte troepen vergastte (2) op brochetten  (mitrajetten ?)  en hoongelach met de roden.  Ik heb er dit jaar niet veel van gehoord.

Haymarket

Het feest van de achturendag. Voor alles symbool van strijd voor betere arbeidersrechten.  In zijn boek ‘Geschiedenis van het Amerikaanse volk’ vertelt Howard Zinn er veel  van.  Een maatschappij in volle industriële ontwikkeling gebruikte arbeiders louter als productiemiddelen.  Zeker vanaf de tweede helft van de 19e eeuw waren er veelvuldig stakingen, opstanden en groeiden vakbonden. In 1888 besloot de ‘American Federation of Labor’ om jaarlijks te demonstreren voor de invoering van de achturige werkdag.   Eén jaar later werd dit voorstel overgenomen op het eerste congres van de Tweede Internationale in Parijs.

1 mei als ‘Dag van de Arbeid’ werd gekozen ter herdenking van de ‘Haymarket riot’ van begin mei 1886 tijdens acties en protesten van arbeiders en vakverenigingen in Chicago, toen de snelst groeiende industriestad in de VS.  Deze demonstraties hadden als doel de achturige werkdag, meer loon en beter arbeidsrecht. Op 3 mei vuurde de politie op de massa: heel wat gewonden en vier doden. En op 4 mei was er het tragisch slot. Op het einde van de meeting werd een bom gegooid naar de politie. Zesenzestig agenten werden gewond, zeven gedood, zo schrijft Howard Zinn. Bij de wilde schietpartij daarna door de politie “vielen vele doden en tweehonderd gewonden”.  Het      Haymarket proces tegen “de acht van Chicago” eindigt op 6 november 1887 met de ophanging van vier vakbondsvoormannen. Eén had daarvoor zelfmoord gepleegd in zijn cel. De drie overblijvende gevangenen kregen achteraf gratie, na nieuw onderzoek van de zaak. Wie “de opdracht effectief uitvoerde, blijft tot vandaag onbekend” schrijft Zinn.
In 1890 verplaatste president Cleveland in de VS de viering van de dag van de arbeid van de eerste mei naar de eerste maandag in de maand september, net om te vermijden dat het zou gezien worden als een herdenking van deze Haymarket affaire. Het was echter ook een reden om in te gaan tegen het socialisme dat in Amerika meer en meer succes kreeg. Socialisme is in de VS nog altijd voor alles een scheldwoord.

De oorsprong van één mei toont aan dat deze dag vooral een strijddag is. Pas na Wereldoorlog II kenden wij in het industriële westen een paar decennia waar herverdeling meer kans kreeg. Waar welvaart ook voor bredere lagen werd voorbehouden.  Niet dat de koek echt gelijk verdeeld werd, maar toch kregen arbeiderskinderen meer toegang tot onderwijs, werd gezondheidszorg breed toegankelijk. Leken ook welzijnswaarden als cultuur en democratie werkbaar.
Het duurde tot de jaren zeventig, en de komst van de globalisatie.  Een nieuwe, wereldwijde concurrentie werd ingezet. En ondertussen had de industriële evolutie twee nieuwe uitdagingen opgebracht. Vooreerst de vaststelling dat onze welvaart maar kon mits de uitbuiting en grondstoffenroof van de derde wereld. En vervolgens dat ‘s werelds industriële rijkdom gebouwd was op een ecologische puinhoop.  Immers “een economie waarin een geschatte negen miljard mensen allemaal het welvaartsniveau bereiken dat normaal is voor de landen van de OESO (3),  zou in 2050 vijftien maal groter moeten zijn dan die van vandaag, en tegen het eind van de eeuw tweehonderd maal groter dan die van 1950. Hoe ziet zo’n economie er in vredesnaam uit?” (4).

Strijdfeest

De nieuwe uitdagingen voor vandaag.  De huidige revoluties in Afrika en het Midden Oosten die vechten tegen corruptie, werkloosheid en hoge voedselprijzen, voor mensenrechten en democratie. Maar ook de aanpak van banken- en economische crisis.  De steeds groter wordende kloof tussen rijk en arm, in binnen- en buitenland. De toekomst van Europa, de klimaatopwarming en het energievraagstuk.

De noodzaak van een rechtvaardige en duurzame (her)verdeling is zoveel meer dan enkel een communautair rondje staatshervorming.  Hoe belachelijk kan het zijn:  BHV als navel van de wereld?

In andere landen heeft men zijn bliksemafleiders.  Racisme en aanpak van vluchtelingen zijn aantrekkelijk.  Het neemt niet weg dat vragen worden gesteld bij de minimumlonen in Duitsland. Bij de inperking van vakbondsrechten in Wisconsin. Bij de mensenrechten in zoveel landen, van Israël tot Zimbabwe, van Myanmar tot Colombia.  Bij het democratisch gehalte van media, in toenemende mate gegijzeld door commerciële belangen.

Als je alles op een rijtje zet is 1 mei als ‘strijdfeest van het volk’ meer dan op zijn plaats. Met nadruk op de eerste lettergreep.

      
(1) Iemand  Lech Walesa gezien op het Sint Pietersplein? Volgens mij moet hij er geweest zijn.
(2) Ik weet het zeker: twee t’s.
(3) Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling     (4) Uit “Welvaart zonder groei” van Tim Jackson.

take down
the paywall
steun ons nu!