Beste burgers,

Beste politici,

Naar aanleiding van hetgeen zich heeft afgespeeld in het Maximiliaanpark, schrijf ik jullie aan als vertegenwoordiger van etnisch-culturele minderheden binnen het Raadgevend Comité Jongerenwelzijn. Ik zie het als mijn plicht om enkele schrijnende situaties die niet-begeleide minderjarigen vreemdelingen (NBMV) meemaken aan u toe te lichten.

Een viertal weken geleden heeft een man van 64 jaar, die zich voordeed als vrijwilliger, een minderjarige meegelokt naar zijn huis zodat de jongen zich kon douchen. Blijkbaar heeft de man de badkamer betreden toen de jongere naakt was. Drie weken geleden heeft de man opnieuw twee maal twee minderjarigen meegenomen naar zijn woonst. Ook hier werden de minderjarigen gestoord door de dader tijdens het douchen, maar deze keer was er bijkomend sprake van een pornografische film. Er werd een klacht ingediend nadat jongeren aan vrijwilligers hebben verteld dat ze door een man werden meegelokt. De minderjarigen hebben nadien met veel emotie aangegeven wat er gebeurd was.

Hier zijn meldingen van gemaakt bij de Brusselse politie en Child Focus. Een tweetal weken geleden heeft Child Focus foto’s van de dader en zijn nummerplaat doorgegeven aan het Brussels parket. Een week geleden werd de 64-jarige man opnieuw gezien in het Maximiliaanpark. Op datzelfde moment was er ook een politieactie aan de gang. Een vrijwilliger van Vluchtelingenwerk Vlaanderen is onmiddellijk naar een agent toegestapt om mee te delen dat de man er opnieuw was. De politieagent reageerde als volgt: “Mijn missie is om het park te ontruimen, niet om een dader op te pakken, zoek u maar iemand uit die zich hier wel voor interesseert.” De vrijwilliger heeft toen op eigen houtje proberen te handelen door de dader aan te spreken, maar de man begon te roepen en ging ervandoor. Gelukkig heeft de politie de man in kwestie afgelopen woensdag kunnen arresteren.

Drempels

Om eerlijk te zijn, ik krijg de tranen in mijn ogen als ik er nog maar aan denk wat deze jongeren hebben meegemaakt. Vluchtend uit hun land voor oorlog, hongersnood of extreme armoede, zoekend naar een betere plek op de wereld, hopend op een veilige toekomst zijn deze jongeren onderweg. Hoewel zij extreem kwetsbaar zijn, gezien hun jonge leeftijd en het feit dat ze hier helemaal alleen zonder ouders naartoe zijn gekomen, kan hun veiligheid in België niet gegarandeerd worden. Daarnaast zijn er nog heel wat andere problemen waarmee niet-begeleide minderjarige geconfronteerd worden.

Ten eerste speelt de registratie een cruciale rol. Nabil, een zeer geëngageerde vrijwilliger in het Maximiliaanpark, had vijftien minderjarige vluchtelingen ervan overtuigd om zich te laten registreren bij Dienst Voogdij. Deze dienst heeft twee chauffeurs tot hun beschikking om minderjarige vluchtelingen te vervoeren tot bij hen zodat de registratie kan gebeuren. Nadat de vrijwilliger contact opnam met de dienst en hen verzocht om de minderjarigen te komen ophalen, was dit niet mogelijk vanwege de extra grote vraag waar zij nu mee te kampen hebben. Ondertussen is dit probleem aangekaart op Kabinet Justitie. Tot nog toe liet Dienst Voogdij de jongeren soms met de trein naar de opvangcentra begeven. Deze drempel is simpelweg te hoog en helaas ook niet veilig voor de minderjarigen vanwege hun kwetsbare positie.

Uiteindelijk heeft Nabil ervoor kunnen zorgen dat zeven van de vijftien minderjarigen zich heb laten registreren, helaas zijn de acht overige minderjarigen verdwenen. Het is ook zo dat de dienst Voogdij nu ook op gestructureerde wijze zal samenwerken met de ngo´s die in het Maximiliaanpark actief zijn om de niet begeleide minderjarige vreemdelingen onder de hoede te nemen. Ik juich dit toe en moedig de betrokken overheden op dat vlak nog een tandje bij te steken;

Een tweede, bijkomend issue is dat de jongeren niet de juiste informatie krijgen van politieagenten en vrijwilligers op het terrein over de procedure rond vingerafdrukken en registratie. Zij zitten met vele angsten en vragen, wat soms leidt tot verdwijningen. Het is een feit dat minderjarigen schrik hebben om zich te laten registreren. Zij denken teruggestuurd te worden naar het land waar zij als eerste hun aanvraag tot asiel hebben gedaan, of naar het land dat in het verleden vingerafdrukken van hen heeft afgenomen.

Het Dublin akkoord bepaalt welk EU-land verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielaanvraag en heeft net specifieke waarborgen ingebouwd voor de kwetsbare doelgroep niet-begeleide minderjarigen. Volgens het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties is het een substantieel recht dat elke minderjarige het recht heeft dat zijn belang vastgesteld wordt en dat dit belang primeert boven andere belangen.

Vertrouwensproces

Als lid bij het raadgevend Comité Jongerenwelzijn is het mijn rol om dit aan te kaarten, en dan vooral bij het beleid. Donderdag 21 september 2017 heb ik een overleg georganiseerd met Kabinet Vandeurzen en Kabinet Geens. Hierbij zaten ook belangenorganisaties waaronder Kinderrechtencommissariaat, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Agentschap Jongerenwelzijn, Child Focus, Minderhedenforum en Cachet vzw. Samen kwamen we tot essentiële verbeterpunten: een gecoördineerd vrijwilligersbeleid, vormingen voor politie en vrijwilligers, een betere toeleiding van de minderjarigen naar de Dienst Voogdij, laagdrempelige hulpverlening door CAW Brussel, inzetten van ex-NBMV/NBMV uit opvangcentra en brugfiguren uit de diverse gemeenschappen als vertrouwenspersonen.

Ik wil naar niemand met de vinger wijzen, ik ben ervan overtuigd dat alle diensten hun best proberen te doen. Diensten krijgen van hoger af sturing over de manier waarop zij hun opdrachten uitvoeren. Laat ons op de eerste plaats inzetten op een humane aanpak. Met een lach en het hart op de juiste plaats kan je, zoals Nabil, een dialoog starten en zo gemakkelijker vertrouwen winnen van minderjarigen en zo meer bereiken.

Het is belangrijk om in te zien dat politieacties niet bevorderlijk zijn voor het vertrouwensproces. Ik denk niet dat meervoudige politieacties, het afpakken van rugzakken, slaapzakken en tenten  bevorderlijk is voor het vertrouwensproces. Een betere afstemming, dezelfde humane koers, structurele samenwerking en kruisbestuiving tussen de verschillende overheidsdiensten, de culturele gemeenschappen/federaties, vrijwilligers en ngo’s is nodig in het belang van het kind, want daar gaat het net om, de kinderen van de toekomst.

MUSTI ONLEN (26) is vertegenwoordiger etnisch-culturele minderheden, Raadgevend Comité Jongerenwelzijn