“Zorgkloof in België op 8 jaar tijd verzesvoudigd”

Wie in ons land niet over een comfortabel inkomen beschikt, heeft het steeds moeilijker om de zorgeindjes aaneen te knopen: terwijl in 2008 nog maar 1,4 procent van de laagste inkomens aangaf niet aan de nodige zorg te raken, loopt dit cijfer in 2016 op tot 7,9 procent, zo blijkt uit een rapport van de Europese Commissie dat dit jaar verscheen.

“Een bijna verzesvoudiging op 8 jaar tijd en een verdubbeling sinds 2011”, vertelt Ri De Ridder, voorzitter van Dokters van de Wereld. “Wat daarnaast opvalt, is dat terwijl het zorguitstel bij ons toeneemt, we in de rest van de Europese lidstaten een omgekeerde trend zien. De kloof in ons land is niet enkel groot maar ook een stuk groter dan in de andere West-Europese landen.”

 “44% van alle kinderen in armoede verstoken van zorg door financiële redenen”

“600.000 Belgen leven momenteel in armoede. Zij doen te vaak noodgedwongen aan zorguitstel omwille van financiële redenen”, vertelt David de Vaal, Coördinator van het Vlaams Netwerk tegen Armoede.

Kinderen die opgroeien in gezinnen in armoede worden het hardst getroffen: “44 procent van alle gedepriveerde Belgische huishoudens met kinderen jonger dan 16 jaar moest de afgelopen 12 maanden afzien van medische zorg, terwijl dit nodig was”, vertelt de Vaal.

Ook op andere vlakken hebben Belgen in armoede zorgen over zorg: “79 procent van de gedepriveerde huishoudens beschouwt de kost van geneesmiddelen als een financiële last op het budget  32 procent moest een bezoek bij de tandarts uitstellen en 35 procent beschouwt geestelijke gezondheidszorg als onbetaalbaar.”

Zorgongelijkheid heeft dodelijke gevolgen: hoogopgeleide vrouw leeft 13,4 jaar langer in goede gezondheid dan laagopgeleide vrouw

Deze zorgongelijkheden zijn niet zonder gevolgen: “De kloof in levensverwachting zonder beperkingen tussen het hoogste en laagste opleidingsniveau van een 25-jarige is 10,5 jaar voor mannen en 13,4 jaar voor vrouwen”, vertelt De Ridder.

“Anders gezegd: een Belgische hoogopgeleide vrouw van 25 jaar leeft gemiddeld tot haar 74e in goede gezondheid, terwijl de gezonde levensjaren zich bij een laagopgeleide vrouw tot haar 60e verjaardag beperken en ze gemiddeld gezien al voor haar pensioen geconfronteerd wordt met gezondheidsproblemen.”

Ook middenklasse blijft niet ongemoeid

Niet enkel Belgen in armoede piekeren over hoe ze hun zorg moeten inpassen in hun budget. Ook de rest van de bevolking breekt zich regelmatig de kop over de kost van zorg. “34 procent  van álle Belgische gezinnen beschouwt de kost van geneesmiddelen als een middelmatige of aanzienlijke last”, vertelt De Ridder. “En 26 procent geeft aan dat de bijdragen voor de gezondheidszorg moeilijk tot zeer moeilijk in te passen zijn binnen hun beschikbare huishoudbudget.”

Bovendien geeft 1 op 5 van alle Belgen aan dat tandzorg en mentale zorg niet betaalbaar is. Het feit dat het ‘uit-eigen-zak-gedeelte’ bij tandzorg makkelijk kan oplopen tot in de honderden of zelfs duizenden euro’s en dat 40 procent van de tandartsen zich niet hoeft te houden aan de vastgelegde tarieven, verklaart dit probleem.

“Gezinsuitgaven voor zorg nergens zo hoog als in België”

Wat geestelijke gezondheidszorg betreft, is de recente regeling die de psycholoog terugbetaalt te beperkt in de zin dat jongeren en 65-plussers worden uitgesloten. “We zetten ook vraagtekens bij de vraag van de psychologen naar directe en onbeperkte toegang, zonder doorverwijzing, en de mogelijkheid om vrije tarieven te kunnen toepassen. Dit kan onder meer zorgen voor een risico op een Mattheus-effect waarbij hoofdzakelijk hooggeschoolden gebruik maken van de regeling. Er is te weinig aandacht voor het (financieel) toegankelijk maken van geestelijke gezondheidszorg voor laagopgeleide of weinig bemiddelde mensen, wat jammer is, aangezien mensen in armoede net meer mentale zorgnoden hebben. De huidige regeling integreert de geestelijke gezondheidszorg nog te weinig in de 1e lijn en werkt  financiële drempels voor mensen in armoede onvoldoende weg.”

“Alles samengenomen zien we dat de Belg veel zorg uit eigen zak betaalt”, concludeert de Ridder. “De jaarlijkse niet terugbetaalde gezinsuitgaven voor zorg in België zijn met gemiddeld 1.000 euro per jaar zelfs de hoogste van gans Europa en liggen 500 euro hoger dan het Europees gemiddelde van 600 euro per jaar per gezin.”

6 actiepunten voor de volgende federale regering

De zorgkloof in ons land groeit & zorguitstel is voor honderdduizenden Belgen een dagelijkse realiteit. Bovendien weegt zorg zwaar op het gemiddelde Belgische huishoudbudget. Dokters van de Wereld en het Netwerk Tegen Armoede vragen de volgende federale regering werk te maken van de volgende 6 actiepunten:

1.  Investeer in maatregelen die zeer kwetsbare mensen opnieuw aansluiting laten vinden bij het zorgsysteem.
2. Maak werk van de veralgemeende derdebetalersregeling waardoor enkel nog het remgeld betaald moet worden door de patiënt.
3. Breid de terugbetaling voor tandzorg uit & zet een grens aan de mogelijkheid om af te wijken van tarieven, zowel bij tandartsen maar ook bij specialisten en kinesitherapeuten.
4. Investeer in wijkgezondheidscentra.
5. Maak van geestelijke gezondheidszorg een prioriteit in het zorgbudget, en zorg dat het dat het ook ten goede komt voor mensen in armoede.
6. Investeer in preventie en gezondheidspromotie die niet stigmatiserend is voor mensen in armoede