De speekseltest moet recent druggebruik opsporen bij chauffeurs. “De test is eenvoudiger en minder omslachtig dan de urinetest. Er zijn geen sanitaire voorzieningen nodig en er is minder kans op valse positieven”, zegt Jan Pauwels, woordvoerder van Schouppe.

“Daar waar mensen drie of vier dagen na de inname van drugs positief testen op de urinetest, kan de politie bij de speekseltest druggebruik opsporen tot maximum twaalf uur na inname van de drugs.”

Geen wetenschappelijk bewijs

Volgens Jan Tytgat, professor toxicologie aan de Universiteit van Leuven, kan de speekseltest technisch gesproken perfect aantonen of een persoon al dan niet cocaïne of amfetamines in zijn speeksel heeft. Een positieve speekseltest is echter geen wetenschappelijk bewijs dat een chauffeur rijdt onder invloed.

“Bepaalde drugs zoals cannabis komen langzaam vrij uit het bloed. THC is een actief bestanddeel van cannabis en komt heel langzaam vrij uit vetrijke weefsels – waar ook de hersenen toebehoren – en passeert via het bloed naar het speeksel. De afbraak gaat veel trager, waardoor de test het bestanddeel wel herkent, maar de persoon niet noodzakelijk onder invloed is.”

Sarah Wille, onderzoeker op het departement toxicologie aan de Universiteit Gent, erkent dat de speekseltest positief kan zijn wanneer je  ‘s avonds cannabis gebruikt en ‘s morgens met de auto rijdt. “De kans bestaat, maar is kleiner dan bij de urinetest.”

Tytgat begrijpt dat de omslachtigheid van de vorige methodes (de bloed- en urinetest) doet kiezen voor de speekseltest en dat dit een vooruitgang is voor het opsporen van recent druggebruik. “De test biedt echter geen wetenschappelijk bewijs voor rijden onder invloed, terwijl het net de bedoeling is om rijden onder invloed strafbaar te maken.”

Sanctie

Een bestuurder die positief test, riskeert een geldboete van minimum 1.100 euro tot maximum 11.000 euro of een intrekking van het rijbewijs van minimum 8 dagen tot maximum 5 jaar.

Indien de bestuurder minder dan twee jaar voordien zijn rijbewijs B heeft behaald, verliest hij zijn rijbewijs. Wanneer de bestuurder binnen de drie jaar voor de tweede keer positief test, riskeert hij een hogere geldboete of een gevangenisstraf.

Internationale terughoudendheid

Het Nationaal Instituut voor Gezondheid in de Verenigde Staten doet al jaren onderzoek naar verkeerszaken en cannabis. Bij meer dan honderd chauffeurs is gekeken naar de correlatie tussen het THC-bestanddeel van cannabis in speeksel en datzelfde bestanddeel in bloed.

Voor cannabis bleek de relatie tussen speeksel en cannabis 0,3, wat wijst op een sterke variabiliteit. “Wat de interpretatie betreft, is de test volgens dit onderzoek met andere woorden niet betrouwbaar”, zegt Tytgat.

De onderzoekers van ‘Driving Under Influence of Drugs’ (Druid) aan het Universitair Ziekenhuis van Gent, hebben na een uitgebreide studie hun eindrapport voorgesteld op een Europees congres in Oslo. Ook dat rapport concludeerde dat de speekseltest niet accuraat is voor interpretatie.

“Dat België, na Australië, slechts het tweede land is dat deze test invoert, illustreert de twijfel en terughoudendheid van de andere landen wat de speekseltest betreft”, aldus Tytgat.

Bloedtest

“Dat de speekseltest voor interpretatie vatbaar is, impliceert dat een advocaat tijdens een rechtszaak geen been heeft om op te staan. Zonder een bloedtest is er geen wetenschappelijk bewijs dat de bestuurder reed onder invloed. Het enige wat de politierechter kan zeggen, is dat de beklaagde op de speekseltest positief scoorde en de wet is de wet.”

Volgens de professor loopt België dan ook te hard van stapel. “Met een klein beetje meer reflectie had die wet er beter kunnen uitzien. De speekseltest is een goed initiatief, maar in geval van twijfel zou men een bloedstaal moeten kunnen nemen. Zo krijgt men de ultieme bevestiging dat de persoon wel degelijk onder invloed was”, besluit Tytgat.