Toen Jef pas tot priester was gewijd, hielp hij samen met anderen om een minderjarige Vietnamese vluchteling in Brugge op te vangen. Niet lang daarna arriveerden nog meer Vietnamese bootvluchtelingen. In 1994 kocht de parochie Christus Koning een rijwoning aan die sindsdien als opvanghuis wordt benut. Het beheer ervan is in handen van de vzw SOCK, die op vrijwilligers en sympathisanten kan terugvallen.

Tal van nationaliteiten konden gebruikmaken van het opvanghuis. Nu wonen er vooral Afrikanen. Eén van hen is de dertigjarige Rwandees Jean-Marie. Hij kwam in 2010 in België aan. “Ik kende toen geen Nederlands, maar hier in Brugge leerde ik gaandeweg toch een aardig mondje spreken.”, vertelt Jean-Marie. “Na een opleiding als schoonmaker vond ik een job bij de hogeschool Howest. Spijtig genoeg verloor ik na drie maanden mijn oranje kaart en mijn arbeidsvergunning, zodat het gedaan was met werken. Zolang ik geen nieuwe papieren krijg, kan ik alleen maar wat vrijwilligerswerk doen in de parochie. Ik raakte goed geïntegreerd in West-Vlaanderen en bij Howest zijn ze graag bereid om me opnieuw in dienst te nemen.”

“Er lopen nog altijd procedures voor Jean-Marie maar het duurt allemaal zo lang.”, bedenkt Jef. “De advocaat van de jongen snapt ook niet waarom het allemaal zo lang moet aanslepen.”

Rwanda

Jean-Marie moest na de Rwandese volkenmoord (1994) als negenjarige jongen zijn land verlaten. Hij verbleef in diverse buurlanden en vond het te onveilig om in Rwanda te blijven. “Mijn familie had banden met de vroegere machthebbers. Dat was niet bepaald een troef toen Paul Kagame aan de macht kwam. Een neef van mij werd door het tribunaal in Arusha tot dertig jaar cel veroordeeld. Hij zit die straf nu uit in Mali.”

Het opvanghuis in Brugge heeft een goede relatie met het stadsbestuur. “Zolang vluchtelingen een wettig verblijf hebben, heeft het OCMW bepaalde verplichtingen”, stelt Jef.  “Alleen worden die verplichtingen niet altijd correct nagekomen. De mensen zelf durven toch niet klagen. In het geval van Jean-Marie hebben we moeten procederen, en met succes. Maar lang heeft hij geen steun moeten krijgen, want hij vond al snel een job als schoonmaker. Heel wat vluchtelingen die in ons huis verbleven vonden trouwens nadien wel papieren en werk. Ze dragen dus bij.”

‘OCMW van de wereld’

“We kunnen niet het OCMW van de wereld zijn”, zeggen kritische stemmen soms.

Jef: “Er bestaan heel wat misverstanden. De mensen zonder papieren die wij opvangen krijgen geen financiële steun van het OCMW. En als ze wel papieren hebben, werken of leven ze dankzij onze groep en de parochie. Wie denkt dat vluchtelingen profiteurs zijn, vergist zich. Vluchtelingen met een arbeidskaart vinden ongelooflijk snel werk, zo heb ik ervaren. Soms krijg ik haatmails waarin personen hun gal spuwen over ‘die vreemdelingen met veel kinderbijslag en OCMW-steun’. Maar ze slaan de bal volledig mis. Te veel mensen zijn bang voor wat er zal gebeuren als ze zelf in nood komen of vrezen een stukje van hun welstand te verliezen.”

Wat denk je als je de trieste beelden op de Middellandse Zee ziet?

Jef: “Sommige politici willen nu de boten vernielen waarmee de mensensmokkelaars de vluchtelingen de zee laten oversteken. Maar dat is geen echte oplossing voor de vluchtelingenstroom. We moeten onze kop niet in het zand steken. Misschien moeten we in Noord-Afrika plekken inrichten waar vluchtelingen veilig asiel kunnen aanvragen, zonder hun leven te moeten wagen op zee. Maar in de loop der jaren heb ik door mijn contacten met vluchtelingen al veel landen in de wereld bezocht, in Afrika, in Azië, op de Balkan. Wie de leefomstandigheden daar ziet, begrijpt snel waarom zovelen er weg willen. Als Europa wil dat er minder vluchtelingen komen, zal het in die landen serieus aan ontwikkelingssamenwerking moeten doen en zal het moeten ophouden met het steunen van dictaturen. Er moet ook een eerlijke handel komen. In het Midden-Oosten is er veel misgegaan omdat het Westen er zich mee bemoeide.”

Gegronde motieven

Jean-Marie springt bij: “We zijn allemaal menselijke wezens. Als zovelen hun land ontvluchten, hebben ze daar ook gegronde motieven voor. Er zijn in Europa genoeg mensen die weten wat er in het Zuiden of in het Midden-Oosten fout zit. Als ik op tv de beelden van de Middellandse Zee zie, vind ik dat afschuwelijk en choquerend. Ik begrijp dat het geen klein probleem is voor Europa, maar veel vluchtelingen verdienen wel degelijk opvang en papieren. Wij zijn geen criminelen, maar mensen die gewoon willen werken, net als iedereen.”

Jef: “Onze vluchtelingen zijn een deel van de oplossing, niet van het probleem. In de komende tientallen jaren zullen we al die nieuwkomers nog goed kunnen inzetten. Sommige vluchtelingen zijn trouwens niet repatrieerbaar. In het regeerakkoord staat dat er voor die groep een oplossing moet worden gevonden. Maar de bevoegde staatssecretaris, Theo Francken (N-VA), vindt dat blijkbaar totaal niet dringend.”

Gevoel van verrijking

Waarom zet jij je zo sterk in voor vluchtelingen, Jef?

Jef: “Mijn levensengagement werd enorm verrijkt door mijn contact met vluchtelingen. Deze mensen deden mijn ogen opengaan. Ik werd in heel wat landen gastvrij ontvangen door families van vluchtelingen en werd zo zelf ook gastvrijer. Ik ben hen heel dankbaar. Het is toch allemaal een beetje gek: het Nigeriaanse gas is in België erg welkom, maar de Nigerianen zelf niet.”

Dit is een deel van een verhaal dat te lezen is in de editie juni 2015 van ‘Ons Recht’, het ledenblad van de vakbond LBC-NVK, een onderdeel van het ACV. Ontdek meer over de LBC-NVK op www.lbc-nvk.be en op www.facebook.com/vakbondlbcnvk.