Mark Weisbrot (cepr.net)

“Trojka’s grootste angst? Syriza slaagt waar zij mislukten”

EU-leiders en EU-trojka sturen stoere verklaringen de wereld in. "Griekenland staat voor een catastrofe als het land niet doet wat wij bevelen". Volgens Amerikaans econoom Mark Weisbrot is de grote angst van de EU-top echter dat Griekenland wel zal slagen om zijn problemen op te lossen. Er is immers een historisch precedent uit 2001.

maandag 2 februari 2015 16:07
Spread the love

De Amerikaanse progressieve
mediawatchorganisatie Fairness and Accuracy in Reporting (FAIR)
volgt de Amerikaanse
media op de voet. Mark Weisbrot is econoom en directeur van het
Center for Economic and Policy Research (CEPR) en lid van Just Foreign Policy, progressieve denktanks in Washington. Zijn columns verschijnen in
de Amerikaanse New York Times, de Britse Guardian en de Folha de Sao Paulo, de grootste Braziliaanse krant.

In de podcast van FAIR
CounterSpin van 30 januari 2015
vraagt FAIR aan Mark Weisbrot wat hij vindt van
de recente ontwikkelingen in Griekenland. De Amerikaanse media zijn immers zeer negatief over Syriza.

Zij zijn extreem-links en willen niet
betalen nadat de EU hen uit de financiële dieperik heeft gehaald. Wat
is er eigenlijk zo angstaanjagend aan de intenties van de Griekse
regering?

“Wie zijn hier eigenlijk de
extremisten? Is dat de top van de EU (volgens sommigen gewoon
Duitsland) of Syriza? In mei 2010 tekende de toenmalige Griekse
regering het memorandum met de trojka (Europese Commissie, Europese
Centrale Bank, IMF). De Griekse schuld was toen 150 procent van het
Bruto Nationaal Product. ‘Doe wat wij zeggen en jullie zullen er uit
geraken’, zei de trojka toen. Uw schuld zal dan beheersbaar worden.
Vandaag (in 2015) staat de schuld op 175 procent van het BNP. Het Griekse BNP
is bovendien sindsdien met 25 procent gekrompen. De werkloosheid staat op 26
procent, het dubbele van 2010. Het is overduidelijk wie hier in de
fout is gegaan.”

“Nu zeggen ze dat ze nog meer moeten
doen, terwijl ze al een enorme prijs hebben betaald. Er moesten zeker
hervormingen doorgevoerd worden, daar is geen twijfel over. De bedoeling van dergelijke leningen zou
moeten zijn die hervormingen gemakkelijker te maken, niet om het tien
keer erger te maken. Ze hebben dus gedaan wat hun bevolen was.”

“De
handelsinvoer is meer gekrompen dan in eender welk ander land in de
wereld in dezelfde periode, 36 procent. Ze hebben nu een
begrotingsoverschot (de schuldafbetalingen niet meegerekend) en een
overschot op de lopende rekeningen. De vraag is dus, wanneer gaan ze
dat kunnen gebruiken om de economie te herstellen, na zes jaar
onafgebroken schuldafbetaling.”

“Syriza zegt nu dat Griekenland alles
gedaan heeft volgens het boekje. Het minimumloon werd met 25 procent
verminderd, de kosten van gezondheidszorg zijn gehalveerd. De
arbeidswet werd gewijzigd zodat collectief sociaal overleg verboden
werd. Meer dan 20 procent van het overheidspersoneel werd ontslagen. Syriza zegt: ‘Wij gaan een aantal van die maatregelen terugdraaien, want wij willen
dat de economie terug groeit. Wij willen geen 28 procent werkloosheid
in 2018, het cijfer dat het IMF voorspelt in zijn prognoses, als
alles verloopt zoals de trojka dat wil’.”

“Als ik dit als Amerikaan van op
afstand neutraal bekijk, dan is het overduidelijk dat het Syriza is
dat hier de stem van de redelijkheid vertegenwoordigt tegenover de extremisten van
de trojka die niet alleen in Griekenland zoveel schade aanrichtten,
maar in de volledige eurozone de werkloosheid lieten toenemen tot
11,5 procent, het dubbele van hier in de VS.”

Griekenland heeft alles gedaan wat hun
werd opgelegd. De boodschap die de media van de trojka overnemen is
in feite: ‘Je kan dit niet doen enkel omdat jullie bevolking dat
wil.’ Dit is een crisis van democratie en verkozen regeringen. Een
land kan niet meer zijn eigen beleid voeren?

“Dat is het probleem. Als je de
berichtgeving leest in de New York Times, dan zie je daar de
bevestiging dat deze besparingen niet hebben geholpen en dat de
economie er erger aan toe is dan ooit tevoren. Wat ze niet zien is
dat dit een fundamenteel gebrek aan democratie aantoont.”

“In de EU
heeft men toegelaten dat de bevoegdheid om een economisch beleid te
voeren is afgestaan aan instellingen, die geen democratische
verantwoording afleggen. Deze instellingen zijn allesbehalve
neutraal. Ze hebben een politieke agenda. Dit ging nooit over alleen
maar het innen van schulden, het beheren van een schuldencrisis.”

“Wat
men echt wil is de EU herbouwen tot iets dat veel meer lijkt op de
Amerikaanse maatschappij, een zeer kleine en minimale sociale
welvaartsstaat, met zeer zwakke vakbonden, minder geld voor
gezondheidszorg en pensioenen.”

“Als je door de duizenden documenten
van de EU en het IMF gaat – wat wij bij CEPR hebben gedaan, dan kan
je zien dat dit hun programma is en hoe ze dat willen implementeren.
Daarin lees je ook hoe ze de financiële crisis hebben gerokken,
vooral in 2011 en 2012.”

“Wat ze doen is regeringen dwingen dingen te
doen waar niemand ooit voor heeft gestemd.”

De New York Times spreekt eerder van
een conflict van democratieën. Grieken willen dit en de Duitsers,
Nederlanders en Denen willen iets anders. Zij willen niet dat hun
belastinggeld wordt gebruikt om de Grieken te redden.

“Dat is inderdaad iets wat
voortdurend in de media wordt herhaald. Dat klopt gedeeltelijk. Er
zijn immers inderdaad kiezers in Duitsland en andere landen die daar racistische
ideeën over hebben, met name over Griekenland, Spanje en Portugal. Waar halen
ze die ideeën vandaan? Uit de media, die hun voortdurend vertellen
dat het die luie Grieken zijn, terwijl de Grieken in werkelijkheid
veel meer uren moeten werken dan de Duitsers. Het is allemaal hun
eigen schuld. Ze hebben te veel geleend. Ze hebben gelogen over hun
schulden.”

“Griekenand was het enige EU-land met een schuldenprobleem voor
de crisis begon. De andere landen geraakten in problemen door de
financiële crisis vanaf 2008. Die crisis was de fout van de
financiële sector, de mensen die door de media worden gesteund. Als
je de zaken zo voorstelt, dan gaan de mensen natuurlijk zo denken.”

“Wat nooit aan de Duitse kiezers gevraagd wordt, is ‘Wilt u dat de werkloosheid in de hele eurozone blijft
toenemen, zodat we al die grote banken kunnen redden die de crisis
veroorzaakt hebben?’ Ik denk niet dat daar een ja zou op komen.”

Een vertrek van Griekenland uit de
eurozone – een Grexit – zou de EU nog verder destabiliseren en
zou de negatieve gevoelens van de bevolking tegen de EU nog doen toenemen. Dat
zal leiden tot een groei van de extreem-rechtse partijen. Tsipras
schreef in een column die verscheen in de Irish Times: “Tenzij de
krachten van vooruitgang en democratie Europa veranderen, zal Marine
Le Pen het doen.” Is dat echt het gevaar van een Grexit? Waar zijn
ze in Brussel bang voor?

Historisch precedent Argentinië

“Ik denk dat de grootste vrees van het neoliberale establishment in de EU is dat Griekenland na een vertrek, en na een relatief korte crisis – waarbij de eigen munt zou devalueren – daarna veel sneller zou herstellen dan de rest van de EU. Het voorbeeld en precedent van een dergelijk scenario is Argentinië in 2001. Na drie maanden was de Argentijnse economie aan de beterhand. De Grexit zou dan wel eens andere landen in de EU kunnen inspireren om dit voorbeeld te volgen. En dat is precies de ultieme angst van het establishment van de EU. Dat is ook de reden waarom ik denk dat de EU-top uiteindelijk toch met Griekenland zal gaan onderhandelen.”

Wat denk jij dat er dan wel moet gebeuren?

“Eerst en vooral moet men doen waar
de Grieken voor gestemd hebben, stoppen met de besparingen en hun
economie herstellen, banen creëren, hun openbare gezondheidszorg
heropbouwen. Daar hebben ze een fiscale stimulans voor nodig, inkomsten.
Dus zolang de economie niet voldoende hersteld is, stoppen met het spenderen van 4 procent van het BNP aan afbetaling van de
rente op de leningen. Het enige obstakel daarvoor is de EU en de trojka.”

“Ik verwacht een compromis. De meer
verstandige mensen in Brussel weten dat ze het risico niet kunnen
lopen Griekenland uit de eurozone te zetten. Griekenland gaat
dat zelf niet doen, toch niet vrijwillig. Ze gaan gewoon een aantal
van de voorwaarden weigeren, of een aantal van die voorwaarden die al
uitgevoerd zijn terugdraaien. De media zullen uiteraard de schuld
voor een eventuele confrontatie volledig bij Syriza leggen, want Syriza is, zoals gezegd, voor hen de vijand.”

Deze tekst is een samenvatting van Mark Weisbrot on Greek Elections, vertaald door Lode Vanoost. Zie ook Mark Weisbrots analyse How Greece Could Change the Future of Europe.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!