Als we vandaag een persconferentie organiseren, is het om rechtstreeks met u te communiceren. Zodat anderen niet in onze plaats aan u zeggen wat wij denken en ervaren.

Al te vaak leven we in een klimaat van “goed nieuws” -communicatie, niet in het minst als overheden in een pre-electorale periode iets aan de media mededelen.

Van onze kant geven we geen commentaar over het feit of het invoeren van een EVA voor Vlaanderen in zijn geheel “goed nieuws” of “slecht nieuws” is. We beperken ons tot Brussel.

We beperken ons tot een toelichting over wat er in feite met onze werkingen op vlak van integratie gebeurt.

In de eerste plaats met de werking van het Regionaal Integratiecentrum Foyer Brussel vzw (RIFCB), die opgaat in het voornoemde Extern Verzelfstandigd Agentschap van Vlaanderen. Een gedwongen huwelijk, zoals u weet. Onze bruidschat: in de traditie van gedwongen huwelijken, 20 medewerkers die ons moeten verlaten en moeten overstappen.

Maar tegelijkertijd schetsen we ook wat er van de koepel Foyer nog overblijft. En dat is niet niks. Integendeel: vanaf nu zullen we met onze andere werkingen nog meer focussen op het eerstelijnswerk. Het echte veldwerk dus.

The good message: Foyer blijft bestaan, alsook zijn kwaliteit, expertise en pionierswerk.

The bad message: wij ervaren het alsof een Vlaamse sjeik een derde van ons team komt opkopen en overnemen.

Met het RIFCB verliest Foyer een belangrijke pijler. Dat doet pijn, zondermeer. En nog meer voor de schat aan medewerkers die we kwijtspelen dan voor de werking zelf.

Maar in de fundamenten wordt Foyer niet geraakt. We behouden onze wortels: die hebben altijd in het direct contact met de mensen in de volkswijken bestaan, niet in het produceren van papierwerk.

Uit die Foyer-wortels is veel gegroeid, meer dan geweten is. Zo zijn er werkingen die intussen op eigen benen staan en -met succes- ‘verzelfstandigd’ werden. Zoals bijvoorbeeld Intec Brussel, maar ook het Huis van het Nederlands is eigenlijk een ‘spin-off’, want groeide voort uit Foyer-werking CNM (cursussen Nederlands voor meer dan 1000 migranten per jaar). En Onthaalbureau bon is dan weer (gedeeltelijk) schatplichtig aan Compas: ook daarmee was Foyer toch wel een beetje z’n tijd vooruit. Wij durven zo ver gaan om met zekerheid te stellen dat bepaalde goede Vlaamse scholen, zoals de Vierwindenschool uit Molenbeek, vandaag niet zouden bestaan, was Foyer in de jaren 80 niet tussen gekomen.

Never change a winning team… Ja, maar dat is dus zonder het grote Vlaamse geld gerekend.

We zijn echter geen organisatie die de armen laat zakken. Daarom deze persconferentie.

I. Ter informatie: Foyer is een meervoud

Het Foyer-netwerk bestaat uit veel meer dan RICFB vzw (het regionaal integratiecentrum).

Een overzicht van de resterende en bij ons blijvende werkingen, die niet mee opgaan in het EVA:

• onze Nederlandstalige en Franstalige jongerenwerkingen,

• onze interculturele bemiddeling in de gezondheidzorg,

• onze sport-activiteiten en sportclubs,

• onze vrouwenwerking Dar al Amal

• en het wijkatelier,

• het consultatiebureau van het ‘jonge kind’,

• de deelwerking van het CAW dat bij de Foyer-werking aansluit,

• het Vormingscentrum Foyer.

Gaat het om goede werkingen? Het is aan ieder van u over om daar vrij over te oordelen.

Toch een paar referenties:

De BIS AWARD (Jongerenwerking Foyer) kreeg het Gouden Ketje van de VGC enkele jaren geleden.

Atlemo werd door FM Brussel uitgeroepen tot het ‘Sporthart van Brussel’.

De minister van Onderwijs van de Franse cultuur, Fadila Lanaan, verwijst nog altijd naar vrouwenhuis Dar al Amal als een belangrijke factor in haar carrière, omdat haar moeder een trouwe bezoekster was van deze emancipatorische werking, terwijl ze zelf als kind op een oude groepsfoto staat van onze jongerenwerking jaren geleden…

Het wijkatelier (een schrijnwerkerij voor ‘leken’ in een nadrukkelijk kansarme buurt)? Daarvan zegt iedereen die er langskomt, dat het een unicum is en dat er veel meer zulke ateliers zouden moeten komen in Brussel.

En er gaat geen week voorbij, of er komt een buitenlandse delegatie langs: van ambassadeurs uit Bulgarije of Roemenië, over hogere ambtenaren uit een of ander Scandinavisch land, en universitaire centra uit Canada of de VS, of Marokkaanse of Tunesische parlementaire delegaties.

Recent lanceerden we nog een MP3-audio-tour in Molenbeek, en die slaat al onmiddellijk aan.

Wij organiseren jaarlijks een interreligieus concert, een jogging door hartje Molenbeek, en onthalen honderden kinderen & jongeren in het Gewoon Vreemd Paleis.

En we zouden nog wel even kunnen doorgaan (volgende week valt bijvoorbeeld het Vormingscentrum Foyer in de prijzen – maar we onthullen nog niet waar.)

Blijkbaar doen we ‘het’ dus niet zo slecht.

Wat wordt dan opgekocht? De werkingen die werden ondergebracht onder het Regionaal Integratiecentrum (RICFB).

Zonder afbreuk te willen doen van de andere deelwerkingen (die ons inziens allemaal even verdienstelijk zijn) toch één voorbeeld: de dienst Roma & Woonwagenbewoners.

Die bestaat intussen welgeteld 10 jaar. Dus opgestart toen nagenoeg niemand voor deze bevolkingsgroep oog had. Nu kijkt Vlaanderen & Europa met veel interesse naar de manier van werken, wordt de opgebouwde expertise vaak ‘gesolliciteerd’. Ook door de pers overigens.

Een oplijsting van de betrokken werkingen die onder het RIFCB vallen en die dus naar het EVA dienen overgeheveld, vindt u onder III.

II. Maar eerst,… “why change a winning team?”

Sommigen zeggen ons dat het is omdat we te eigenzinnig zijn, niet genoeg in de pas lopen. Als dat waar zou zijn, is dat een belachelijke reden. Te eigenzinnig? Daarenboven moet men zich de vraag stellen of, zonder die eigenzinnigheid, in de jaren 80 de eerste kinderen wel zo vlot in het Nederlandstalig onderwijs zouden binnengeraakt zijn? En nog, of men ooit al in de jaren 90 die duizenden volwassen cursisten Nederlands zou gehad hebben onder de migranten uit die tijd?

En by the way, waren we niet af en toe een beetje eigenzinnig geweest, dat had de Vlaamse overheid vorig jaar onze interculturele bemiddelaars niet op een buitenlands congres als ‘good practice’ kunnen naar voor schuiven, want in de rest van Vlaanderen hadden ze die enkele jaren voordien helemaal afgeschaft.

Waarom toch? Heeft het te maken met het beleid dat een Vlaamse overheid wil doordrukken naar de VGC toe? Dit lijkt al aannemelijker… maar waarom moeten concrete werken op terrein en concrete mensen zulke zware prijs betalen omdat politieke partijen met mekaar een robbertje willen uitvechten over de rol van de VGC te Brussel… En dan klagen dat de mensen a-politiek worden.

Of heeft het te maken met het feit dat men de zogenaamde macht van het middenveld wil terugdringen, vanuit de illusie dat de politiek dan eens rechtstreeks in alles en nog wat met de individuele burger zal communiceren?

III. Waarmee is Regionaal integratiecentum Foyer bezig?

Interculturalisering

Een groot deel van het RICFB-team wordt ingezet voor interculturalisering.

De interculturalisering heeft zin als ze gevoed wordt door eerstelijns ervaringen: dat is het wat haar sterk maakt.

Als die voeding wegvalt, verliest deze werking veel van haar waarde.

Als vele partners op het terrein (gemeenschapscentra, scholen, welzijnsorganisaties, bibliotheken, overheden…) een beroep doen op RICFB is dat dus niet alleen omwille van de theoretische kennis rond migratie en interculturaliteit, maar ook omwille van de eigen praktijk en terreinervaring en het vandaaruit opgebouwde netwerk.

Training en procesbegeleiding zonder voeling met de praktijk krijgt een heel andere invulling. Hier biedt inkanteling in EVA naar onze mening geen enkele meerwaarde.

Sociale cohesie

Ook de medewerkers die binnen het RICFB-team aan sociale cohesie werken, dienen gevoed door de eerstelijnswerkingen. Valt die band weg, dan wordt werken aan sociale cohesie grotendeels herleid tot louter sensibiliseren.

Dus ook hier biedt inkanteling in EVA geen enkele meerwaarde, integendeel.

Rechtsbescherming

Van een dienst Rechtsbescherming kan men zich inbeelden dat ze ook perfect kan werken vanuit een EVA.

En toch: haar band met de werking van CAW Brussel op Foyer, waaraan ze veel kon delegeren, gaat verloren bij een afsplitsing. De dienst Rechtsbescherming zal dus, ofwel elke eerstelijns activiteit moeten laten vallen (wat haar afsnijdt van haar voeding) of op de kortste keren overwerkt geraken.

De voeling met de Brusselse realiteit zal verloren gaan. Verwacht mag worden dat het, eenmaal bij EVA, een louter tweedelijns dienst Rechtsbescherming zal worden, m.a.w. een duplicaat van het Rechtsbeschermingsaanbod op het Kruispunt Migratie-Integratie.

Roma-werking

De eerstelijns Roma-werking is in zekere zin een anomalie in het RICFB. Een Roma-werking zonder bemiddelaars, want ze zou de enigste eerste-lijnswerking zijn die van de andere eerste-lijnswerkingen losgekoppeld wordt om in een context van tweede-lijnswerkingen op te gaan. En als de bedoeling erin bestaat om die te heroriënteren naar onthaalbeleid/inburgering toe, sorry, dan zal dat maar voor een klein percent slagen.. M.a.w. heel veel zal verloren gaan, ook binnen de Roma-werking na een overgang naar het EVA.

IV. Samengevat

1. Geen enkele deelwerking binnen het Regionaal integratiecentrum Foyer (RICB vzw), die gelet op de bescheiden omvang van de ploeg (i.c. nog niet 1 medewerker per Brusselse gemeente) op de eerstelijnswerkingen aangewezen is, wint bij de opname in het EVA.

Integendeel:  de achteruitgang staat in de sterren geschreven. Je moet blind zijn om dat niet te zien.

1. Het EVA-project zoals het door de Vlaamse regering goedgekeurd werd, is uitsluitend uitgestippeld vanuit het financieringskanaal van de Vlaamse Gemeenschap.

2. Bij het uitstippelen van het EVA-project voor Brussel is nooit vertrokken geweest van het reële Brusselse veld.

3. Na het schrappen van de biculturele onderwijsprojecten, worden de Foyer-werkingen een tweede keer zwaar getroffen (vooral door het verlies van waardevolle mensen), zonder dat daar een evenwaardige winst tegenover staat voor andere werkingen te Brussel noch voor Brussel als sociaal veld.

4. Samen met Onthaalbureau Bon delen we verder de zorg voor de problemen rond een retentiebeleid te Brussel op vlak van personeelsbeleid.

5. De huidige beleidmakers in de Vlaamse regering onderschatten duidelijk het belang van het middenveld als schakel tussen overheid en burgers. Ze overschatten daarbij schromelijk de mogelijkheden voor het beleid om zelf en op hun eentje rechtstreeks de sociale cohesie in een metropool als Brussel vorm te geven.

6. Wil het EVA een kans hebben om te Brussel ooit tot een dynamisch en efficiënt instrument uit te groeien, dan heeft het EVA er volgens ons alle belang bij om met de opmerkingen zowel van Regionaal integratiecentrum Foyer als vermoedelijk ook van Onthaalbureau Bon maximaal rekening te houden en die werkingen elk op zich de nodige autonomie te verlenen..