Arbeidersoprganisaties en het sociale middenveld ondertekenen de eisen van de daklozen massaal. De armsten worden uit het isolement gehaald. Deze solidariteit is een begin van een sterke beweging tegen de extreme armoede en de sociale uitsluiting.

De strijd voor de rechten van de daklozen en de extreem armen werd lange tijd in de marge gevoerd door kleinere zelforganisaties. Er werd wat meewarig over gedaan. Soepbedeling, een matras in een kraakpand, bedelen… Het leek folklore. Marginaal… Daar komt verandering in. Een federale actie op vrijdag 1 april naar aanleiding van het zonder voldoende alternatieven stopzetten van de winter nood plannen, krijgt steun van uit grote sociale en arbeidersbewegingen.

Breed front

Op initiatief van het Belgian Anti-Poverty Network (BAPN) (dat federaal tal van organisaties overkoepeld) ondertekenen massabewegingen en invloedrijke organisaties de platform tekst. Dat is een doorbraak, met ondermeer het ACW met daar in het ACV en de Christelijke Mutualiteit.

Met de Socialistische Mutualiteiten, de Centra voor Algemeen Welzijnswerk (CAW), de Sector Samenlevingsopbouw, Wezijnszorg, het Vlaams Newerk waar armen het woord voeren en hun vele angesloten leden. Dit alles op plaatselijk, gewestelijk en federaal niveau. Deze solidariteit van vooral de arbeidersbeweging werd keer op keer gevraagd door hen die aan de weg timmeren.  Dit is een nieuwe lente, een nieuw geluid.

Ook op de straat ? In de harde, dagelijkse strijd voor het overleven ? Schijnt de zon voor iedereen ? Niet voor de daklozen. Ze blijven in de kou staan, ondanks de stijgende temperatuur. Meer nog, ze worden van af 1 april massaal de straat op gejaagd. Dit is geen grap, op deze dag stopt het overgrote deel van de lokale initiatieven voor acute opvang van daklozen tijdens de winter. Vrouwen met kinderen, mannen, jong en oud zonder dak gaan terug op zoek naar portieken, kelders, containers, metro gangen, kraakpanden zonder enig comfort.

Armoede zonder grenzen

België heeft geen officiële cijfers over het aantal daklozen. Soms verschijnt het  aantal 17.000, maar het zijn er veel meer. Mensen zonder papieren, vluchtelingen worden niet meegeteld. De racistische neiging om “onze daklozen eerst” te plaatsen, leeft. Vrijwilligers, ervaring deskundigen en hun veelal kleine organisaties doen wat ze kunnen. Ze worden samen met de gecriminaliseerde armen mee opgejaagd. Deze vorm van hulpverlening bestaat in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Ze is ondermeer in het Gemeenschappelijk Daklozen Front – Front  Commun SDF gebundeld.  

www.frontsdf.be  (Met Nederlandse vertaling)

Hier geen sprake van separatisme. Armoede kent geen grenzen. Het Antwerpse Daklozen Aktie Komitee is één van die groepen. Volgende video werd in het kraakpand ‘t Klooster achter het Centraal Station van Antwerpen opgenomen, toen het DAK er de verantwoordelijkheid had. Deze video is een initiatief van de voormalige staatssecretaris voor armoedebestrijding, Marc Delizée (PS) ter gelegenheid van de federale Prijs voor Armoedebestrijding, uitgereikt door Koning Albert II, waarvoor de grassroots beweging DAK één van de negen genomineerden was in april 2009. Zie video :

www.mi-is.be/be-nl/tags/daklozen-aktie-komitee  (Klik rechts op “Meer over DAK”, scroll naar onder voor de video)

Hulp ? Hou het stil…

In haar vijftienjarige geschiedenis tekende het DAK voor zes kraakpanden, ter beschikking van daklozen. Sommigen functioneerden jaren. In het hele land bestaan dergelijke al dan niet gedoogde initiatieven. Brussel neemt het voortouw, Wallonië is strijdvaardig. Deze organisaties vervullen de taken die de overheden veronachtzamen en krijgen stank voor dank. De Antwerpse burgemeester Patrick Janssens (sp.a) noemde het DAK in volle gemeenteraad van januari ll. nog “verdacht”, met “een dubbele agenda”.

De winter nood plannen bleven lang theorie. Rond kerstmis gooien de media zich op de dakloze met zijn trouwe hond, het meisje met de zwavelstokjes, de bij lage vries temperaturen op straat overlevenden en soms stervenden. Bedenkelijk voyeurisme door hen die veilig achter de kalkoen zitten. Voorbije winter was er inzake hulpverlening beterschap merkbaar in geheel België. Desondanks blijft er werk aan de winkel. Waakzaamheid is geboden.

Het Belgisch Netwerk voor Armoedebestrijding zegt : “In verschillende gemeenten is de bewustwording rond de winterperiode duidelijk gegroeid. Vaak mede onder druk van het lokale middenveld”. Toch waren steden en gemeenten op hun hoede voor een “aanzuigeffect” bij een te open communicatie over de mogelijkheden van een warm onderdak tijdens de vrieskoude.

Duidelijker, hou het stil dat hulp kan. Het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding (BAPN) en anderen zullen op 1 april een analyse van de hulpverlening in de voorbije winter én actuele eisen aan de media en politici voorleggen. Het BAPN (Belgian Anti-Poverty Nework) coördineert het initiatief.

“Belgisch Netwerk” www.bapn.be/?lang=2 

Bijzondere 1 april vis

Belgische grote middenveld organisaties en kleinere grassroots groepen wijzen er op dat het organiseren van een acute (winter) opvang geen excuus mag zijn voor het ontbreken van een structurele aanpak ter bestrijding van dakloosheid, het ganse jaar. “Dames en heren politici, waar wacht u op ?!” zegt het Belgisch Netwerk. Er wordt aan de provincies, de gewesten en de federale overheden gevraagd om de gemeenten te steunen om de ontstane extra plaatsen voor opvang in de winter te behouden en te werken aan een globale aanpak op lange termijn.

Steden en gemeenten, de plaatselijke OCMW’s hebben middelen, geld, personeel van de hogere overheden nodig. Steden als Antwerpen, Brussel, Charleroi, Luik bewezen hun goede wil en boeken vooruitgang. Het is logisch dat ze daklozen “aanzuigen”, grotere gemeenten waren steeds centra van armoede en sociale uitsluiting. Laat ze niet in de steek.

De dakloosheid moet beëindigt worden. Dat is een kwestie van efficiënte armoedebestrijding. De federale regering, de gewesten en gemeenschappen praten er over, zij zijn op nog geen enkele wijze begonnen aan het scheppen van oplossingen.

Lompenproletariaat ?

Vrijdag 1 april zullen in Antwerpen, Brussel en Luik gecoördineerde symbolische acties doorgaan als protest tegen het op straat zetten van daklozen, nu de winter nood plannen stoppen. Talrijke grote middenveld organisaties en kleinere actiegroepen slaan de handen in mekaar. Het gaat om een uitzonderlijk breed front over geheel België.

Dat armen, extreem armen, daklozen een soort negentiende
eeuws“lompenproletariaat” zouden vormen, is van de pot gerukt. Al leeft deze discriminerende idee nog, ook in linkse milieus en bij een kortzichtige, werkende middenklasse. De groep armen, die groeit in aantal, maakt volwaardig deel uit van de arbeidersklasse en stelt haar eisen. Ze wordt ook strijdbaar. Niet onbelangrijk is de toename van “working poor”, alleenstaande vrouwen met kinderen en jongeren op de dool. Zij kloppen aan bij OCMW’s, kraakpanden, voedsel bedelingen.

Extreem sociaal uitgesloten mensen worden gemarginaliseerd en gecriminaliseerd. Antwerpen neemt hier in het voortouw. Symbolisch voor die politiek werd de massale politie actie bij het ontruimen van het voormalige kraakpand, de Rijkswachtkazerne in de binnenstad. Honderdvijftig politie agenten in gevecht uniform, een helikopter, een bijzonder bijstandsteam werden ingezet tegen… 9 dakloze krakers. Volgens burgemeester P.Janssens was het een “oefening”.

De voormalige bewoners hadden een goede band met de buurt. Ze organiseerden culturele activiteiten en voordrachten over wonen in samenwerking met Samenlevingsopbouw. Ze beheerden het al lang leeg staande pand als een goede huisvader. Hun bezittingen werden vernield en op een container gegooid. Ze stonden terug op straat…

Laten we hopen dat de vele belangrijke ondertekenaars van de basistekst voor de acties op 1 april ook dergelijke terreur tegen de zwaksten zullen aanklagen.

“Politiebrutaliteit…” https://www.dewereldmorgen.be/blog/koen-calliauw/2011/01/10/politiebrutaliteit-tegen-antwerpse-daklozen

Solidariteit groeit                                        

Overlopen we langs Vlaamse kant de organisaties die de actie en de eisen van 1 april ’11 ondersteunen. Langs Franstalige kant is de lijst even indrukwekkend. Vooraan het ACW met akkoord van het ACV en de Christelijke Mutualiteit. De CAW  federatie (Centra Algemeen Welzijnswerk). Uiteraard het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding en het Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen. Met hun vele aangesloten organisaties. Op nationaal en plaatselijk niveau.

Verder het Gemeenschappelijk Daklozen Front – Front Commun SDF met haar leden, zoals de  Antwerpse grassrootsbeweging DAK en het Brusselse Chez Nous-Bij Ons. Het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk. De straathoek werkers van Vlastrov, Vos, Westrov, Liss, het Verbruikersateljee, Welzijnszorg, Welzijnszorg Brussel, Free Clinic Antwerpen, Welzijnsschakels, VOB, de belangrijke Sector Samenlevingsopbouw, de Socialistische Mutualiteiten en het houdt niet op.

Sluiten nog aan. Vlaams Straathoekwerk Overleg, Welzijnsschakels, Vlaams Overleg Bewonersbelangen, GGalimero (Geestelijke Gezondheidszorg), Vereniging van Wijkgezondheidscentra, deMens (Unie van Vrijzinnige Verenigingen), e.a. De solidariteit met de zwaksten neemt toe. Dit draagt er toe bij dat ze niet als “abnormalen”, de “Anderen” beschouwd worden, maar als medemensen die hun rechten opeisen. Een dak boven het hoofd en een menswaardig leven zijn mensenrechten.

Arbeidersbeweging bekent kleur

Dit is de eerste keer dat een dergelijke steun van uit grote en belangrijke organisaties, zoals het ACW gesteund door het ACV , de Christelijke Mutualiteit en de Socialistische Mutualiteiten tot stand komt om de rechten van de daklozen op te eisen. Eindelijk neemt een deel van de georganiseerde arbeidersbeweging en de sociale sector haar verantwoordelijkheid en bekent kleur. Beseffend dat tal van extreem armen en daklozen in een nabij verleden werkenden waren, gezinshoofden, soms zelfs actieve vakbondsmilitanten en syndicale afgevaardigden.

Het kan niet dat mensen die niet meer klassiek deel uitmaken van het productie proces als afval beschouwd worden. Het is ook opvallend hoeveel kleine middenstanders in een extreem uitgesloten situatie terecht komen. Slachtoffer van hun slechte sociale bescherming.

Haring voor ministers Van den Bossche en Vandeurzen

In Brussel en Luik wordt gemanifesteerd. In Charleroi voeren armen organisaties al enkele weken actie rond hetzelfde thema. Ze sluiten zich aan bij die van 1 april.

‘s Ochtends wordt in Brussel een delegatie  van de actievoerders, de daklozen uit Vlaanderen ontvangen door de ministers Freya Van de Bossche (sp.a – Wonen) en Jo Vandeurzen (CD&V – Welzijn) Deze Vlaamse ministers krijgen de analyse van de voorbije harde winterperiode overhandigt én een verse haring. Deze vis was ooit het armen voedsel bij uitstek en is nu bijna luxe.

Men had ook willen praten met de federale minister van Landsverdediging, Pieter De Crem (CD&V). Tijdens de winter nood plannen worden leger kazernes gebruikt als opvangplaats. De coördinatie kan beter. De minister heeft evenwel geen tijd voor de armen. Hij is met zijn strijdkrachten in Libië druk in de weer om daar mensen de woestijn in te jagen, dakloos te maken. Dààrvoor verspild België miljoenen euro’s die de armen hier broodnodig hebben.

Op vrijdag 1 april wordt op de Antwerpse Groenplaats een symbolische, korte actie gevoerd. Er worden deelnemers uit Mechelen en elders verwacht. Dit van 15 u tot 16 u. Cynische aprilvissen zullen er zwemmen onder het moto “Dit is geen Grap !”. De jongeren muziek band Bruutstatuut speelt de pannen van de kathedraal. Er word gespeecht en veel lawaai gemaakt. De aandacht moet naar de rechten van de armen, van de daklozen gaan.

10 eisen

Vooraan wordt een structurele aanpak van de dakloosheid gevraagd. Verder wordt gesteld dat niemand buiten zijn wil op straat moet slapen. Ook buiten de winterperiode. En hulp bij extreme koude moet in elke provincie met een noodprocedure beantwoord worden. Naar analogie met de rampenplannen.

Een ruwe schatting leert dat een nacht opvangplaats voor een dakloze 7 euro / nacht kost + personeel- en vervoerkosten. Zowel defensie, de civiele bescherming, de lokale overheden, grote instellingen en organisaties allerhande beschikken over infrastructuur en/of vervoerscapaciteit. Geschikte oplossingen vinden kost inspanningen, maar kan zeker lukken.

Nu zowel het middenveld, belangrijke arbeidersbewegingen en de kleinere actiegroepen mekaar vinden kunnen de provincies, gewesten en federale overheden onder druk gezet worden om hun verantwoordelijkheid te nemen. Zodat de volgende koude winter die er zeker komt niet opnieuw beelden van op straat bevrozen daklozen met zich brengt.

Laat deze 1 april de start betekenen van een humaan beleid dat de schande van de dakloosheid in een “welvaartstaat” uitroeit. Een nieuw geluid.

(Ook het ABVV-FGTB sluit zich aan bij de ondertekenaars van de platformtekst).